Pressan - 27.03.1991, Blaðsíða 20

20
MIÐVIKUDAGUR PRESSAN 27. MARS 1991
9ií)jar
tðlenðftar
Jijóösöflur
Hann var þungur upp á
morgnana. Þótt karlinn
lemdi á hurðina í káetunni
dugði það yfirleitt ekki til.
Það var helst að hann
rumskaði ef hann var löðr-
ungaður með blautum
vettlingi. Eina vaktina var
hann hins vegar rokinn upp
á undan öðrum og stóð
sprænandi á dekkinu þegar
hinir komu til starfa með
stýrurnar í augunum. Hann
snéri sér að félögum sínum
og benti á þann litla um leið
og bunan stóð út fyrir borð-
stokkinn: „Þetta er og verð-
ur alltaf harðasti húsbónd-
inn."
(Úr sjomannasogum)
Svenni hafði mikið dá-
læti á rokktónlist og
dreymdi um slá gítarinn
með sveiflu, eins og Presl-
ey um árið. Því var það í
einni kaupstaðarferðinni,
að hann lét verða af því að
kaupa sér gítar. Síðan
heyrðist ekki mikið af tón-
listartilburðum hans, fyrr
en i bæjarferð þremurárum
síðar. Þá var Svenni mættur
með gítarinn á bakinu og
hamraði strengina af innlif-
un. Það versta var að það
heyrðist ekki einu sinni
einn óbrenglaðurtónn út úr
glamrinu.
„Mikið voðalega er gitar-
inn falskur hjá þér, maður,"
varð einum orði.
„Það getur ekki verið,"
svaraði Svenni með hunds-
svip. „Hann var stilltur þeg-
ar ég keypti hann."
(Úr einfeldningasögum)
Kiddi þótti með líflegri
nemendum í gagnfræða-
skólanum í Keflavík. Ekki
dró úr að hann var i ansi
skrautlegum bekk, sem oft-
lega stóð saman að því að
taka kennarann á taugum.
Einhverju sinni fannst
kennaranum nóg komið og
hljóðaði á nemendur: „Með
sama áframhaldi er ég
handviss um að 70 próent
af bekknum nær ekki prófi í
vor."
„Ehe," sagði Kiddi, „það
eru ekki einu sinni sjötíu í
bekknum."
(Úr kennarasögum)
Ásamt bróður sínum
fann hann upp á hinum
ýmsu strákapörum, en
hafði ekki alltaf stórt hjarta
þegar kom að reiknisskil-
um. Eitt vorið vildi svo til að
kviknaði í kofaræksni ná-
lægt heimili þeirra og þurfti
að kalla á slökkvilið til að
ráða niðurlögum eldsins.
Eins og gefur að skilja
beindist grunur manna
fljótlega að bræðrunum og
þótti rétt að fá skýringar á
eldsupptökum, þótt í sjálfu
sér hefði verið þarfaverk að
losna við kofann. Og þaö
stóð ekki á svari þegar til
kom:
„Mér grunar tvo, mig
og Helga bróður."
(Úr einfeldningasögum)
Venka-
lýðsfor-
maður
sem
lyftir
hundruð-
umtonna
áárl
„Eina ráðið var að láta sönnunargagnið hverfa," segir Eiríkur Stefánsson, formaður verkalýðsfélagsins á Fáskrúðsfirði, um rauða
spjaldið sem hann reif og át um áriö.
Eiríkur Stefánsson, for-
maður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Fáskrúðs-
fjarðar, er ekki einn af
þessum dæmigerðu
verkalýðsformönnum,
sem eru meira á fundum
í Reykjavík en heima hjá
sér. Hann er í löndunar-
genginu á staðnum, í lest-
inni og lúgunni og þess á
milli sinnir hann málefn-
um félagsins og hrepps-
nefndarinnar, sem full-
trúi óháðra í sveitar-
stjórn. A sumrin dæmir
hann líka fótboltaleiki
vítt og breitt í Qórðungn-
um og virðist fyrir löngu
búinn að gleyma því þeg-
ar hann reif og át rautt
spjald sem dómari sýndi
honum sem leikmanni
fyrir nokkrum árum.
Eiríkur hefur verið í akk-
orðsvinnu í meira en tvo
áratugi og hefur um árabii
verið í forsvari eins allra
besta löndunargengis á
landinu. Lauslega áætlað
má gera ráð fyrir að hann
hafi lyft þúsundum tonna, í
ferskfisklöndunum og freð-
fiskútskipunum. Sem dæmi
voru togaralandanir á Fá-
skrúðsfirði á milli 60 og 70
talsins á síðasta ári og má
því ætla að hver löndunar-
maður hafi lyft að jafnaði
500 tonnum það árið. En er
skrokkurinn ekkert farinn
að gefa sig?
„Þetta er slítandi vinna og
það eru mörg ár síðan ég
fór að finna fyrir því í öxl-
um og baki. Upp á síðkastið
hef ég farið af og til í nudd
og liðið mun betur á eftir.
Það er verst hvað þetta er
illa borgað núorðið. Ég hef
oft verið að velta fyrir mér
hvort þeir sem vinna þessi
störf ættu ekki að stofna
með sér sérsamband, Sam-
band ákvæðisvinnumanna.
Stóru samtökin eru nefni-
lega alveg búin að yfirgefa
þessa hópa.“
— Er ekki kominn tími til
að hætta þessu?
„Nei, á meðan ég get
hætti ég því ekki. Mér líkar
vel að vera í þessu og við-
halda þannig beinum tengsl-
um.“
Auk þess að vera í lönd-
unargenginu hefur Eiríkur
um árabil tekið að sér lóða-
gerð á staðnum. Á sumrin
þeysist hann einnig á milli
staða til að dæma leiki í
þriðju og fjórðu deildinni í
fótbolta. Á árum áður þótti
hann sjálfur liðtækur leik-
maður, en átti þó til að
lenda saman við dómarann.
Frægt varð þegar hann reif
rautt spjald sem dómari
sýndi honum og át það.
Þetta gerðist í leik á milli
Leiknis Fáskrúðsfirði og
Þróttar í Neskaupstað. En er
hann kannski búinn að
gleyma þessu?
„Nei, alls ekki,“ svarar
hann galvaskur. „Eina ráðið
til að láta sönnunargagnið
hverfa var að éta það. Þetta
gerðu líka njósnararnir í
stríðinu."
Eftir þetta umdeilda atvik
mætti Eiríkur fyrir dómstól
KSÍ og varði sig sjálfur.
„Þeir tóku mikið mark á
mínum sjónarmiðum. Dóm-
arinn, Pétur Óskarsson, taldi
að sumarið væri ónýtt fyrir
mér, en ég fékk bara straff í
einn leik. Pétur var ekkert
að erfa þetta neitt við mig
og við höfum verið miklir
mátar síðan.“
Vinir Eiríks segja að þetta
atvik á leikvellinum lýsi
honum ágætlega. Þó hann
geri mistök flýr hann ekki
af hólmi heldur mætir ör-
lögum sínum af fullri reisn.
SJÚKDÓMAR OG FÓLK
Aldrei aö víkja!
Einu sinni fyrir langa
löngu tók ég þátt í spurn-
ingakeppni milli bekkja í
barnaskóla. Ég féll út úr
keppninni í annarri umferð.
Spurt var; hefði Jón Sig-
urðsson forseti verið góð-
ur bílstjóri á okkar tímum?
Ég hugsaði mig um og svar-
aði hikandi; já, það held ég
bara. En rétt svar var nei að
mati barnakennarans,
stjórnanda þáttarins. Jón
Sigurðsson hefði ekki getað
verið góður ökumaður þar
sem kjörorð hans í lífinu var:
Aldrei að víkja. Þar með
var ég fallinn úr keppninni
við fagnaðarlæti bekkjarins
sem keppt var við. Mér
stendur þessi spurningaleik-
ur í barnsminni. Ég var sár-
óánægður yfir úrslitunum
og fannst spurningin asna-
leg. En í raun má snúa henni
uppá ótal hetjur íslandssög-
unnar bæði að fornu og
nýju. Menn sem segja milli
samanbitinna varanna;
aldrei að víkja, aldrei að við-
urkenna að manni hafi
skjátlast. Slíkir menn eru
slæmir ökumenn og gengur
oft illa að stýra lífsfleyi sínu í
ólgusjó og ágjöf daglegs lífs.
Þorgeir Hávarsson, ein-
hver þrjóskasti íslendingur
fyrr og síðar hékk bjargar-
vana á hvönninni forðum.
Hann vildi fremur bíða bana
en viðurkenna þann veik-
leika sem fólst í því að hrópa
á hjálp. Bjartur í Sumar-
húsum bauð byrginn, nátt-
úruöflum og yfirvöldum.
Þorsteinn Pálsson neitaði
að horfast í augu við það
hversu óhæfur hann var sem
flokksleiðtogi og ætlaði
aldrei að víkja. Svona
menn hafa alltaf verið til á ís-
landi og munu ávallt verða.
FEITUR MAÐUR
MEÐ HÁÞRÝSTING
Kári P. var einn af þessum
þrjósku mönnum sem aldrei
víkja. Hann kom til mín á
stofu eftir að hafa farið til
hjartasérfræðings út. af
brjóstverkjum. Sá læknir
uppgötvaði á hjartariti
breytingar sem bentu til
þrengsla í kransæðum auk
hækkaðs blóðþrýstings, of-
fitu og hárrar blóðfitu.
Læknirinn ráðlagði honum
ýmislegt varðandi lifnaðar-
háttu og lífsvenjur. — Þú
verður að lagfæra ýmsa
áhættuþætti varðandi
hjarta- og æðasjúkdóma
sem þú ert með, sagði hann.
— Ef þú gerir það þurfa þess-
ar breytingar ekki að ganga
lengra og þú getur átt langt
líf fyrir höndum. Kára var
ráðlagt að minnka neyslu
feitmetis, hætta að reykja og
grenna sig. Hann tók þess-
um ráðleggingum ákaflega
fálega og kom til að ræða
þetta frekar. — Þú verður að
fara eftir þessum ráðlegging-
um, sagði ég. — Mikil fita í
mat eykur æðakölkunina.
Fitan flyst í blóði með eggja-
hvítuefnum og myndar
ásamt þeim svokölluð lípó-
prótein. Þeim er skipt í und-
irflokka og það er mikils-
verðast að hafa auga með
hinu svokallaða LDL-lípó-
próteini. Ef það og
kólesteról er hátt eins og
hjá þér, eykst hættan á
hjarta- og æðasjúkdómum.
— Allt mitt fólk hefur alltaf
étið feitt kjöt, sagði Kári, og
ég ætla ekki að hætta því.
Það besta sem ég fæ er mjög
feitt saltkjöt. Ég blæs á allt
sem þið segir. Egill Skalla-
grímsson varð fjörgamall
og át feitt kindakjöt í öll mál.
LENGI LIFI
ÞORGEIR HÁVARSSON
Ég hugsaði með mér,
þarna er enn komin Þor-
geirs Hávarssonar-stefn-
an, hanga á hvönninni,
aldrei að víkja. — Jæja,
sagði ég, en þú verður að
hætta að reykja. Nú varð
Kári bæði reiður og forviða
og sagði; — Nei, það ætla ég
ekki að gera. — Rannsóknir
á hjarta- og æðasjúkdómum,
sagði ég, benda til þess að
reykingar séu mikill skað-
valdur. Reykingamenn hafa
70% hærri dánartíðni vegna
hjarta- og æðasjúkdóma en
þeir sem ekki reykja. Kári
brosti og sagðist ekki hlusta
á svona rugl. — Ég held
áfram að reykja, enda þekki
ég mann sem er 86 ára og
hefur reykt eins og skor-
steinn allt sitt líf. Við þrátt-
uðum um þetta smástund.
Kári setti upp ólundarsvip-
inn sem hægt er að ímynda
sér að hafi verið á Þorgeiri
hangandi á hvönninni. Á
þennan hátt fórum við í
gegnum áhættuþættina.
Kári var of þungur svo ég
ráðlagði honum megrun.
Hann sagðist vera mátuleg-
ur. — Ég verð eins og niður-
setningur ef ég grennist
enda er það landlægt í minni
ætt að vera í góðum holdum.
ERFIÐ FITUDREIFING
— Samkvæmt nýjustu
rannsóknum er þeim karl-
mönnum hættast sem hafa
þá fitudreifingu sem þú ert
með, sagði ég, þ.e. ýstru
framan á sér en ekki kven-
lega fitudreifingu, þegar fit-
an sest aðallega á mjaðmir
og þjóhnappa. Kári virtist
hættur að hlusta á mig og
setti upp þreytusvip sauð-
kindarinnar sem stendur á
veginum miðjum og skeytir
engu um flaut og hamagang
stressaðra ökumanna.
— Svo verðum við að lækka
hjá þér þrýstinginn, sagði
ég. — Verð ég þá að taka eitt-
hvað pillurusl? sagði Kári.
— Já, sagði ég, nema þér
takist að grennast. Kári var
nú orðinn leiður á þessu
fjasi. —■ Ég hélt að þú mundi
styðja mig í því að lifa áfram
eins og ég vil. En það er sami
rassinn undir ykkur öllum.
Hann stóð upp og fór.
— Sumir hanga á hvönninni
sinni þangað til þeir detta,
sagði ég spekingslega við
sjálfan mig. Næsti!