Morgunblaðið - 05.02.2004, Blaðsíða 27

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2004 27
Útsölustaðir:
Ársól Efstalandi 26 Grímsbæ, Gullbrá Nóatúni, Snyrtivöruverslunin Glæsibæ,
Hygea Kringlunni, Hygea Laugavegi 23, Mist Spönginni, Sara Bankastræti 8, Sigurboginn
Laugavegi 80, Andorra Strandgötu 32 Hafnarfirði, Bylgjan Hamraborg Kópavogi, Hygea
Smáralind, GK snyrtistofa, Kjarnanum, Mosfellsbæ.
Landið: Bjarg Stillholti 14 Akranesi, Hilma Garðarsbraut 14 Húsavík, Jara Hafnarstræti 104
Akureyri, Konur & Menn Hafnarstræti 9 Ísafirði, Myrra Austurvegi 4 Selfossi, Miðbær
Miðstræti 14 Vestmannaeyjum.
* Gildir meðan birgðir endast.
TILBOÐSDAGAR:
Við bjóðum þér nú vinsælustu kremin frá Helena Rubinstein, á 10%
lægra verði. Að auki færð þú snyrtibuddu og 3 aðrar spennandi vörur til
að prófa, m.a. Color Clone farðann sem hefur slegið svo rækilega í gegn.
Force C krem og húðin ljómar, Collagenist krem - áhrif Collagens án
sprautunnar, Face Sculptor - andlitslyfting án skurðaðgerðar.
Láttu ekki happ úr hendi sleppa.
Til leigu mjög glæsilegt skrif-
stofu- og þjónusturými sem er á
götuhæð, með gluggum á 3
vegu. Húsnæðið er fullinnréttað
á vandaðan hátt og eru með
innkeyrsluhurðum. Um er að ræð 2 einingar sem skiptast í 168 fm og
216 fm. Laust nú þegar. Upplýsingar gefa Fjárfesting fasteignasala í
sima 562 4250 og Gunnar í síma 693 7310.
ASKALIND – KÓPAVOGUR
FJÁRFESTING
FASTEIGNASALA ehf.
Sími 562 4250 • Borgartúni 31 • www.fjarfest.is
Hilmar Óskarsson, Guðjón Sigurjónsson, Rósa Guðmundsdóttir.
Lögfr.: Pétur Þ. Sigurðsson hrl.
Til leigu
Iðnaðarmenn af
öllum stærðum
og gerðum
1 4 4 4
1 4 4 4
w w w. g u l a l i n a n . i s
Sætuefnið aspartam hefur veriðí notkun í nokkra áratugi,segir Jóhanna Eyrún Torfa-
dóttir næringarfræðingur hjá Um-
hverfisstofnun. Hér á landi er asp-
artam notað í ávaxtasafa og ýmsar
mjólkurvörur og hefur tegundum af
mjólkurvörum með sætuefni farið
fjölgandi að undanförnu. Jóhanna
Eyrún hélt fyrirlestur um sætuefni
á dögunum og er spurð hvers konar
efni aspartam sé og hvort neysla
þess sé örugg.
„Aspartam (E951) er sætuefni
sem notað er í gosdrykki og önnur
orkusnauð eða sykurskert matvæli.
Annað heiti yfir aspartam er Nutra-
sweet og er það myndað af tveimur
amínósýrum, fenýlalaníni og asp-
artiksýru, og methylhópi (CH3).
Það gefur frá sér orku eins og pró-
tein, eða 4 kcal/g.“
Jóhanna segir afurð þessarar
efnasamsetningar 200 sinnum sæt-
ari en sykur (súkrósi) og því þurfi
mjög lítið af aspartam í mat til þess
að gefa sætt bragð. Fyrir vikið er
hann hitaeiningasnauðari en sam-
bærileg matvæli með sykri.
Öryggi staðfest
„Sætuefni sem og önnur aukefni
eru undir reglubundnu eftirliti og
notkun aðeins heimil eftir að öryggi
þeirra hefur verið staðfest með
rannsóknum og mati á rann-
sóknagögnum. Vísindanefnd Evr-
ópusambandsins um matvæli (SCF)
var beðin um að fara yfir gögn um
aspartam árið 2001 vegna þrýstings
frá bresku matvælastofnuninni
(FSA). Fór nefndin yfir rúmlega 500
vísindagreinar og útgefið efni á 13
ára tímabili um rannsóknir á öryggi
aspartam og lagði mat á þær. Nið-
urstaða nefndarinnar var sú að dag-
legt neyslugildi, sem er 40 mg fyrir
hvert kíló líkamsþyngdar á dag,
væri öruggt,“ segir hún.
Daglegt neyslugildi (ADI) er þýð-
ing á skilgreiningunni „acceptable
daily intake“ og er um að ræða
magn efnis í mat eða neysluvatni,
sem talið er óhætt að neyta daglega
alla ævi án þess að hætta stafi af.
Gildið er gefið upp sem mg efnis fyr-
ir hvert kíló líkamsþyngdar og má
60 kg maður því að hámarki neyta
sem svarar einu ADI-gildix60 á dag,
eða 2,4 g af aspartam.
Jóhanna bendir á að 2,4 g séu
mjög mikið magn þegar aspartam sé
annars vegar. „Aspartam er 200
sinnum sætara en sykur og því þarf
0,5 g af aspartam til þess að gefa
jafn mikið sætubragð og fæst af 100
g af sykri.“
Miða neyslu barna við þyngd
ADI-gildið tekur til allra aldurs-
hópa og bendir Jóhanna á að passa
þurfi upp á neyslu barna á mat-
vörum sem innihalda aspartam og
miða hana við líkamsþyngd þeirra.
„Daglega neyslugildið tekur ekki
til þeirra sem hafa efnaskiptasjúk-
dóminn PKU, en þeir sem þjást af
honum mega alls ekki neyta mat-
væla sem innihalda amínósýruna
fenýlalanín. Því er skylt að merkja
allar vörur sem innihalda aspartam
með áletruninni „inniheldur fenýlal-
anín“,“ segir hún.
Samkvæmt reglugerð um aukefni
eru takmörk fyrir því hversu mikið
má vera af sætuefnum í ólíkum teg-
undum matvæla. Mörkin eru sett
með tilliti til neysluhátta og líkna á
því að magn fari yfir ADI-gildi við
neyslu. Síðast en ekki síst er litið til
þess hversu mikið þarf af efninu til
þess að ná fram sætubragði í til-
teknum matvælaflokkum.
Strangt eftirlit er með aukefnum
en til viðbótar við það
bera stjórnvöld í hverju
landi ábyrgð á því að
neysla þeirra sé könnuð
til að sjá hvort neytendur
séu að innbyrða aukefni í
magni umfram daglegu
neyslugildin (ADI). Á Ís-
landi fer Umhverf-
isstofnum með það hlut-
verk, segir Jóhanna
ennfremur.
„Fyrsta skrefið í að
meta neyslu aukefna á
Íslandi var að meta
neyslu á sætuefnum,“
segir hún, en þau er
helst að finna í sykurlausum gos-
drykkjum og ávaxtasafa og nú upp á
síðkastið mjólkurvörum. „Notaðar
voru neyslutölur frá landskönnun
Manneldisráðs Íslands sem var
framkvæmd árið 2002, en þaðan
koma tölur um neyslu á syk-
urlausum gosdrykkjum og syk-
urskertum Svala. Niðurstöðurnar
sýna að neyslan er sambærileg við
það sem gerist hjá öðrum þjóðum.
Ekkert sætuefnanna fór yfir mörk
ADI-gilda,“ segir hún.
Í reglugerð um aukefni segir að 1
g af aspartami megi vera í einu kílói
af hleyptum og sýrðum mjólk-
urvörum og 600 mg í lítra af ávaxta-
safa.
Sætuefnin sem notuð eru í mat-
væli hérlendis auk aspartams eru
asesúlfam-k og cyklamat. Sam-
kvæmt könnun Manneldisráðs er
meðalneysla á aspartam 6% af há-
marks ADI-gildi, 5% á asesúlfam-k
og 33% á cyclamat.
Öryggismörk fyrir asesúlfam-k og
cyclamat eru mun lægri en fyrir
aspartam, eða 15 mg per kíló lík-
amsþyngdar á dag fyrir það fyrr-
nefnda og 7 mg per kíló líkams-
þyngdar á dag fyrir það
síðarnefnda. Ástæðan er sú að asp-
artam er talið hættuminnst, segir
Jóhanna.
„Öryggismörkin eru miklu lægri
fyrir þessi sætuefni, þótt þau komi
öll mjög vel út í rannsóknum. Þessi
mörk eru sett af öryggisástæðum og
allar getgátur um hættu rannsak-
aðar. Aspartam er best rannsakað
af þessum þremur sætuefnum og
því má kannski segja að menn séu
meira á varðbergi gegn hinum. Það
hafa miklar gróusögur verið í gangi
um þessi efni, sem kannski kemur til
af hræðslu við hið óþekkta,“ segir
Jóhanna Eyrún að síðustu.
 NEYTENDUR | Er neysla sætuefna örugg?
Aspartam talið hættu-
minnst allra sætuefna
Morgunblaðið/Heiðar Þór
Sætuefnið aspartam
hefur verið í notkun í
nokkra áratugi og er
margrannsakað. Það er
200 sinnum sætara en
sykur og gefur jafn-
mikla orku og prótein.
Hafa þarf gætur á asp-
artamneyslu barna.