Morgunblaðið - 13.04.2004, Blaðsíða 48

Morgunblaðið/Jóhann Óli Hilmarsson
Glókollur vegur aðeins 6 grömm en hann er óðum að ná fótfestu í flestum landshlutum og hunangs-
flugan var skammt frá að bjástra við að leita sér fæðis í vorlaukum, nýlega vöknuð af vetrardvala.
VORIÐ ber að dyrum þessa dagana
og þegar fréttaritari var á ferð í
Flóa og Grímsnesi fyrir helgi rakst
hann á óræka sönnun þess. Í skóg-
ræktarreit við Kolgrafarhól í Gríms-
nesi voru glókollar í varphugleið-
ingum. Karlfuglinn ýfði appelsínu-
gular kollfjaðrirnar þegar honum
þótti sér ógnað á óðali sínu og er þá
eins og hann beri kórónu, enda kalla
Danir þennan agnarsmáa fugl fugla-
kóng. Þessi písl, sem er ekki nema
um 6 g að þyngd, meira en helmingi
léttari en auðnutittlingur og músar-
rindill, hefur numið hér land í greni-
skógum og skógarlundum á síðustu
árum og virðist hafa náð öruggri
fótfestu í flestum landshlutum. Hann
er staðfugl og hafa mildir vetur und-
anfarið hjálpað til við landnám hans.
Þegar fréttaritari var að fylgjast
með glókollunum birtist stæðileg
hunangsflugudrottning. Drottning-
arnar liggja í dvala yfir veturinn og
fara á stjá þegar vorið sýnir sig, í
apríl og maí. Þær makast við karl-
dýr áður en þær leggjast í dvala á
haustin og varðveita sæðið meðan á
vetrardvalanum stendur. Eftir að
þær vakna af dvalanum þurfa
drottningarnar að nærast rækilega
og leita þær þá víða fanga, m.a. á
vorlaukum. Síðan hefjast þær handa
við að byggja upp bú. Fleiri merki
um vorkomuna sáust í Flóanum, álft-
irnar voru farnar að huga að hreið-
urdyngju sinni, tjaldar og hrafnar á
Stokkseyri og hrossagaukur hneggj-
aði af lífs og sálar kröftum.
Vorið knýr dyra á Suðurlandi
♦♦♦
HANNES Hlífar Stefánsson varð í gær Ís-
landsmeistari í skák eftir að hann gerði
jafntefli við Helga Áss Grétarsson í fjórðu
einvígisskák þeirra. Úrslit einvígisins urðu
2,5–1,5 Hannesi í vil. Þetta er sjötti Íslands-
meistaratitill Hannesar á aðeins sjö árum.
Íslandsmeistari kvenna varð Harpa Ing-
ólfsdóttir, en hún hlaut fimm og hálfan
vinning af sjö mögulegum. Efst kvenna á
mótinu var þó tékkneska skákkonan Lenka
Ptácniková, sem lengi hefur verið búsett
hérlendis, en hún hlaut sex vinninga af sjö
mögulegum./35
Hannes Hlífar
og Harpa Ís-
landsmeistarar
ÖRYGGISLOFTPÚÐAR í jeppum geta
reynst farþegum hættulegir, sé búnaði eins
og fartölvufestingum komið fyrir þannig að
púðinn lendi á búnaðinum. Þetta er mat
Atla Más Markússonar, erindreka á björg-
unarsviði Slysavarnafélagsins Landsbjarg-
ar, en hann skrifaði nýlega grein um mik-
ilvægi þess að vanda valið á staðsetningu og
uppsetningu fartölvuborða og annars auka-
búnaðar í jeppum í fréttablað félagsins.
„Menn eru að setja þetta upp í bílunum
sínum þannig að borðin fara oft fyrir loft-
púðann farþegamegin,“ segir Atli. „Það
þarf ekki mikið átak til að öryggispúðarnir
springi, í raun dugar að keyra á kyrrstæðan
hlut á 25–30 kílómetra hraða til að sprengja
þá. Því má ekki gleyma að þessir bílar eru
notaðir níutíu prósent í innanbæjarakstri,
en þar fer hraðinn oft yfir 30 kílómetra á
klukkustund.“
Atli segir það í raun ekki taka púðann
nema brot úr sekúndu að springa út og
tæma sig en hann springi út á um 300 kíló-
metra hraða.
Atli telur réttast að koma tölvuborðinu
þannig fyrir að það sé fyrir miðju mæla-
borðsins og segir hann þá minni líkur á
slysum af þessu tagi.
Sé fartölvan sett upp svona getur hún
skaðað farþegann springi loftpúðinn.
Fartölvuborð
í jeppum geta
skapað hættu




 

 




 

 
      



   









FÆRRI Íslendingar útskrifuðust
með doktorsgráðu í fyrra en árið á
undan. Alls luku 35 doktorsnámi á
árinu 2003 en 48 árið 2002, sem var
metár. Fleiri voru hins vegar skráðir
í doktorsnám á árinu 2003, alls 114,
en árið á undan þegar 80 Íslendingar
voru skráðir í doktorsnám. Sex af
hverjum tíu Íslendingum sem skráð-
ir eru í doktorsnám eru konur.
Þetta kemur fram í Rannís-frétt-
um, fréttabréfi Rannsóknamiðstöðv-
ar Íslands.
Rannís byggir tölur um fjölda
þeirra sem stunda doktorsnám á
gagnasafni Morgunblaðsins auk
þess sem gagna er aflað hjá Háskóla
Íslands og Kennaraháskóla Íslands.
Tæp 30% þeirra sem útskrifuðust
með doktorsgráðu í fyrra luku námi
frá bandarískum háskólum og um
17% frá sænskum háskólum. Þeim
sem útskrifast með doktorsgráðu frá
Háskóla Íslands fjölgaði úr sex í níu
á milli áranna 2002 og 2003. Enginn
annar háskóli hefur útskrifað dokt-
orsnema hér á landi.
Konum sem útskrifast með dokt-
orsgráðu hefur fækkað lítillega en
körlum fjölgað. Um 60% þeirra sem
útskrifuðust í fyrra voru karlar en
um 40% konur. Þegar horft er á
þann hóp sem nú leggur stund á
doktorsnám snúast hlutföllin við, um
60% íslenskra doktorsnema eru kon-
ur, en það hlutfall er svipað á öðrum
Norðurlöndum. Í fréttabréfinu er
tekið fram að varlega beri að fara í
túlkun á upplýsingum um fjölda
doktorsnema, þar sem fáir ljúki
námi.
Flestir í heilbrigðisvísindum
Þeim Íslendingum sem skráðir
eru í doktorsnám hefur fjölgað á síð-
ustu árum. Þeir voru 114 í fyrra, 80
árið 2002 og 69 árið þar á undan.
Flestir sem nú eru skráðir í dokt-
orsnám leggja stund á heilbrigðis-
vísindi af einhverju tagi.
Ríflega helmingur þeirra sem
luku doktorsnámi á síðasta ári legg-
ur stund á heilbrigðis- eða félagsvís-
indi. Enginn útskrifaðist með dokt-
orsgráðu í landbúnaðargreinum.
Meðalaldur þeirra sem luku dokt-
orsnámi í fyrra var 34 ár en var 37
árið á undan.
Færri luku doktorsgráðu í fyrra en árið á undan þótt fleiri hafi stundað nám
Sex af hverjum tíu í
doktorsnámi eru konur
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 ÞRIÐJUDAGUR 13. APRÍL 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
ÚTLIT er fyrir að framleiðslu verði hætt í kís-
ilgúrverksmiðjunni við Mývatn um næstu ára-
mót. Þá renna út samningar við fyrri eigendur
verksmiðjunnar um sölu afurða hennar. Kísiliðj-
an er með fimmtíu menn í vinnu og annar eins
fjöldi vinnur hjá verktökum og öðrum fyrirtækj-
um sem þjónusta verksmiðjuna.
Þegar Allied EFA, fyrirtæki í eigu Fjárfest-
ingafélagsins Straums hf. og bandarískra
áhættufjárfesta, keypti Kísiliðjuna af ríkissjóði
og Celite Corporation fyrir fjórum árum var of-
framleiðsla á afurðunum og verð fór lækkandi.
Gerður var samningur við fyrri söluaðila, World
Minerals, sem tryggði sölu afurðanna í fjögur
ár. Sá samningur rennur út um áramót. Ákvæði
var í samningnum um að sölufyrirtækið gæti
framlengt samninginn í allt að tvö ár. Hákon
Björnsson, stjórnarformaður Allied EFA, stað-
festir að legið hafi fyrir um tíma að það yrði ekki
gert. Samkvæmt því verður framleiðslu hætt
um áramót. Hákon vill þó ekki tjá sig um málið
frekar fyrr en tækifæri hafi gefist til að greina
starfsfólkinu frá stöðu mála.
Frá upphafi hafa hinir nýju eigendur verk-
smiðjunnar unnið að undirbúningi nýrrar starf-
semi, kísilduftsframleiðslu sem byggist á inn-
fluttu kvartsi en ekki námavinnslu úr Mývatni.
Hákon Björnsson segir að ekki hafi tekist að
ljúka fjármögnuninni. Stefnt sé að því að gera
það sem fyrst en hann treysti sér ekki til að
tímasetja það.
Lokun kísilgúrverksmiðjunnar án þess að
fyrir liggi ákvarðanir um nýja starfsemi hefði
mjög slæm áhrif fyrir þá 45 til 50 starfsmenn
sem vinna hjá fyrirtækinu og samfélagið allt, að
sögn Sigbjörns Gunnarssonar sveitarstjóra og
Aðalsteins Baldurssonar, formanns Verkalýðs-
félags Húsavíkur. Sigbjörn vonast til að nýja
verksmiðjan verði byggð en segir að erfitt verði
að brúa bilið.
Útlit er fyrir lokun kísilgúrverksmiðjunnar við Mývatn um næstu áramót
Samningur um sölu afurð-
anna ekki framlengdur
 50 gætu/6
Erlend
karfaskip
á Reykja-
neshrygg
ERLEND karfaskip eru kom-
in á veiðar á Reykjaneshrygg.
Aðallega er um að ræða rúss-
nesk og norsk skip, en einnig
eru nokkur portúgölsk skip að
veiðum á svæðinu. Skipin eru
að veiða djúpkarfa utan við ís-
lenska efnahagslögsögu.
Að sögn Landhelgisgæsl-
unnar eru skipin á ferðinni á
venjulegum tíma, en karfaver-
tíðin hefst vanalega um þetta
leyti. Reiknað er með að flogið
verði í eftirlitsflug að mörkum
efnahagslögsögunnar á næst-
unni til þess að gæta þess að
veiðarnar fari ekki inn fyrir
hana.