Vísir - 16.05.1981, Blaðsíða 21

21
Áhrifaríki leyndar 09
launhelga í upplýs-
ingaskyldu samfélagi
(Jlfar Þormóðsson:
BRÆÐRABÖND-
saga Frlmúrarahreyfingarinn-
ar.
Frimúraratal. — Fyrra bindi.
Gefið út á kostnaö skrásetjara.
— 1981.
Frlmúrarareglan hefur lengi
veriö almúgamönnum æriö for-
vitni- og undrunarefni, og þó
kann enginn venjulegur maöur
nein teljandi skil á þessu fyrir-
bæri mannlifsins — nema fri-
múrarar sjálfir — hinir inn-
vigöu launhelgabræöur — og
upp 1 þá er múraö meö járn-
bentum eiöi. En leyndin — hinn
óttalegi leyndardómur — hefur
gefið forvitninni — og ef.til vill
sleggjudómum lika — fráa
vængi.
Nú hefur ungur fuilhugi ráðist
i aö rjúfa hauginn og raska ró
hinna heygðu i þvi skyni að
segja fólki tiöindi úr þessum
dularheimi. En haugbúar virö-
ast ekki hafa tekið gestinum
fagnartdi, heldur neitaö honum
um allan beina^ og fræðslu.
Könnun hans hefur þvi ekki orð-
iö vettvangskönnun, og' efnis-
söfnun er I samræmi viö þaö aö
mestu hagalagðará hriflingum.
Hann ræöst samt i.það að segja
mönnum I bókarkorni undan og
ofan af þvi sem hann hefur oröiö
vísari, og er það aö sjálfsögöu I
fullri óþökk haugbúa ef ekki að
viðlögöum fjandskap. Þaö er
vitaskuld enginn leikur aö rita
trúveröuga frásögn viö þessi
skilyröi, og sú hætta vofir yfir,
aö sitthvaö sé rangbermt eöa á
misskilningi byggt, en nokkurt
skjól — eða skálkaskjól — er
höfundinum i þvi, að engir geta
hermt upp á hann skekkjurnar
nema hinir innvigöu haugbúar
sjálfir, en þeir eru eiömúraöir
eins og áður segir og mega engu
upp ljósta — ekki einu sinni til
þess aö bera sannleikanum
vitni.
Clfar Þormóösson kallar bók
sina Bræörabönd. Þaö er vafa-
litiö réttnefni á þessari hreyfingu
aö þvi leyti aö hún er saman-
svarin fjöldskylda — og byggir á
útfærslu þeirrar blóöbróöur-
varnar, sem stundum getur orö-
iö andstæö borgaralegri samfé-
lagsskyldu og hlýöni viö boö og
bönn þjóðfélagsins. Slik vébönd
blóöskyldra bræðra og systra
búa ekki yfir teljandi samfé-
lagshættu, þótt bróðurskylda sé
þar að einhverju leyti hærra
metin en skylda við stærra sam-
félag eöa þjóöfélag, en ef slik
samansvarin bræðrabönd eru
felld á hundruö ráöa- og áhrifa-
manna i litlu þjóöfélagi gegnir
allt ööru máli. Þá hefur oröiö til
riki i rikinu, þar sem stór hópur
borgara hefur „æöri lög” en þau
sem samfélagiö i heild setur
þeim.
(Jlfar Þormóðsson segir i for-
mála, að hann hafi orðiö aö gefa
verk þetta út sjálfur „vegna
margs konar skringilegheita”.
Þessi ummæli veröa varla skilin
á annan veg en þann, aö at-
vinnuútgefandur hafi ekki feng-
ist til þess aö gefa bókina út. Sé
þetta rétt, og höfundur hafi orð-
iö aö ganga bónleiðir til búöar
frá öllum helstu forlögum
landsins meö handrit sitt, þá er
það I senn litill hróöur um is-
lenska bókaútgefandur og bend-
ing um lýöræðisskaösemi fri-
múrara eöa óhugnanlegt áhrifa-
vald þeirra. Væri þarflegt aö fá
um þetta hrein svör og engar
dylgjur, og útgefendur sem telja
sig hafa einhvern garö aö verja,
ættu aö segja fólki þaö hrein-
skilnislega, hvort þeir hafi neit-
aö útgáfunni — og þá af hvaöa
ástæðum — eða aldrei verið
boðin hún.
(Jtgáfa fræöslubókar um
þessa ginnleynilegu hreyfingu i
opnu þjóöfélagi nútimans væri
auövitaö góöra gjalda verö, ef
þvi mætti treysta, aö fræöslan
sem hún flytti væri trúverðug og
ályktanir réttmætar. En þegar I
pottinn er búiö eins og hér, verö-
ur aö hafa nokkurn fyrirvara á
um þaö, og utanhaugsmaöur á
bágt aö dæma slikt verk. Þaö
skal þvi ekki gert hér, en bókin
hefur á sér yfirbragö þess, sem
vill segja eins og rétt og hlutlægt
frá og kostur er. Og öll er þessi
frásögn býsna merkileg og vek-
(Jlfar Þormóösson.
Andrés
Krist-
jánsson
skrifar
ur manni þungar áhyggjur um
innréttingu ýmissa mikilhæfra
samborgara og trúnað þeirra
við þaö lýöræöisviöhorf, sem
manni er dýrmætast. Ýmislegt
er meira aö segja meö þeim
hætti I þessum fræöum, aö maö-
ur veröur felmtri sleginn, ef satt
er hermt. Mér finnst nærtækast
dæmi um þaö eiöstafurinn, sem
þarna er birtur, og frimúrarar
munu látnir sverja hollustu við
meö þyngstu viöurlögum sem
hægt er aö hóta mannlegri sam-
visku. Ég hef ekki á öörum staö
né stundu séö eins saman slung-
inn fjötur né órjúfanlega and-
lega spennitreyju. Aö minu viti
liggur þaö i augum uppi, að sá
sem svarið hefur slikan þagnar-
eið „I viðurvist hins mikla höf-
uðsmiðs alheimsins” um aö
„dylja og leyna og aldrei opin-
bera nokkurn hlut né nokkra
hluti, atriði né efnisþætti þeirra
leyndardóma og launhelga sem
heyra til hinum frjálsu og viöur-
kenndu frimúrurum I reglunni”,
hlýtur að eiga þá hættu jafnan
yfir höföi sér aö veröa einhvern
tima að velja um þaö aö gerast
vitaveröur lögbrjótur þjóöfé-
lags sins eða sviviröilegur eið-
rofi og eiga ekki annarra kosta
völ en þeirra tveggja. Segjum
t.a.m. svo, að innan vébanda
eöa á vettvangi frimúrara ger-
ist lögbannaöur atburður —
þjófnaöur, manndráp eöa svik
sem komi til rannsóknar, réttar
eða dóms og frimúrari sé kall-
aöur fyrir til vitnisburöar, og aö
sjálfsögöu áminntur um sann-
sögli.
Þá mætti svo fara aö hann
gæti ekki sagt allan þann sann-
leika, sem honum ber og meö
þarf, nema lýsa einhverju eöa
segja eitthvaö, sem honum er
bannab I eiönum. Þessar álykt-
anir eru aö sjálfsögöu dregnar
af þvi, sem lesa má I bókinni og
hafa fyrirvara um rétthermi
þar. Nú má ef til vill telja liklegt
aö maöur, sem lendir I slikri
sjálfheldu, kysi að halda eiö
sinn og taka þá fremur dómi
fyrir lögbrot og afplána hann.
En félagssamtök sem stofna
mönnum I slika sálarhættu er
varla hægt aö kalla mannleg.
Viö bætist svo, að samkvæmt
frásögn bókarinnar er allt
stjórnskipulag samtakanna I
fullu ósamræmi viö flest það
sem kallast nútimalegir lýðræð-
ishættir. Og I ljósi þess aö tak-
mark samtakanna virðist ööru
fremur aö safna undir eiö sinn
og kenningakerfi sem flestum
áhrifamönnum þjóðfélagsins,
embættismönnum og lykil-
mönnum — og hefur náö ótrú-
lega miklum árangri i þvi efni —
verður þetta enn geigvænlegra.
Af upplýsingum þeim, sem
finna má i þessari bók, verður
þó varla sagt, aö siöfræöi og
kenningar Frimúrarareglunnar
séu — aö hljóðan oröa, sem birt
hafa verið — stórhættuleg fræöi.
Hitt virðist jafnljóst, aö fræöi
þessi eru mjög gyðingleg i sér,
kjarninn sóttur i fornlega
bibliulifsskoðun, en kenningar
Krists voru I verulegum mæli
uppreisn gegn þeim gyðing-
dómi, svo að varla veröa fri-
múrarar taldir sérstakir ridd-
arar kristinnar trúar. En það er
trúfrelsi hér á landi.
Bók (Jlfars geymir fremst
heimssögulegt yfirlit um fri-
múrararegluna, og mun þar
byggt á viðteknum, alfræöileg-
um heimildum. Þar er stiga-
kerfi reglunnar skýrt og sagt, aö
sú Islenska sé byggö á sænska
kerfinu. Þá er kafli um „heim-
speki og helgisiði” reglunnar,
og er hann að miklum hluta til-
vitnanir I alfræöileg frimúrara-
rit, einkum eftir „frimúrara-
fræöinginn” Arthur Edward
Waite. Næst er allýtarlega rak-
inn ferill frimúrarastarfs á Is-
landi — þ.e.a.s. utan leynimúr-
anna, enda er þar mjög stuöst
við prentaöar heimildir. Loks er
frimúraratal, en þaö nær ekki
nema til þeirra, sem gerst höföu
frimúrarar fyrir 1960. Siöari
hlutinn á aö birtast I siöara
bindi, sem væntanlegt á aö vera
siðar á þessu ári.
Þetta frimúraratal er með
nokkrum annmörkum. Viö nöfn
sumra er alllöng æviskrá, en
aörir eru aðeins nafn og starfs-
grein. Um þetta heföi þurft að
vera meira jafnræöi og nokkuð
sagt af öllum sem nafngreindir
eru til kynningar. Einnig er þaö
galli að hafa nafnaskrána i
tvennu lagi — tveimur bókum.
Frimúraratalið er auövitaö
harla fróðlegt og gegnir furðu,
hveþarer margt valdamanna,
rikisembættismanna, bisnis-
manna, lækna og áhrifamanna I
lykilstöðum. Skritið er aö sjá
fjölda islenskra presta I þessum
gyöinglega söfnuöi. Heldur fátt
er um kennara, sem betur fer,
og verkamenn fyrirfinnast
varla eöa ekki. Bændur eru lika
afar fáir.
Þetta fyrra bindi bókarinnar
er um 200 bls. í siöara bindi á aö
verða yfirlit um sögu isl. fri-
múrara 1945-1980. Loks eiga aö
vera þar ýmsar ályktanir, sem
höf. segir aö „óhjákvæmilega
viröist mega draga aö bókarlok-
um ’ ’. Galli er það á þessari fyrri
bók, aö þar má sjá nokkuö af
prentvillum. Hér skal ekki dóm-
ur lagður á sanngildi bókarinn-
ar. 1 þann sannleika geta vist
aöeins hinir innvigöu leitt þjóö-
ina, en hafa svarið þess dýran
eiö aö gera þaö ekki. Meöan
ekki veröur leyst frá þeirri forn-
fálegu skjóöu munu þeir sæta
tortryggni og sögusögnum af
ýmsu tagi, sumum vafalitiö ó-
verðskulduðum, en ieyndin býö-
ur sliku heim.
Andrés Kristjánsson.
Næst
þegar þú kaupir filmu
- athugaðu verðið
FUJI filmuverðið er mun lægra en á
öðrum filmutegundum. Ástæðan er
magninnkaup beint frá Japan. FUJI
filmugæðin eru frábær, - enda kjósa
atvinnumenn FUJI filmur fram yfir allt
annað.
Þegar allt kemur til alls, - þá er
ástæðulaust fyrir þig að kaupa dýrari
filmur, - sem eru bara næstum þvíeins
góðar og FUJI filmur.
FUJI filmur fást í öllum helstu Ijós-
myndaverzlunum.
■SjFUJICOLOR
Lausar stöður
Við Flensborgarskólann i Hafnarfirði, fjölbrautaskóla, eru
lausar til umsóknar eftirtaidar kennarastöður:
1. Kennarastaða i sérgreinum viðskiptabrautar, aðaliega hag-
fræðigreinum.
2. Kennarastaða i sérgreinum hcilsugæslubrautar, 1/2 starf eða
2/3 starfs koma til greina.
3. Kennarastaða i jarðfræöi, 1/2 starf.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir, ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsferil og
störf.skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6,
101 Reykjavik, fyrir 13. júni n.k. — Sérstök umsóknareyðublöð
fást i ráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið
15. mai 1981.
Snekkjan
OPIÐ TIL KL. 3 í NÓTT
Hin vinsæla hijómsveit
DANSBANDIÐ
skemmtir
SNEKKJAN