Morgunblaðið - 05.03.2004, Síða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 5. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
VINNSLA á loðnuhrognum er nú
hafin víðsvegar um landið en á sama
tíma líður að lokum frystingar á
loðnu fyrir Japansmarkað. Mokveiði
var á loðnumiðunum við Ingólfs-
höfða í gær. Loðnuskipin voru að
veiðum þar á aðeins 25–30 faðma
dýpi. Loðnutorfurnar eru stórar og
þéttar og fengu skipin stór og góð
köst. Loðnan er sögð mjög stór og
falleg og þá er hrognafyllingin í
henni orðin mjög mikil og það stytt-
ist í hrygningu. Enn er víða verið að
frysta loðnu fyrir Japansmarkað en
undir venjulegum kringumstæðum
væri hrognafylling loðnunnar orðin
of mikil fyrir þann markað. Í Japan
er hins vegar mikil spurn eftir loðnu-
hrognum og því hafa japanskir
kaupendur freistast til að halda
frystingu áfram eins lengi og mögu-
legt er.
Mjög góður markaður er einnig
fyrir frosin loðnuhrogn í Japan og
Austur-Evrópu og því munu fjöl-
mörg fyrirtæki hefja vinnslu á
hrognum á næstu dögum. Hrogna-
takan er reyndar víðan hafin. Hjá
Skinney-Þinganesi á Hornafirði
voru tekin hrogn til reynslu í gær en
þar hafa ekki verið fryst loðnuhrogn
í áraraðir. Hermann Stefánsson
framleiðslustjóri segir að fram til
þessa hafi verið mjög miklar sveiflur
á mörkuðum fyrir hrogn og því hafi
það ekki þótt forsvaranlegt að leggja
í kostnað við hrognavinnslu á und-
anförnum árum. Eins hafi vinnslan á
Hornafirði ekki aðgang að hreinum
sjó sem þarf til verkunarinnar og því
sé það dýrara en ella að vinna hrogn-
in. Nú séu hins vegar uppi breyttar
markaðsaðstæður eftir að nýr mark-
aður opnaðist í Austur-Evrópu.
Hrognavinnsla á Grenivík
Alla þessa viku hafa loðnuhrogn
verið fryst í vinnslustöð ÚA á Greni-
vík. Frá þessu er greint á vef ÚA í
gær. Um er að ræða samvinnuverk-
efni með fiskimjölsverksmiðjunni í
Krossanesi. Þar er loðnan flokkuð og
kreist og hrognin síðan flutt í kerum
til Grenivíkur. Undanfarin ár hafa
loðnuhrogn verið fryst í töluverðum
mæli á Grenivík. Í fyrra hófst fryst-
ingin raunar ekki fyrr en 9. mars og
varð heldur endaslepp. En nú stefnir
vonandi í að óvenju mikið af hrogn-
um verði fryst á Grenivík. Unnið er
allan sólarhringinn á tveimur tólf
tíma vöktum. „Við höfum verið að
frysta þessi svokölluðu iðnaðar-
hrogn,“ segir Sigrún Valdimarsdótt-
ir verkstjóri en hún vonast til að
frysting hrogna fyrir Japansmarkað
geti hafist um helgina. „Við vonumst
til þess að nóg verði að gera í þessu
alla næstu viku. Þetta er auðvitað
heilmikil törn, en ágætis tilbreyting
frá fiskinum. Við fengum smávegis
liðsstyrk frá Akureyri og einnig hafa
menn hér á staðnum, sem eru í grá-
sleppu á vorin, lagt okkur lið,“ segir
Sigrún
Kvótinn meira en hálfnaður
Loðnuaflinn er nú kominn í 312
þúsund tonn það sem af er vetrar-
vertíð og þar af hafa erlend skip
landað tæplega 30 þúsund tonnum,
samkvæmt upplýsingum frá Sam-
tökum fiskvinnslustöðva. Að sumar-
og haustvertíðum meðtöldum er
heildarafli íslensku skipanna nú orð-
inn um 380 þúsund tonn en kvóti ver-
tíðarinnar er 737 þúsund tonn. Því er
eftir að veiða um 358 þúsund tonn af
útgefnum kvóta. Mestum loðnuafla
hefur verið landað hjá Eskju á Eski-
firði, tæplega 53 þúsund tonnum. Til
Síldarvinnslunnar í Neskaupstað
hafa borist um 51.500 tonn og um
45.000 tonnum hefur verið landað
hjá Síldarvinnslunni á Seyðisfirði.
Fyrstu loðnufarmarnir á vertíð-
inni eru farnir að berast til verk-
smiðju Síldarvinnslunnar í Helgu-
vík. Hákon EA landaði fyrstu
loðnunni þar um síðustu helgi, tæp-
um 1000 tonnum og Vilhelm Þor-
steinsson EA landaði 1800 tonnum í
kjölfarið. Í fyrradag landaði Áskell
EA 850 tonnum í Helguvík og í gær
var Svanur RE á leiðinni þangað
með afla.
Hrognataka
hafin víða
VÍSINDANEFND Norður-
Atlantshafssjávarspendýraráðsins
(NAMMCO) telur að hrefnu- og
langreyðarstofnar við Ísland séu nú
nálægt eða við nýtingarstærð. Telur
vísindanefndin óhætt að veiða 200
hrefnur og 150 langreyðar við Ísland
án þess að þessir hvalastofnar beri
af því skaða. Þetta kom fram á árs-
fundi NAMMCO sem lauk í Þórs-
höfn í Færeyjum í gær.
Að sögn Gísla Víkingssonar,
hvalasérfræðings hjá Hafrann-
sóknastofnun, byggir nýtt mat á
stofnstærð hrefnu og langreyðar við
Ísland á upplýsingum frá hvalataln-
ingu sem fór fram árið 2001. Þannig
er nú áætlað að í Mið-Atlantshafs-
hrefnustofninum við Ísland séu nú
um 44 þúsund dýr og að í svonefnd-
um Austur-Grænlands-Íslands lang-
reyðarstofni séu um 25 þúsund dýr.
Á NAMMCO-fundinum var lýst
yfir áhyggjum af stöðu náhvals við
Vestur-Grænland og kom fram sú
skoðun að draga yrði verulega úr
veiðum á náhval til að vernda stofn-
inn. Fram kom að Grænlendingar
hefðu nýlega gripið til aðgerða til að
vernda náhval og mjaldur við
vesturhluta Grænlands.
Þá kom fram á fundinum að út-
selsstofninn við Ísland hefði farið
minnkandi síðustu 10 ár og var mælt
með því að Ísland setti skýr mark-
mið um viðhald stofnsins. Töluvert
hefur verið veitt úr þessum stofni
hér við land en enginn ákveðinn
veiðikvóti hefur verið gefinn út. Þá
taldi NAMMCO að veiðikvótar á út-
sel í Noregi kynnu að vera of háir,
þótt ekki væri veitt upp í þá kvóta.
Var einnig mælt með því að Norð-
menn settu markmið um stofnstærð.
Að NAMMCO eiga aðild Íslend-
ingar, Norðmenn, Færeyingar og
Grænlendingar en fulltrúar frá Kan-
ada, Danmörku, Japan og Rússlandi
sóttu einnig fundinn í Þórshöfn sem
áheyrnarfulltúar.
Vísindanefnd NAMMCO
Óhætt að veiða
150 langreyðar
Morgunblaðið/Alfons Finnsson
NAMMCO telur óhætt að veiða allt
að 200 hrefnur árlega við Ísland.
BRÝNT er að borgarfulltrúar í
Reykjavík beiti sér í deilu starfsfólks
heimahjúkrunar í Reykjavík vegna
einhliða riftunar heilsugæslunnar á
aksturssamningi og þrýsti á stjórn-
völd um lausn hennar, sagði Ólafur
F. Magnússon, fulltrúi F-listans, í
umræðum utan dagskrár í borgar-
stjórn í gær. Sagði hann sökina
liggja fyrst og fremst í ráðuneytum
heilbrigðis- og fjármála og spurði
hvort frekar væri hlúð að bílaumboð-
um en starfsfólki og skjólstæðing-
ingum heimahjúkrunar í Reykjavík.
Beindi hann máli sínu sérstaklega til
kjörinna fulltrúa Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks í borgar-
stjórn.
Þörf umræða
Björk Vilhelmsdóttir, borgar-
fulltrúi R-listans og formaður félags-
málaráðs, sagði þessa umræðu
þarfa. Sagði hún heilsugæsluna í
Reykjavík ekki á forræði sveitarfé-
lagsins heldur heilbrigðisyfirvalda.
„Enn eitt áhyggjuefnið sem við í
borgarstjórn þurfum að hafa vegna
yfirstandandi deilu er nýlegur samn-
ingur um samtvinnun félagslegrar
heimaþjónustu og heimahjúkrunar í
Reykjavík,“ segir Björk. Þessi
samningur hafi verið undirritaður af
borgarstjóra og heilbrigðisráðherra
18. nóvember á síðasta ári.
„Undirbúningi er nú að mestu lok-
ið og nú í mars átti samþætt þjón-
usta þessara tveggja aðila að fara
formlega af stað. Á meðan ástandið
er eins og raun ber vitni, og heima-
hjúkrun nær ekki að sinna nema
hluta þeirra verkefna sem þeim ber,
mun þetta verkefni dragast á lang-
inn og er það mjög miður fyrir borg-
arbúa,“ sagði Björk.
Algjörlega óviðunandi
„Það ástand sem núna ríkir í mál-
efnum heimahjúkrunar í Reykjavík
er algjörlega óviðunandi,“ sagði Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson, oddviti
Sjálfstæðisflokksins. „Ég verð að
lýsa því yfir að mér finnst að for-
ystumenn heilsugæslunnar hafi
höndlað þetta mál með afar óheppi-
legum hætti.“
Vilhjálmur sagði óljóst hvort þeir
sjúkraliðar og hjúkrunarfræðingar
sem hefðu sagt upp kæmu til starfa
aftur. „Ekki bætir úr skák yfirlýsing
yfirmanna heilsugæslunnar í fjöl-
miðlum, sem hafa skapað mikið van-
traust starfsmanna, svo sem ásak-
anir um vinnusvik. Það er að
aksturskerfið hafi orðið til þess að
starsfmenn fari í vitjanir að nauð-
synjalausu og stoppi stutt við hjá
sjúklingum sem komi niður á gæðum
þjónustunnar.“
Vilhjálmur sagðist vera þeirrar
skoðunar að forystumenn heilsu-
gæslunnar og yfirvöld yrðu að ganga
til aðgerða í þessu máli og finna
strax viðunandi lausn.
Skrípaleikur
Málshefjandi, Ólafur F. Magnús-
son, kom aftur upp í borgarstjórn og
sagðist sakna þess mjög að hvorugur
borgarfulltrúa Framsóknarflokksins
hefði enn séð ástæðu til að taka til
máls.
Alfreð Þorsteinsson, borgar-
fulltrúi R-listans, kom þá upp og
sagði Ólaf hafa meiri áhuga á því að
koma höggi á heilbrigðisráðherra og
fjármálaráðherra en að bera hag
þeirra sem sinna heimahjúkrun og
sjúklinga þeirra sérstaklega fyrir
brjósti.
„Ég ætla ekki að taka þátt í þeim
skrípaleik sem borgarfulltrúinn er
að sviðsetja hér og tel það mjög
ómaklegt hvernig hann hefur beint
orðum sínum að þeim ráðherrum og
ráðuneytum sem með þessi mál
fara.“
Sagði Alfreð málið grafalvarlegt
og borgarstjórn Reykjavíkur hlyti
að beina orðum sínum til allra deilu-
aðila. Pólitískt orðaskak yrði ekki til
að leysa þessa deilu.
Heimahjúkrunardeilan rædd í borgarstjórn Reykjavíkur
Samtvinnun við heima-
þjónustu mun frestast
„Skrípaleikur,“
sagði Alfreð
Þorsteinsson
MENNINGARRÁÐ Austurlands
úthlutaði í gær 19,8 milljónum
króna til menningarstarfs á Aust-
urlandi við hátíðlega athöfn á
Hótel Framtíð á Djúpavogi. Þetta
er í fjórða sinn á þremur árum
sem úthlutað er styrkjum sam-
kvæmt samstarfssamningi
menntamálaráðuneytisins og
sveitarfélaga á Austurlandi um
menningarmál.
Alls bárust 126 umsóknir um
styrki og var ákveðið að úthluta
til 57 verkefna. Hæsti styrkurinn,
sem rann til Þórbergssetursins í
Hala í Suðursveit, nam 1,5 millj-
ónum króna en lægsti styrkur
nam fimmtíu þúsund krónum.
Þeir sem hlutu einnar milljónar
króna styrk voru Safn Ríkarðs
Jónssonar á Djúpavogi, Skóg-
ræktin í Hallormsstað og sam-
starfsaðilar vegna Fantasy
Island-sýningarinnar og Safn Jós-
afats Hinrikssonar í Fjarðabyggð.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra og Signý
Ormarsdóttir, menningarfulltrúi
Austurlands, afhentu nítján hæstu
styrkina.
Metnaðarfull aðgerð
í byggðamálum
Í ávarpi formanns menningar-
ráðs, Gísla Sverris Árnasonar,
kom m.a. fram að nokkur atriði
voru einkum höfð í huga við veit-
ingu verðlaunanna; samstarf milli
tveggja eða fleiri aðila, byggðar-
laga eða listgreina, nýsköpun á
sviði lista- og menningarstarfs,
verkefni sem miðuðu að fjölgun
starfa og aðkoma ungs fólks að
listum og menningu, sérstaklega
þess sem hefur stundað listnám
eða lokið því.
„Árið 2004 er síðasta ár samn-
ingsins góða sem Björn Bjarna-
son, þáverandi menntamálaráð-
herra, og Smári Geirsson,
þáverandi formaður Sambands
sveitarfélaga á Austurlandi,
undirrituðu á Seyðisfirði 14. maí
2001,“ sagði Gísli Sverrir.
Mikilvægt skref
Gísli Sverrir sagði að um væri
að ræða mjög mikilvægt skref í
ýmsu tilliti.
„Þetta var fyrsti samningur
ríkisins við heilan landshluta um
þennan málaflokk. Samningurinn
byggðist á stefnumótun grasrótar,
sveitarfélaga og Þróunarstofu
Austurlands. Við undirritun
samningsins var vald og ráðstöfun
fjármuna flutt heim í hérað. Síð-
ast en ekki síst má fullyrða, að
hér hafi verið og sé um að ræða
metnaðarfulla aðgerð ríkisvalds-
ins í byggðamálum. Menningarráð
Austurlands hefur nú óskað eftir
formlegum viðræðum við mennta-
málaráðherra um framhald samn-
ingsins,“ sagði Gísli Sverrir.
Menningarráð Austurlands úthlutar menningarstyrkjum
Tuttugu milljónir
króna til 57 verkefna
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Hluti styrkþega Menningarráðs Austurlands stillti sér upp til myndatöku
ásamt Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur menntamálaráðherra og Gísla
Sverri Árnasyni, formanni ráðsins. Úthlutunin fór fram á Djúpavogi.