Pressan - 28.06.1990, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 28. júní 1990
I' í J
15
EINKAVIÐTAL
Blaðamaður PRESSUNNAR hittir frœgustu barnastjörnu allra tíma,
SHIRLEY TEMPLE, sendiherra í Prag
„Ef þú skýtur á fæturna
á mér, þá steppa ég“
Shirley Temple. Nafnið kallar fram
mynd af lítilii stúlku með ljósar
krullur sem vinnur hug og hjörtu
áhorfenda þegar hún dansar í gegn-
um hverja myndina á fætur annarri.
Kringlótt andlit, bros, spékoppar og
hnellin tilsvör — allt átti þetta þátt í
vinsældum þessarar frægustu
barnastjörnu alira tíma — fyrir
fimmtíu árum. Hún er ekkilenguriít-
il stúlka með ljósar krullur. Shirley
Temple Black, sendiherra Banda-
ríkjanna í Prag, heimsótti ísland í
vor og íslendingar biðu spenntir eft-
ir að sjá hana. Þeir höfðu engan
Hún tekur á móti uppburðarlitlum íslensk-
um blaðamanni með hiýju brosi í sendiráði
Bandaríkjanna í Prag. Shirley Temple er mjög
lágvaxin, virðist varla ná 160 sentímetrum á
háum hælum. Andlitið er enn kringluleitt og
spékopparnir eru á sínum stað, en hárið er
svart og talsverðu af snyrtivörum hefur verið
bætt' við náttúrulegt útlit. Hún brosir og
minnir á að hún sé orðin 62ja ára. Það er
greinilegt aö þrátt fyrir frægð í bernsku og
virðingarstöðu síðar á ævinni er Shirley
Temple Black manneskja sem ekki tekur
sjálfa sig of hátíðlega. Hún talar hægt og
dregur svolítið seiminn, stundum er eins og
hún Ijúki ekki við setningarnar heldur skilji
þær eftir opnar og bíði eftir viðbrögðum.
„Mér fannst dásamlegt að koma til íslands,"
segir hún hlýlega. ,,Ég vissi ekki að landið
áhuga á starfi hennar í þjónustu
Bandaríkjanna í rúm 20 ár — Black
sendiherra vekur hrifningu hvar
sem hún fer vegna þess sem hún
gerði þegar hún var fjögurra ára. —
Hún var og er Shirley Tempie, ódauð-
legstjarna. „Mér finnst þetta dásam-
legt,“ segir hún. „Ég er fyrirfram
heimilisvinur og ættingi allra. Fólki
finnst það þekkja mig og það gerir
mér auðveldara að kynnast því.“
Svarið er dæmigert fyrir Shirley
Temple Black. Hún er jákvæð mann-
eskja, sátt við fortíð sína, sjálfa sig
og lífið.
væri svona fallegt. Svo fékk ég líka þennan
fína vind í miðbænum þegar við fórum í leik-
húsið. Það var fallega gert af ykkur að senda
mér þennan vind — hann er alveg að mínu
skapi. Og leiksýningin var alveg frábær. Ég
naut hverrar mínútu. Ég skildi auðvitað ekk-
ert en leikurinn var svo góður." Og Shirley
Temple Black, sendiherra Bandaríkjanna og
frægasta barnastjarna allra tíma, kinkar kolli
í viðurkenningarskyni vegna sýningar Þjóð-
leikhússins á verki Havels, Endurbygging-
unni.
Fyrsta myndin svo slæm að
hún fór ekki á markað
Shirley Jane Temple skaust í heiminn þann
23. apríl 1928, þriðja barn foreldra sinna og
langyngst. Hún var afskaplega fjörmikil og
það átti sinn þátt í því að þriggja ára gömul
var hún sett í dansskóla. Þar var hún ,,upp-
götvuð" af kvikmyndaframleiðanda þriggja
og hálfs árs gömul. Þetta var á krepputímum
og fjölskyldan hafði þörf fyrir alla þá peninga
sem hún komst yfir og nokkrir dollarar auka-
lega fyrir kvikmyndaleik hjá Shirley litlu
greiddu a.m.k. fyrir danstímana hennar.
Fyrsta myndin, Baksiðan, var svo slæm að
hún var aldrei sett á markað, en hún dugði
framleiðendum til að sjá hæfileika Shirley
Temple. Næsta árið lék hún í myndum sem
síðar hlutu samheitið Næturklúbbsbörnin.
Þessar myndir voru nokkurs konar upphitun
fyrir stærri myndir og börnin hermdu eftir
fullorðnum en voru með bleyju og risastórar
nælur í þeim.
Sett í svartan kassa ef hún
stóð sig ekki
Þetta var ekki auðvelt líf og Shirley var fljót
að læra að hún varð að standa sig. Til að hafa
stjórn á þeim tuttugu krökkum sem komu við
sögu í myndunum hafði leikstjórinn svartan
kassa sem skammarkrók. Þar lenti Shirley
nokkrum sinnum og segir að eftir hitann af
upptökuljósunum hafi kuldinn í kassanum
aukið hryllinginn og hún lærði fljótt að til að
forðast kassann var best að standa sig og gera
engin mistök. Aðbúnaður var slæmur. 011 lof-
orð kvikmyndaversins um einkakennara og
einkaherbergi voru brotin og hún fékk 50 dali
á viku, en þó aðeins fyrir þá daga sem hún
vann. Hins vegar mátti fyrirtækið lána hana
út í smáhlutverk hjá öðrum kvikmyndafyrir-
tækjum. Fram að fimm ára aldri vann hún svo
að segja við það sem til féll í myndum en varð
þá skyndilega atvinnulaus þegar atvinnurek-
andi hennar varð gjaldþrota. Ekkert smámál
að verða atvinnulaus rétt fimm ára og of ung
til að komast í grunnskóla.
Falsað fæðingarvottorð
En hún var ekki atvinnulaus lengi.
Skömmu síðar var hún ráðin af Fox-kvik-
myndaverinu, stóru fyrirtæki sem var í fjár-
hagskröggum vegna kreppunnar. Hún var
næstum sex ára en hjá Fox þótti vænlegra að
hafa hana yngri svo að þeir fölsuðu fæðingar-
vottorðið og spöruðu ekki yfirlýsingarnar
vegna „hinnar fjögurra ára Shirley
Temple . .
Á næstu árum lék hún í fjölda mynda við fá-
dæma vinsældir. Hlutverkin voru lík; lítil
góðhjörtuð og kotroskin stúlka sem vinnur
hug og hjörtu allra, syngur og dansar og end-
irinn er góður. Vinsældirnar voru slíkar að
tekjurnar vegna mynda hennar náðu að rétta
við milljónahalla kvikmyndaversins og koma
því í gróða. Sjálf fékk Shirley aldrei nema brot
af þessum gróða og foreldrar hennar tóku við
laununum sem fjárhaldsmenn. En hvernig
var líf svona barnastjörnu? Hún gekk ekki í
venjulegan skóla, Fox útvegaði einkakenn-
ara sem kenndi henni í tökuhléum. í stað æv-
intýra á rúmstokknum þuldi hún rulluna sína
með aðstoð móður sinnar og í stað leikskóla
var farið í kvikmyndaverið.
Hún varð fljótt svo fræg að hún þurfti líf-
vörð, rútur renndu daglega að húshliði þeirra
með hópferðir að sjá hvar Shirley Temple
ætti heima. Hún þurfti alls staðar að brosa og
EFTIR: ÖDDU STEINU BJÖRNSDÓTTUR - MYND: ÞÓRIR GUÐMUNDSSON