Pressan - 27.03.1991, Blaðsíða 19

MIÐVIKUDAGUR PRESSAN 21. MARS 1991
19
Færðu 14
krónu virði út
úr Steingrími?
Stundum þegar vid eigum
vidskipti viö þad opinbera
finnst okkur aö starfsfólk
þess geti veriö liblegra viö
okkur. Þaö er nú einu sinni
viö sem borgum þeim launin.
En hvað borgum við þessu
fólki í laun?
Þar sem megnið af skatt-
heimtunni á íslandi er tekið
inn í gegnum virðisaukaskatt
og aðra óbeina skatta eru all-
ir íslendingar í raun skatt-
borgarar. Til þess að sjá hvað
við leggjum til í laun opin-
berra starfsmanna þarf því að
deila með 253 þúsundum í
árstekjur þeirra.
Þegar það hefur verið gert
kemur í ljós:
Við greiðum hvert um sig
póstinum okkar um 2,37
krónur á ári. Skrifstofufólk á
símanum eða í öðrum ríkis-
stofnunum fær 3,32 til 5,68
krónur frá okkur á ári. Stöðu-
mælavörðurinn fær um 3,32
og löggan 6,15 krónur.
Við greiðum hverjum
kennara um 5,70 krónur og
hverjum lækni 16,60 krónur.
Við leggjum heldur ekki
ýkja mikið í launaumslag al-
þingismanna eða um 8,05
krónur til hvers á ári. Ráð-
herrarnir fá síðan um 12,80
krónur frá okkur hverju um
sig og Steingrímur Her-
mannsson aðeins meira eða
um 14 krónur.
Það er kannski ekki nema
von að við fáum ekki mikið í
staðinn. Svo sem við sáum
þannig munum við og upp-
skera.
'ENGSLl
PálmiJónssoní Hagkaup
rak einu sinni ísbúð með
Steingrími Hermannssyni
forsætisráðherra sem er
verkfræðingur eins og
Júlíus Sólnes umhverfis-
ráðherra sem er í Borgar-
flokknum eins og
Guttormur Einarsson at-
vinnumálafulltrúi ríkis-
stjórnarinnar sem er upp-
finningamaður eins og
Birgir Dýrfjörd aðstoðar-
maður utanríkisráðherra
sem er rafvirki eins og
Lech Walesa forseti Pól-
lands sem var formaður
verkalýðsfélags áður en
hann varð forseti eins og
Ronald Reagan forseti
Bandaríkjanna sem Breta-
drottning hefur gert að ridd-
ara eins og
Magnús Magnússon sjón-
varpsmann hjá BBC sem
var rektor í háskólanum sín-
um (rector of Edinbourg
University) eins og
Ármann Snævarr laga-
prófessor sem hefur samið
mörg lög (lagatexta) eins og
Ágúst Guðmundsson
kvikmyndagerðarmaður
sem er leikaramenntaður
eins og
Rósa Ingólfsdóttir sem er
fyrrverandi þula hjá sjón-
varpinu eins og
Gísli Baldur Garðarsson
lögmaður sem er lögfræð-
ingur að mennt eins og
Pálmi Jónsson í Hagkaup.
AF HVERJU HEFUR
ÍSLENSKI FÁNINN EKKI
FARIÐ ÚT í GEIM?
/ samantekt bandaríska
tímaritsins Spy um rekstur
NASA á geimskutlu stofnun-
arinnar segir aö 290 danskir
fánar hafa fengið að fara
með henni-út fyrir gufuhvolf-
iö, 232 sœnskir fánar, 25
norskir fánar og 10 finnskir
fánar. En enginn íslenskur
fáni.
Eins og sjá má af þessari
upptalningu þá hafa geimfar-
arnir nóg að gera við fána-
flutninga. Og Norðurlöndin
eru síður en svo þau sem fela
þeim flest verkefnin. Þannig
hafa verið fluttir út fyrir gufu-
hvolfið rúmlega 71 þúsund
fánar Bandaríkjanna, 898
Ástralíu-fánar, 833 fánar Kan-
ada og fyrir sameiningu
þýsku ríkjanna höfðu 700
flögg Vestur-Þjóðverja farið í
ferð með skutlunni.
Og það eru ekki bara flögg
sem fá að fara út í geim.
Geimskutlan hefur þannig
flutt þrjár arnarfjaðrir, tvö
búmmerang, iambaskinn,
eitt eintak af Ms.-tímaritinu,
4.522 barmmerki með mynd
af Snoopy og fjölmargt annað
dót.
Eins og sjá má af þessari
Skjalabunki sýnir forvitnileg viðskipti Porleifs Björnssonar
PÁLL í POLARIS MÁTTI
YFIRTAKA TUNGLIÐ EF
ÞORLEIFUR BJÖRNSSON
BRYGÐIST LEÓ LÖVE
Þorleifur og Sveinn Úlfarsson buðu 24 milljónir í hlutafé og rekstur
„Polaris hf. getur gripið
inn í eða yfirtekið rekstur
veitingahúsanna Fimman,
Hafnarstræti 5, Reykjavík,
Tunglið, Austurstæti 22
(Lækjargötu 4) og Café
Hressó, Austurstræti 20,
Reykjavík, komi til van-
skila eða vanefnda á við-
skiptaskuldbindingum
Þorleifs Björnssonar á
skuldbindingum þeim sem
Polaris hf., Sanitas hf., eða
Páll G. Jónsson eru í
ábyrgð fyrir vegna
þeirra.“
Svo segir í samkomulagi
nokkru, undirrituðu af Páli í
Polaris og Þorleifi Björnssyni
í nóvember 1989. Afrit af
samkomulagi þessu fannst
nýverið í skjalabunka inni í
skáp sem einstaklingur
keypti. Ofangreint samkomu-
lag var sýnilega undirritað til
að tryggja hagsmuni Páls,
upptalningu þá er það helsta
verkefni geimskutlunnar að
flytja svona dót út fyrir gufu-
hvolfið fyrir góða greiðslu.
Það fer mun minna fyrir
verkefnum sem víkka út
manniega þekkingu.
Operukjallarans.
sem gerst hafði sjálfsskuldar-
ábrygðarmaður vegna alls
sjö milljón króna skuldabréfa
sem Þorleifur hafði fengið hjá
eigendum Nýja bíós, þeim
Leó Löve, Jóni Guömunds-
syni og Birgi Páli Jónssyni
þegar Þorleifur var að starta
Tunglinu (nú Lídó) í Nýja bíói.
Eitthvað hefur Páll þurft að
efast um stöðu Þorleifs, því
skömmu áður hafði hann rift
tveggja vikna gömlum kaup-
samningi vegna Vatnagarða
8 í Reykjavík.
1 skjölunum kemur fram að
tveimur dögum eftir sam-
komulagið fyrstnefnda gerðu
þeir Þorleifur og Sveinn Úlf-
arsson kauptilboð í allt hluta-
fé og rekstur Óperukjallarans
og buðu 24 milljónir. Þá er að
finna í bunkanum kvittanir
vegna viðskipta Þorleifs og
Gunnars Jóhannssonar upp á
2,5 milljónir, nánar tiltekið
veðskuldabréf tryggð með 5.
veðrétti í gamla Klúbbshús-
inu við Borgartún og kvittan-
ir vegna uppgjörs á 5 milljón
króna láni Þorleifs til Sigurð-
ar Finnssonar. Samkvæmt
þessum kvittunum má einnig
ráða að lánið hafi verið 3,5
milljónir, en á einni kvittun-
inni stendur frá Sigurði:
„Móttekið jafnframt skulda-
bréf til tryggingar láni að
upphæð 3,5 m.kr. skuldabréf-
in að upphæð 5 m.kr. til
tveggja ára.“ Viðkomandi
kvittun er fyrir 1,5 milljónum
og á henni stendur efst: „Ekki
í bókhald"!
Meirihluti skjalanna í bunk-
anum er vegna heildverslun-
arinnar Ponte, skóverslunar-
innar Skæði og fleiri fyrir-
tækja sem Þorleifur var með
en eru nú í höndum annarra.
Páll í Polaris virtist efins um
stöðu Þorleifs.
Mest ber á bréfum frá lög-
fræðingum, hótunum, aðvör-
unum, réttarsáttum, stefnum,
uppboðstilkynningum og
öðru í þeim dúr. Loks má
nefna athyglisverða útskrift á
VISA-úttektum Þorleifs í Par-
ís, Portúgal, Marókko og
London í maí 1989.
KYNLÍF
Samfarasidgædi
Það er áhugavert að
heyra sjónarmið unglinga
um siðfræði samlífsins. Fyr-
ir um þrettán árum síðan
var gerð könnun meðal
unglinga á kynlífi í Reykja-
vík og kom m.a. í ljós að um
tuttugu prósent fjórtán ára
unglinga höfðu haft sam-
íarir. Þegar ég hef spurt
unglinga á grunnskólaaldri
hvort þau telji að talan sé
lægri, eins eða hærri í dag
meðal fjórtán ára unglinga,
gefa þau sér ekki langan
umhugsunarfrest og svara
langflest að þau haldi að
tölurnar séu hærri nú á tim-
um. Umhugsunarverðar
getgátur.
Fyrstu samfarir, sem í
sumum samfélögum teljast
sérstakur viðburður, eru
oftast nær ekki sveipaðar
neinum Ijóma hér á landi ef
marka má frásögur fólks.
Sumir urðu hreinlega fyrir
vonbrigðum, svo óöruggir
með sig og upplifðu ekki að
fyrsta skiptið væri neinn
viðburður. Að sofa hjá í
fyrsta skiptið, undir áhrif-
um áfengis, inni í tjaldi á
JÓNA
INGIBJÖRG
JÓNSDÓTTIR
útihátíð er það sem íslend-
ingar komast næst því að
taka á fyrsta skiptinu sem
sérstökum og merkilegum
viðburði!
Hvaða forsendur gefa
unglingar sér þegar þeir
ákveða að hafa samfarir?
Hverju taka þeir mið af?
Hvaða siðferðilegt gildis-
mat liggur að baki, taki ég
nú ögn fræðilega til orða?
Þegar ég spyr hóp af ungl-
ingum hvort þeir geti nefnt
eina góða ástæðu til að
hafa samfarir og eina góða
ástæðu til að hafa ekki sam-
farir er algengast að heyra:
„Þegar maður er líkamlega
og andlega tilbúinn" / „Þeg-
ar maður er ekki líkamlega
og andlega tilbúinn'*. Þetta
hljómar hálf klisjukennt og
þarfnast nánari útskýring-
ar — hvað eiga þau ná-
kvæmlega við? Til að fá
nánari upplýsingar bað ég
hóp að strákum og stelpum
að nefna a.m.k. tíu góðar
ástæður með og móti því
að hafa samfarir.
Eftirfarandi fannst strák-
unum vera góðar ástæður
til að hafa samfarir: „Manni
finnst það gott." „Til að
mynda fjölskyldu." „Við-
halda ástarsambandi."
„Það skapar atvinnu hjá
mellum og smokkafram-
leiðendum." „Prófa stell-
ingar." „Fá snertingu." „Fá
fullnægingu." „Hún er ítur-
vaxin og falleg." „Vera með
smokk." „Er með tennis-
olnboga og getur ekki fró-
að sér.“ „Kynnast kven-
manninum." „Löngun."
„Stelpur vilja fá drátt."
En hvað finnst unglings-
stelpum vera góðar ástæð-
ur til að hafa samfarir? „Tjá
tilfinningar." „Ást." „Eign-
ast börn." „Fá fullnægingu."
„Gagnkvæmt traust." „Eng-
ir kynsjúkdómar til staðar."
„Fast og traust samband."
„Góð þekking á eigin lík-
ama." „Getnaðarvarnir."
/I \ /l\
„Ef maður á verjur." „Ef
maður er hrifin af strákn-
um.“ „Ef maður treystir
stráknum." „Ef maður er
leiður á að fróa sér." „Ef
maður er tilbúin til þess."
„Til að vera ekki ein í rúm-
inu." „Ef maður vill ekki lifa
skírlífi alla ævi."
Tókuð þið eftir því hvort
einhver munur var á svör-
um kynjanna? Að minnsta
kosti upphófust fjörugar
umræður um þessa könnun
því svörin gáfu tilefni til
margra vangaveltna. Þýða
samfarir ekki það sama fyr-
ir strák og stelpu? Hvað
felst í hugtakinu — „að vera
tilbúin(n)"? Hvað er í raun-
inni það að vera skírlífur?
Hvernig getur þú verið viss
um að viðkomandi sé kyn-
sjúkdómalaus? Er heilbrigt
að sofa hjá til að halda í
kærastann — á hræðsla við
að missa hann að segja til
um hvort þú hafir samfarir
eða ekki?
Eftirfarandi atriði nefndu
strákarnir sem góðar
ástæður fyrir að hafa ekki
samfarir: „Að hafa samfarir
áður en maður er tilbúinn."
„Nauðgun." „Ótímabær
þungun." „Ef hún vill það
ekki." „Samfarir geta drep-
ið suma." „Kynsjúkdómar."
„Sifjaspell." „Hún er of
Ijót." „Hún er vangefin."
„Hatur." „Hún er of ung."
„Ef hún er pönkari (meiri
líkur á að hún sé í dópi og
með alnæmi)." „Hún er á
blæðingum." „Hún er
óþroskuð." „Alnæmi, kyn-
sjúkdómur."
Þetta höfðu stelpurnar að
segja um góðar ástæður til
að sofa ekki hjá: „Maður
getur fengið kynsjúkdóm."
„Óvelkomið barn getur
orðið tii.“ „Vera ekki tilbúin
tii þess (vera ekki kyn-
þroska og ekki sofa hjá
bara fyrir hann).“ „Treysta
ekki stráknum." „Ef maður
á ekki verjur." „Langa ekki
til þess." „Vera á túr.“ „Ef
einhver neyðir mann til
þess." „Að vera ekki með
réttu ráði (drukkin)." „Ef
mann grunar að strákurinn
vilji bara gera það með
manni." „Hræðsla." „Þekkja
ekki bólfélagann." „Of ung-
ur.“ „Vanþekking." „Gera
það gegn vilja sínum."
„Sanna ást sína." „Gera það
til að halda í hann." „Taka
áhættu."
Hér kemur líka margt
fram sem vert er að skoða
nánar. Hver eru einkenni
þess að treysta? Hvað er
hægt að gera þegar einhver
ætlar að neyða mann til
kynmaka? Hafa stelpur
samfarir til að sanna ást
sína — til að vera með þeim
sem þær elska? Það er líka
athyglisvert að engin
nefndi foreldra sína í þessu
sambandi — „Af því að
mamma/pabbi vilja það
ekki“ eða eitthvað í þeim
dúr. Ég hygg að það sé
sjaldgæft að strákar heyri
varnaðarorð frá foreldrum
sínum. Það er þá helst á þá
lund að „passaðu þig á því
að gera stelpuna ekki
ófríska" frekar en að bíða
með samfarirnar sjálfar.
Foreldrar eru meira vernd-
andi gagnvart dætrum sín-
um — þær verða jú ófrískar,
en ekki synirnir.
Spyrjió Jónu um kynlífió. Utanáskríft: Kynlíf c/o PRESSAN, Hverfisgötu 8-10, 101 Reykjavík