Morgunblaðið - 23.12.2003, Side 29

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. DESEMBER 2003 29
ÖLL eigum við einhverja mynd af jólunum í huga okkar og
víst er að sú mynd er jafn margbreytileg og mennirnir eru
margir. Stundum kristallast þessi mynd í einhverri hefð, mat
eða jafnvel einhverju skrauti sem er alveg ómissandi á jól-
unum. Hver þekkir ekki að hafa sem barn mænt í aðdáun á
glitrandi gersemar sem ár hvert voru dregnar upp úr köss-
um ofan af háalofti og gerðu allt svo hátíðlegt á heimilinu
eftir að þær voru komnar upp? Þetta sama skraut kallar
fram jólabarnið í okkur ár eftir ár þótt barnskónum sé löngu
slitið.
Hver hlakkar ekki til þeirrar stundar þegar sest er niður
við matarborðið og jólasteikin kitlar bragðlaukana betur en
nokkur annar matur hefur gert þann tíma sem liðinn er frá
síðustu jólum? Og stundum er það bara stemningin, einhver
athöfn, sem bara tilheyrir þessum tíma og engum öðrum.
Athafnir, matur og skrautmunir eru meðal þess sem kem-
ur við sögu og kallar fram jólabarnið í Gróu Másdóttur,
Hörpu Guðmundsdóttur og Þorleifi Magnússyni.
 HEFÐIR | Sumt kallar alltaf fram jólabarnið í okkur þótt barnsskónum sé löngu slitið
Ómissandi á jólunum…
Morgunblaðið/Kristinn
Góðgæti: Nóakonfekt, jólabland og góð bók eru nauðsynlegur
eftirréttur að loknum hamborgarhrygg, sósu og kartöflum í
morgunmat á jóladag, að mati Hörpu.
Morgunblaðið/Ásdís
Jólabjallan: Gróu þykir ógnarvænt um handmáluðu bjölluna
sem hún fékk í jólagjöf frá ömmu sinni árið 1979 þó að á sínum
tíma hafi henni þótt gjöfin hálfskrýtin.
Morgunblaðið/Kristinn
Endurnar: Þorleifur saknar stundum heimsóknarinnar til
andanna á Tjörninni á aðfangadagskvöld en nú er fjölskyldan
hans alfarið komin í þeirra stað.
ben@mbl.is
Kushani, sex ára stúlka fráSri Lanka, leikurBjúgnakræki af innlifun ííslenskri lopapeysu á
meðan samnemendur hennar í
nýbúadeildinni við Lækjarskóla í
Hafnarfirði kynna jólasveininn á
móðurmálum sínum. Þetta var liður
í leikþætti sem börnin settu saman
og sýndu foreldrum sínum nýlega.
Kristrún Sigurjónsdóttir er deild-
arstjóri nýbúadeildarinnar. Þar er
athvarf 10-15 nemenda af erlendum
uppruna sem eru tiltölulega nýflutt
til Íslands og búa í Hafnarfirði.
„Kosturinn við nýbúadeildir er þetta
verndaða umhverfi sem börnin
þarfnast fyrst í stað. Þau geta orðið
fyrir menningarsjokki við að flytja
til framandi lands og það er nauð-
synlegt að þau fái að aðlagast hægt
og örugglega,“ segir Kristrún.
Lögð er áhersla á íslenskukennslu
en einnig að börnin fylgi jafnöldrum
sínum í öðrum greinum. Í nýbúa-
deildinni eru börn í öllum bekkjum
grunnskólans, 1.-10. bekk. Þau eru í
nýbúadeildinni 8-20 tíma á viku en
misjafnt er að hve miklu leyti þau
fylgja sínum bekk.
Íslensku jólasveinarnir
Undanfarnar vikur hafa börnin
tekið fyrir íslenska jólasiði í saman-
burði við sína eigin jólasiði, hvort
sem þau eru frá Sri Lanka, Póllandi,
Litháen eða Rússlandi. „Markmiðið
með leikþættinum er meðal annars
að börnin kynni íslensku jólasvein-
ana fyrir foreldrum sínum.“
Sum barnanna halda jól 6. janúar.
Áramótin eru hátíðlegri tími en jólin
hjá sumum og misjafnt hvort jólahá-
tíðin er haldin 24. eða 25. desember.
Jólasiðir landanna eru einnig mis-
munandi. Menningarmuninum miðla
börnin hvert til annars með aðstoð
kennaranna og læra mikið af. Börn-
in hafa einnig kynnt sína jólasiði fyr-
ir íslenskum bekkjarfélögum og
hafa í því skyni búið til veggspjöld
þar sem m.a kemur fram hvernig á
að segja gleðileg jól á þeirra tungu-
máli og hvað jólasveinninn heitir í
þeirra heimalandi. „Og það læra all-
ir alveg heilmikið á þessu, nem-
endur, kennarar og foreldrar,“ segir
Kristrún.
Kostic frá Rússlandi leikur
Þvörusleiki með miklum sóma en
hann hefur aðeins verið í skólanum í
tvær vikur eins og Agnieszka og
systkinin Elwira og Rafat frá Pól-
landi. Öll spreyta þau sig á íslensk-
unni í upplestrinum um jólasveinana
auk þess að lesa upp á sínu tungu-
máli. Michat frá Póllandi var sann-
færandi sem Stúfur. Hann er í 8.
bekk og Marlena systir hans í 3.
bekk. Michat segir að jólasveinninn í
Póllandi komi fyrst 6. desember og
gefi börnunum í skóinn. Svo eru jól-
in haldin hátíðleg 24. desember.
„Við fáum fisk á jólunum og það eru
tólf réttir,“ segir Michat.
Monika er í 4. bekk og er frá
Litháen. Henni finnst Gáttaþefur
skemmtilegasti jólasveinninn. Í
Litháen koma jólin 25. desember og
jólasveinninn heitir Kaledu senelis á
litháísku. „Kaledos ateina,“ segir
Monika á litháísku og óskar þannig
gleðilegra jóla.
Að miðla
menningarmun
Morgunblaðið/Árni Torfason
Leikræn tilþrif: Michat Þvörusleikir lætur til skarar skríða. Elwira,
Kseniya og Agnieszka lesa upp á íslensku, rússnesku og pólsku.
Bjúgnakrækir: Kushani, sex ára,
sem íslenskur jólasveinn.
Litháen: Monika sýndi hvernig
gleðileg jól er skrifað á litháísku.
Kristrún deildarstjóri: „Það læra
allir alveg heilmikið á þess.“
 MENNTUN
steingerdur@mbl.is
JÓLASTEMNINGIN virðist læða sér að
Þorleifi Magnússyni í gegn um magann á
honum því þegar hann er spurður hvað
honum finnist ómissandi á jólunum nefn-
ir hann velþekkta hluti: „Það er malt,
appelsín og hangikjöt. Síðan er mikil
stemning þegar fjölskyldan kemur sam-
an og bakar laufabrauð. Og svo er það
auðvitað skatan,“ segir hann með
áfergju. Þá eru fjölskylduheimsóknir út
um hvippinn og hvappinn mikilvægar
fyrir jólaskapið, a.m.k. núorðið. Áður en
hann festi ráð sitt hafði hann hins vegar
svolítið óvenjulegan jólasið. „Þá bjó ég í
Grjótaþorpinu hjá foreldrum mínum.
Eftir mat á aðfangadagskvöld fór ég allt-
af með hundinn minn Káinn niður á tjörn
og gaf öndunum en það var hefð sem
bróðir minn byrjaði á. Það var svolítil
stemning yfir því enda var maður einn í
bænum.“
Þorleifur hefur líka örugglega verið
eini Íslendingurinn sem heimsótti end-
urnar á aðfangadagskvöld þessi ár. „Við
vorum bara tveir með öndunum og ég
hafði meira að segja hundinn lausan sem
var alveg í lagi,“ segir hann og bætir við
að hvutti hafi ekkert haft áhuga á anda-
steik eftir jólamatinn fyrr um kvöldið.
En sækir ekkert að honum löngun til
að heimsækja endurnar á aðfangadags-
kvöld hin síðari ár? „Jú,“ segir Þorleifur.
„Ég hef oft hugsað til þessara stunda. En
í dag er fjölskyldan alfarið komin í stað-
inn fyrir endurnar.“
Með öndunum á
aðfangadagskvöld
 ÞORLEIFUR MAGNÚSSON
Í HUGA Hörpu Guðmundsdóttur er ekk-
ert jólalegra en afgangar af jólamatnum
í morgunmat á jóladag. „Við pabbi erum
saman í þessu og í raun byrjum við að
kroppa í kalda kjötið á hamborgar-
hryggnum strax eftir desertinn á að-
fangadagskvöld. Daginn eftir er alveg
nauðsynlegt að fá hamborgarhrygg með
kartöflum, sósu og öllu tilheyrandi í
morgunmat. En þá er morgunmaturinn
kannski ekki fyrr en klukkan tólf.“
Hún segir að þau hjónin borði heima
hjá foreldrum hennar á aðfangadags-
kvöld. „Við kynntumst í London þar sem
við bjuggum lengi vel og þegar við vor-
um heima um jólin bjuggum við hjá
mömmu og pabba. Fyrstu jólin eftir að
við fluttum til landsins uppgötvaði ég
mér til hrellingar á aðfangadagskvöld
þegar ég var að fara heim til mín að það
yrðu engir afgangar þar. En pabbi, sem
skilur þetta svo vel, tók til hluta af kjöt-
inu, sósu og kartöflur til að ég fengi nú
örugglega rétta morgunmatinn.“
Hún segir nauðsynlegan eftirrétt eftir
þennan staðgóða morgunverð vera góða
bók, Nóakonfekt og jólabland og hún sé
jafnan á náttfötunum á meðan máltíðinni
vindur fram. „Maður valsar um óklædd-
ur fram eftir degi, les í bók , horfir á
Shakespeare og fer ekki í föt fyrr en
maður er tilneyddur út af jólaboðinu um
kvöldið. Og reyndar höfum við maðurinn
minn ansi oft komið seint í jólaboðið því
við tímum ekki að sjá af þessari stund.“
Afgangar
á jóladag
 HARPA GUÐMUNDSDÓTTIR
ÝMISKONAR skraut hefur í gegn um
tíðina skipt Gróu Másdóttur gríðarmiklu
máli í jólahaldinu. „Þegar ég var krakki
urðu engin jól hjá mér nema mamma
hengdi upp gyllt kúluskraut sem var ótrú-
lega mikið drasl og var í eigu bróður míns.
Sömuleiðis voru rauðar plastkúlur ómiss-
andi á speglinum í forstofunni. Ég held að
mömmu hafi fundist þetta alveg forljótt
en hún hengdi þetta upp, bara fyrir mig.“
Þetta skraut og fleira er nú horfið úr
jólahaldi Gróu en eitt er það sem hefur
staðist tímans tönn og er enn ómissandi á
jólunum að hennar mati. „Það er hvít,
handmáluð jólabjalla úr postulíni. Ég fékk
hana í jólagjöf frá ömmu þegar ég var lítil
og mamma hengdi hana alltaf í ljósið fyrir
ofan borðstofuborðið í stofunni. Á sínum
tíma fannst mér voðalega skrýtið að fá
svona bjöllu í jólagjöf en eftir að ég varð
eldri þykir mér ofsalega vænt um hana
enda var gefandinn mér kær. Nafnið mitt
er skrifað á hana og ártalið 1979 en það
var árið sem amma gaf mér hana.“
Gróa er nú búin að fá bjölluna til sín og
finnst virkilega jólalegt hjá sér þegar hún
er komin upp. „Að öðru leyti er það margt
smátt sem gerir eitt stórt þegar kemur að
jólastemningunni,“ bætir hún við. „Mér
finnst t.d. verða að vera alvöru jólatré og
þegar búið er að skreyta það finnst mér
jólin vera byrjuð. Sömuleiðis eru jólalögin
ómissandi og jólakveðjurnar í ríkisútvarp-
inu á Þorláksmessu. Þessir litlu hlutir
finnst mér æðislegir,“ segir hún.
Postulínsbjalla
frá ömmu
 GRÓA MÁSDÓTTIR
RSH.is
Dalvegi 16b • 201 Kópavogur
Sími 544 5570 • Fax 544 5573
www.rsh.is • rsh@rsh.is
Handtalstöðvar
VERSLUN • VERKSTÆÐI
Radíóþjónusta Sigga Harðar
Drægni allt að 5 km
Verð frá kr. 5.900,-
UHF talstöðvar
í miklu úrvali
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
03