Pressan - 02.09.1988, Blaðsíða 5

>8£9r i9dfns»íqae .Siiup6þ.wt3crfi ■ - , ■■■ «
Rostudagur 2. september 1988 a
Pressan ræðir við íslenskan
karlmann, sem á sér þá ósk
heitasta að verða kona — og
ætlar að láta hana rætast.
(framhald af forsíðu)
Ungi maðurinn, sem eftir nokkur
ár verður kannski orðinn ung kona,
féllst á að ræða þetta viðkvæma
vandamál sitt við Pressuna. Af
skiljanlegum ástæðum vildi hann
hins vegar ekki láta nafns síns getið,
en við skulum kalla hann Jón.
Eins og fyrr segir er Jón ekkert
öðruvísi skapaður en aðrir karl-
menn, en vissulega er hann kvenleg-
ur í fasi og framkomu. Hve lengi
skyldi hann hafa átt sér þann rót-
tæka draum að skipta um kyn?
„Það eru u.þ.b. tíu ár síðan ég
ákvað að reyna að komast í slíka að-
gerð,“ sagði Jón, en þagnaði svo.
Þessar þagnir hans áttu eftir að ein-
kenna samtal okkar og í hvert sinn
var eins og Jón væri um það bil að
slíta samtalinu og hætta við allt
saman. Það gerði hann þó ekki,
heldur hélt áfram. „Kveikjan að
ákvörðun minni var grein, sem birt-
ist — að því er mig minnir — í Tím-
anum sumariö 1978. Áður hafði ég
ekki hugmynd um að svona aðgerð-
ir væru framkvæmdar.
Á þessum tíma var ég innan við
tvítugt, en hafði samt liðið miklar
sálarkvalir vegna þess að mér
fannst ég alls ekki vera karlkyns.
Það getur enginn trúað hvað þetta
er mikið sálarstríð, nema sá sem
reynsluna hefur. Eftir lestur blaöa-
greinarinnar hugsaöi ég því mikið
um þennan möguleika, en það liðu
tvö eða þrjú ár þar til ég þorði loks
að ræða þetta við heimilislækninn
minn. Viðtalið tók auðvitað tölu-
vert á mig, en ég varð að fá frekari
upplýsingar um málið.
Heimilislæknirinn varð alveg
klumsa, þegar ég bar upp erindið.
En læknar eru ekki spurðir út í
svona hluti á hverjum degi, svo það
var ofur eðlilegt að hann yrði hissa.
Niðurstaðan eftir þetta rabb okkar
varð sú, að ég skyldi snúa mér til
Ólafs Ólafssonar landlæknis. Það
gerði ég — en ekki fyrr en u.þ.b.
tveimur árum seinna.
Landlæknir tók mér ákaflega
vel, en sagðist ekki vera nægilega
kunnugur þessum málurn til að geta
svarað öllum spurningum mínum.
Hann benti mér þvi á að tala við
Ólaf Örn Arnarson, yfirlækni á
Landakoti, sem er sérfræðingur í
þvagfæralækningum. Og ég
þangað!
Ólafur Örn var einnig afskaplega
vingjarnlegur við mig, þrátt fyrir
þetta einkennilega erindi mitt. Sem
betur fór tók hann nrig alvarlega,
eins og kollegar hans tveir, og ræddi
aðgerðina ítarlega við mig. Hann
vildi meina að hægt væri að fram-
kvæma kynskiptaaðgerðina hér á
landi, ef ég fengi á annað borð sam-
þykki fyrir henni. Hins vegar taldi
Ólafur Örn best fyrir mig að byrja
á að fara í geðræna meðferð, þar
sem vandamálið væri fyrst og
fremst af þeim toga. Síðan gaf hann
mér upp nafn geðlæknis, sem ég
pantaði fljótiega'tíma hjá.“
HELD EKKI AD ÞAÐ SÉ
NEINN SÖKUDÓLGUR
Jón kveikti sér í sígarettu og
horfði rannsakandi á blaðamann
— svona eins og til að kanna við-
brögðin. Eftir drykklanga stund
tók hann upp þráðinn að nýju.
„Ég var sem sagt sendur frá ein-
um lækni til annars, en það var allt
öðruvísi að ræða við geðlækninn en
þá hina. Hann byrjaði strax á því að
reyna að „lækna“ mig!
Mér leið alveg hræðilega illa á
meðan á viðtölum okkar stóð, því
maðurinn starði bara út um glugg-
ann og sagði „já“ og „nei“ með
reglulegu millibili. Og það er ekkert
auðvelt að tala um jafnviðkvæmt
mál undir slíkum kringumstæðum.
Tilgangurinn með meðferðinni
virtist mér eiga að vera sá að gera
mig að „venjulegum“ borgara. Til
þess þurfti að kafa óskaplega djúpt
í fortíðina, fjölskyldulíf mitt og
ýmislegt annað. Persónulega gat ég
hins vegar ekki séð að það kæmi
þessu neitt við. Ég hélt að málið
„Það myndi kannski kitla hégómagirnina hjá einhverjum að geta
sagt „Ég hef prófað að sofa hjá kynskiptingi “ eða annað í þeim
dur. Mynd: Magnús Reynir.
snerist um tilfinningar mínar og
langanir — ekki einhverja fjöl-
skylduharmleiki. En geðlæknirinn
var að leita að sökudólgi. Sjálfur
held ég ekki að það sé um neinn
sökudólg að ræða. Mér hefur ein-
faldlega alltaf fundist ég vera kven-
kyns. Það er staðreynd, sem ekkert
fær breytt,“ sagði Jón með áherslu.
„ Að endingu hætti ég í meðferð-
inni hjágeðlækninum, þar sem mér
fannst hún ekki þjóna neinum til-
gangi. Ég komst þá hins vegar í
samband við sálfræðing, sem eitt-
hvað Iítillega hafði kynnst kyn-
skiptaaðgerðurh þegar hann var er-
lendis við nám. Én lýsingar hans á
þessu voru ekki mjög uppörvandi.
Hann taldi t.d. ákveðna hættu á því
að maður gæti ekki lifað kynlífi
sem kona eftir skurðaðgerðina.
Það varð til þess að draga svolítið úr
mér kjarkinn. Eftir kynskiptinguna
myndi ég aldrei framar lifa sem
karlmaður, svo það væri hræðilegt
að geta ekki heldur orðið almenni-
leg kona! Það gæti jafnvel orðið
enn meiri bölvun en núverandi
ástand.
Eftir að hafa talað við sálfræð-
inginn saltaði ég hugmyndina um
kynskiptin í nokkurn tínia. Ég
þurfti umhugsunarfrest eftir þessar
fregnir. Nú skilst mér hins vegar að
tækninni hafi fleygt mikið fram og
læknar séu orðnir mun flinkari að
framkvæma aðgerðirnar. Einhvers
staðar las ég t.d. að hægt væri að
skipta svo rækilega um kyn, að
karlmaður gæti orðið nokkurn veg-
inn eðlileg kona á eftir. Jafnvel átt
barn. En þá verður auðvitað að
græða í kynskiptinginn móðurlíf á
sama hátt og fólk fær hjörtu og
nýru úr öðrum.
Hvað sem því liður ætla ég a.m.k.
að hefja „píslargönguna" að nýju
og þangað til annað kemur í ljós
reikna ég fastlega með þvi að kom-
ast í kynskiptaaðgerð. En það
verður að gerast fyrr en seinna, því
þetta verður eflaust erfiðara með
JOIJJINA
LTOSDÓTTIR