Vísir - 08.08.1981, Blaðsíða 7

Laugardagur 8. ágúst 1981
VÍSIR
7
Hafa hestar
meiri rétt en
, ,himpigimpi”?
Dómsúrskuröir gera hvort
tveggja aö endurspegla afstööu
samfélagsins og aö hafa áhrif á
hana. Ef þetta er rétt, hvaöa af-
stööu endurspegla vægir dómar
fyrir nauöganir og hvaöa áhrif
hafa þeir dómar á viöhorf al-
mennings? Þessari spurningu
m.a. er varpaö fram i grein, sem
nýlega birtist i enska dagblaöinu
The Times <21.7.’81) en þar sagöi
frá þá nýafstöönum réttarhöldum
vegna likamsárásar i Noröur
Englandi.
Tildrögin voru þau, aö ráöist
var á Diönu Lee, 19 ára gamla
stúlku, þar sem hún var á gangi
heim aö kvöldlagi eftir aö hafa
sinnt klárnum sinum i hesthúsi.
Diana haföi misst af siöasta
strætisvagninum og varö þvi aö
fara gangandi. Mervyn Maguire,
24 ára gamall maöur, sá til henn-
ar, þar sem hann sat i bil hjá
kunningja sinum. Þegar kunning-
■inn haföi ekiö Maguire heim,
kvöddust þeir en Maguire hljóp til
baka þangaö til hann fann Diönu.
Þá réöist hann aö henni, dró hana
út fyrir veginn og út á tún, þar
sem hann hótaöi að drepa hana.
Gat varist
Flestar ungar konur myndu i
slikri aðstööu, veröa aflvana af
hræöslu. En þótt hún væri skelf-
ingu lostin, tókst Diönu að ná i
hnif, sem hún haföi á sér. Hnifinn
hafði hún notað til aö skera hey-
pokana i hesthúsunum og nú not-
aöi hún hann til varnar, hún stakk
honum i hals árásarmannsins.
Og vegna þess, að henni brást
ekki hugrekki eða yfirvegun,
slapp Maguire frá refsingu. Kviö-
dómurinn var sammála um aö
hann væri sekur að likamsárás og
hótunum um aö drepa stúlkuna,
en dómarinn gat ekki leynt samúö
sinni meö manninum þegar hann
sagði: „Þessi unga stúlka gaf þér
þó nokkra refsingu”. Maguire
fékk 12 mánaða skilorösbund-
inn dóm.
Eitthvaö bogið við þetta
Ég hef aldrei lesið lög eöa
kynnst réttarfarinu af eigin
reynslu, en mér viröist eitthvaö
bogið við þetta mál. Diana Lee
var ekki aö refsa Maguire, hún
var aö verja sjálfa sig gegn
hræöilegu ofbeldi, sem heföi get-
aö leitt til dauöa hennar. Allir
hafa rétt til aö beita nokkurri
sjálfsvörn gegn árás og þegar
dómari fer aö kalla slika sjálfs-
vörn „refsingu”, viröist mér
hann vera að kasta lagavisindun-
um fyrir róða.
Segjum sem svo aö Diana Lee
sé eldri maöur og aö sá hafi oröið
fyrir árás pörupilts en hafi varist
meö þvi aö pota göngustafnum
sinum I auga piltsins. Dregur sú
staöreynd, aö pilturinn þarf aö
fara til læknis vegna augans, eitt-
hvaö úr afbroti hans? Eöa segjum
sem svo, aö fórnarlambiö heföi
veriö 12 ára gömul stelpa, aö hún
hafi verið dregin út á tún af
nauögara. Ef sú stutta heföi nú
getaö náö i grjóthnullung og lam-
ið i haus árásarmannsins, mynd-
um viö þá kinka samþykkjandi
kolli þegar dómarinn segir aö
nauögarinn hafi fengið næga refs-
ingu?
Rangt mat á hlutunum
örugglega ekki. t báöum þess-
um dæmum myndi dómarinn
komast aö sömu niðurstööu.
Nefnilega, i þvi fyrra, aö augn-
meiösl pörupiltsins dragi ekki úr
afbrotinu, tilefnislausri árás á
saklausan vegfaranda — i þvi siö-
ara: aö hugrekki stúlkunnar kom
i veg fyrir gróft brot, aö nauögar-
inn yröi aö vera látinn inn til aö
vernda allan almenning.
Viö lestur niöurstööu réttarins i
máli Maguires, má strax greina
tvö mikilsverö atriöi. Annaö
þeirra er um þaö gildismat sem
fólgiö er i framferöi réttarins —■
hitt er um afstööu laganna gagn-
vart konum. Við getum spurt ótal
spurninga i framhaldi af þessu.
T.d. — virðist ekki fáránlegt aö
afbrot gegn eignum, dauðum
hlutum viröast mun alvarlegri en
afbrot gagnvart lifandi fólki?
Hefði Diana verið sjón-
varp!
Undanfarnar vikur hafa raddir,
sem krefjast þyngri dóma, oröið
æ háværari. Þær raddir koma i
kjölfar götuóeiröa, eyöileggingar
á húseignum, brotnum gluggum.
Og fangelsin eru nú þegar yfirfull
af bæði konum og körlum vegna
hnupls.
Eignir eru einhvers virði, en
ætti ekki lifandi fólk aö vera
meira viröi? Þeim sem álita aö
dómstólarnir eigi aö halda á lofti
réttu gildismati i þjóöfélaginu, er
ljóst aö þörf er á róttækri endur-
skoöun forgangsraöar. Diana Lee
getur huggaö sig viö þaö, aö dóm-
arinn heföi veriö öllu vandlæting-
arfyllri, ef hún væri sjónvarps-
tæki i búðarglugga, sem brotist
var inn um!
Afstaöa dómstólanna gagnvart
konum, sem hefur veriö nauögaö,
veröur greinilega óréttlát ef lesin
eru þaraölútandi gögn. Hjálpar-
stöðvar kvenréttindahópa fyrir
konur, sem hafa oröiö fyrir of-
beldi, eru sammála um aö lög-
regian og dómsvaldiö geri oftast
ráö fyrir áö konán hafi boö-
iö upp á ofbeldi eöa nauögun. Þær
eigi þvi ofbeldiö skiliö.
Kvenréttindakonur eru oft
haföar aö spotti vegna gagnrýni
þeirra á viötekiö gildismat sam-
félagsins. Fyrir framan mig hér á
skrifborðinu liggur ný bók frá
þeim, „No Turning Point” heitir
hún. Bókin fjallar um konur og of-
beldi einmitt á þann hátt, sem
sumum virðist hlægilegur. Þar
segir m.a.: „Hryöjuverk frá
hendi einstaklinga (á heimilunum
og á götunni) veröa tákn sam-
hyggjunnar, sem stýrt er af rikis-
valdinu. Sá stuöningur, sem karl-
maöurinn fær frá rikisvaldinu
umbreytir einstaklings-hryðju-
verkum og þeirri ógnun sem af
hennistafar, i samfélagslegt afl.”
Séu þessi orö þýdd yfir á venju-
legt mál veröa tengsl þeirra viö
mál Diönu og Maguires ljós: Ma-
guire heföi átt aö vera dæmdur i
fangelsisvist, öörum karlmönn-
um til fordæmis og öörum konum
til varnar. Sú staöreynd, aö Ma-
guire fékk aö fara frjáls feröa
sinna, hefur þá afleiöingu aö aörir
karlmenn álita konur, sem eru
einar á ferö, hljóti aö vera heppi-
leg fórnarlömb og hættulausar
frelsi sinu.
//Himpigimpi"
Rithöfundurinn Germaine
Greer nefndi dæmi um kúgun
karla á konum i þessu sambandi i
bókinni „The Female Eunoch”.
Dæmiö var af dómaranum, sem
áriö 1969 kallaöi stúlku, sem haföi
veriö nauögaö „óttalegt himpi-
gimpi”.
Þaö er eins og viö höldum aö
konur geti veriö óhultar á götum
úti, þvi nú eru konur kæröar fyrir
þaö aö hafa i fórum slnum vopn til
varnar árásum — Díana haföi
hnif, aörar konur hafa e.t.v. pip-
ardós. Og I tilfelli Diönu leyfir
dómarinn manni, sem er sekur
fundinn fyrir viöbjóöslega áras aö
sleppa refsingarlaust vegna þess
aö fórnarlambiö varöist honum.
Niöurstaöan viröist vera sú, aö
réttarrikiö áliti konur ekki hafa
rétt til að vera einar á ferö og ekki
hafa rétt til aö beita sjálfsvörn-
um, sé á hana ráöist. Meö öörum
oröum, konur hafa ekki rétt á
miskunn eða vernd laganna.
Jafnvel hestur Diönu Lee hefur þó
þann rétt.”
(Ofannefnd grein var send
Helgarblaöi Visis af „andstæöingi
öfgakenndrar rauösokkustefnu,
en þó enn meiri andstæöingi allr-
ar karlrembu.” Þýö. Ms)
Litiir er eldd
lengur lúxus
GELUR
Bræóraborgarstlg 1 -Sími 20080- (Gengiö inn frá Vesturgötu)
UMBOÐSMENN:
Skagaradíó. Akranesi - Jón B. Hauksson, Bolungarvík
Straumur h/f., ísafirði - Oddur Sigurðsson, Hvammstanga
Hallbjörn Björnsson, Skagaströnd - Kaupfélag Húnvetninga, Blönduósi
Hilmar Jóhannesson, Ólafsfirði - K.E.A., Akureyri - K.Þ.H., Húsavík
K.N.Þ. Þórshöfn - Sigurjón Arnason, Vopnafirði - Rafsjá, Neskaupstað
Rafeind s/f., Egilsstöðum - Eiríkur Ólafsson, Fáskrúðsfirði
Radíóþjónustan, Höfn - Horriafirði - Neisti h/f., Vestmannaeyjum
Mosfell, Hellu - Radíóvinnustofan, Hafnargötu 50, Keflavík