Pressan - 10.10.1991, Qupperneq 30

30
FIMMTUDAGUR PRESSAN 10. OKTÓBER 1991
TOFFARINN HINN SIGLDI MAÐUR SAMKVÆMISLJONIÐ SPESMALALIDINN
HugleiÖingar um vanda karlkyns stjórnmálamanna við að markaðssetja sjálfa sig
Innun sljórnnuílanna er
metoröustii’inn lunifur oi>
þvrnum strúöur. Þud þarf ad
prila sit> up/> í úlit innun
flokkunna ot> siöuri sit>ra i
prófkjörurn ot> þuí nœst. ef
uidkornaruli er heppinn, fara
ú fjörur uii) kjósendur údur
en sesl er ad kjörbordinu.
Þelta krefst úkuedinnur
ímyndar ot> öfut>t uid konur í
sumu brunsu eru fyrirmynd-
irnar rnuryar. Martiir sit>ur-
sælustu karlrnenn stjórn-
múlusÖL>unnar bafa uerid uf-
burdusterkir persónuleikur.
ruetfir a<) nefna þú Hitler,
Stulín, Churchill ot> John F.
Kennedy, sern uoru að vísu
mjöif ólíkir en höfðu allir lil
uð bera þú útt>eislun ot> sann-
færint>urkruft sem lryt>t>ðu
þeirri fjöldufylt>i.
Hitler höfðaði til liet>stu
Iwata þjóðar sinnar; niður-
læt>ini>arinnur, lielsærðs
þjóðurstoltsins. fútæktarinn-
ar. ot> liaiin lurfði erindi sern
erfiði með þeirn afleiðint’um
sem allir þekkja.
Stalín fór aðrar leiðir ot>
bolaðisér fram af dænuilaus-
um klókindum suo lums eit>in
flokksbræður lút>u umwörp-
um í valnuni. Churchill rar
réttur maður ú rétturn tíma
ot> tulaði kjark í þjóð sína
þet>ar ú þurfti að halda ot>
John F. Kennedy uur það
óskabarn sem bundurisku
þjóðin ól í samræmi við þú
ímyndsem luddið var að unt>-
um llandaríkjamönnum ú
þessum líma.
ÍMYNDARFRÆÐI
Fyrirmyndir íslenskra
stjórnmála: Verkalýðshetjan
Hannibal Valdimarsson oi>
Olafur Thors, sem meii> í salt-
fiskstædurnar til nð undir-
strika alþýdlei>heitin, .lónas
frá Hrifln, höfundur íslenska
flokkakerfisins, oi> Ha'nnes
llafstein, i>læsimenni sem
fékk allar hósmæöur til ad
skjálfa í hnjáliöunum.
Hvernii< hefur ímyndar-
fræöin i>rautaö saman upp-
skriftum aö veli>eni>ni oi>
brautari>eni>i í stjórnmálum
til handa þeim islensku karl-
mönnum sem komast áfram í
stjórnmálum á Islandi í dai>?
HIÐ VEkSTA
ÞJÓÐFÉLAGSMEIN
Ef eiginleikum þeirra karla
sem sitja á Alþini>i í dai> væri
hnoðað saman í eina persónu
yröi sú hin sama ekki sérlei>a
trúverðug. Hann (stjórnmála-
maðurinn) yrði aö geta flækt
málin og snúið sig út úr ein-
földum spurningum, því að
hann má ekki standa á gati
(hann er svo gáfaöur). Hann
væri einnig ósvífinn töffari
sem léti sér ekki allt fyrir
brjósti brenna. Hann hefði
geð í sér til að kaupa áhrif og
vera á eilífum þönum til að
smala saman stuðnings-
mönnum, hvort heldur sem
vettvangur hans er í réttun-
um og á þorrablótum eða í
.menningarlífi borgarinnar.
Hann mundi geta slegiö á
létta strengi og jafnvel bariö
saman vísu og barið á and-
stæðingunum um leið og
hann berði sér vegna fátækt-
ar þjóöarbúsins.
Enginn þessara eiginleika
segir okkur raunverulega
neitt um heilindi viðkomandi
stjórnmálamanns, og maöur,
sem býr yfir þessum hæfileik-
um og hefur auk þess útgeisl-
un, gæti hæglega verid hiö
versta þjóðfélagsmein. Sem
betur fer er þessi mannlýsing
ekki raunhæf, en hitt er ann-
flokksmaður og einnig kliku-
maður og örlar ofurlítið á
Stalín í pólitískri áru hans.
Æ SÉR GJÖF TIL GJALDA
Davíð er vinur allra fram-
kvæmda og honum er hlýtt
til menningarlífsins í landinu.
Enn sannast hið fornkveðna
að æ sér gjöf til gjalda. í þjóð-
félagi þar sem sérhagsmuna-
potið er allsráöandi er Davíö
rétti maöurinn og hann bein-
upp úr öllu valdi, reiðast og
móðgast, og verða eins og
fordekruð börn í framan þeg-
ar leikreglurnar eru ekki eftir
þeirra höfði. Jón Baldvin er
öruggur með sig og óútreikn-
anlegur, sannkallaður töffari,
og hefur jafnan svör á reiðum
I VEFRETTASTIL
Ólafur Ragnar sýndi það og
sannaði sem fjármálaráð-
herra að hann tilheyrir töff-
arahópnum. Aðgerðir hans
voru beinskeyttar og hann
hikaði ekki viö að sneiða
framhjá þrýstingi allra sér-
hagsmunahópa til að ná
markmiðum sínum. Fyrir
þaö hlaut hann virðingu al-
mennings. Þaö er hinsvegar
verra að gáfna- og mennta-
hroki Ólafs er til trafala
manni sem markaðssetur
sjálfan sig sem fulltrúa hins
almenna launamanns. Mál-
flutningur Ólafs er ævinlega í
véfréttastíl, hvort heldur um
er aö ræða smámái eða stór-
mál, og jafnvel þó að það hafi
yfir sér töffarablæ þykir Ólaf-
ur ekki alltaf sérlega trúverö-
ugur og dettur á stundum
Steingrimur er bæði ihaldssamur og gleym-
inn, eins og þjóðarsálin.
Davið er eitilharður töfffari með stalinska
aru.
Ólaffur Ragnar sannaði það sem f jármála-
ráðherra að hann á heima i töfffara-
hópnum.
að mál að innihald hemiar
deilist niður á karlkyns þing-
heim allan. Sá hluti sem á
hvað mest upp á pallboröiö í
dag er töffarinn sem lætur sér
ekki allt fyrir brjósti brenna.
Aðrir og minni spámenn eru
spesmálaliðinn; hinn sigldi
maður; samkvæmisljónið og
þjóðarsálin.
AÐALTÖFFARINN
Samkvæmt vinsældakönn-
uiiuin er Davíö Oddsson vin-
sælasti stjórnmálamaðurinn.
Davíð uppfyllir þörf almúg-
ans fyrir mann sein þorir.
Hvað hann þorir er svo ann-
að mál. Perlan og Ráðhúsiö
eru tveir af minnisvöröum
borgarstjórans Davíös Odds-
sonar. Orvasa gamalmenni.
sem fá hvergi inni á elliheim-
ilum, eru aörir og minna
áberandi minnisvaröar. Þeg-
ar kom í ljós aö ráöhúsið fór
1.800 milljónum fram úr
áætlun sagði forsætisráö-
herrann Davíð um borgar-
stjórann Davíð: „Eg bara sló á
einhverja tíilu." Þaö er gaman
að vera í liði með Davíð. Eins
og einhver sagði: „Hvað eru
1.800 milljónir milli vina?"
Davíð hefur kjark til að
hrófla við framsóknar-
mennskunni sem einkennt
hefur stjórnarfariö alltof
lengi og hrindir markmiöum
sínum óhikað í framkvæmd
og það er því ekki nein logn-
molla í kringum hann, hvað
sem fólki kann aö finnast um
markmiðin. Hann er mikill
ir spjótum sínum að þeim
hópum sem mesta eiga at-
hygli fjölmiðla og eru þar af
leiðandi ávísun á fylgi í kosn-
ingum.
Davíð Oddsson flokkast
hér sem töffarinn og pólitísk-
an segir okkur að ímynd l)<av-
íðssé hæstmóðins um þessar
mundir. Davíð heldur á lykl-
inum að velgengninni og
með þeim lykli opnaöi hann
nú síðast dyr íorsætisráöu-
neytisins. Þeir stjórnmála-
menn sem veita töffara-
mennskunni forystu ásamt
Davíð eru þeir Olafur Ragnar
Grímsson og Jón Baldvin
Hannibalsson.
TÖFFARI MEÐ
PÓKERANDLIT
Jón Baldvin Hannibalsson
höndum þó aö tilefniö reynist
fáránlegt.
Framkoma hans er jafnan
öguö, hvort heldur hann
hoppar í hjónasængina meö
heimasætunum í Valhöll eöa
reynir að stinga lögguna af á
Keflavíkurveginum. Jón
Baldvin vann stuttbuxunum í
Alþýöubandalaginu það til
frægðar að nema hluta þeirra
á brott úr hlaövarpanum og
vekja aftur með kossi þegar
Þeir Davíð höfðu sett upp
hringana. Jón Baldvin vekur
gjarnan máls á tillögum sín-
um við almenning, áöur en
þær eru ræddar innan flokks-
ins, og segja sumir að fyrir
málefnalegri umræðu fari lít-
hina stjórnmálamennina í
þessari upptalningu til sam-
ans. Steingrímur flokkast hér
sem þjóðarsálin og í sínum
flokki ber Steingrímur höfuð
og herðar yfir alla saman.
SPESMÁLALIÐAR OG
SAMKVÆMISLJÓN
Spesmálaliðarnir eru þeir
sem eru í vafstrinu eingöngu
til að koma ákveðnum hags-
munahópum eða málum á
framfæri og keyra á fylgi
mjög þröngra hagsmuna-
hópa. Undir þann hóp flokk-
ast til dæmis Steingrímur J.
Sigfússon, Hjörleifur Gutt-
ormsson, Guðmundur H.
Garðarsson, Páll Pétursson,
Eggert Haukdal, Egill Jóns-
son, Pálmi Jónsson og Jón
Helgason.
Samkvæmisljónin eru
stjórnmálamenn af gamla
skólanum sem margir hverjir
eru að hverfa af sjónarsvið-
inu. Samkvæmisljónin kunna
að þenja sig á framboðsfund-
um og hnoða saman fer-
skeytlum, og eru oft dálítið
sérvitur og kunna best við sig
sem hanar í ati. Halldór Blön-
dal er einn fulltrúi þessa
hóps. Samkvæmisljónin og
spesmálaliðarnir eru hópar
sem skarast töluvert mikið,
og innan þeirra raða eru
gömlu fyrirgreiöslupólitíkus-
arnir, sem fer æ minna fyrir í
þingheimi.
HINN SIGLDI MAÐUR
Hinn sigldi maður er síðasti
hópurinn í þessari upptaln-
ingu og ein mesta tíma-
skekkjan í upplýsingaþjóðfé-
lagi. Hinn sigldi maður talar
niður til kjósenda og reynir
ekki að hrífa þá með hug-
myndum sínum heldur
Ragnar Arnalds fer i hóp með samkvæmis-
Ijónunum ásamt Halldóri Blöndal. Báðir eru
refffilegir á velli með ungmennaffélagsblik i
augum, þó að aldurinn sé farinn að gera
þá imynd fullsérviskulega.
niður í það að vera fígúra í
Morfís- eða JC-stíl.
STEINGRÍMUR OG
ÞJÓÐARSÁLIN
Steingrímur Hermannsson
er sá stjórnmálamaður sem
slagar lengst upp í Davíö
hvað varðar persónufylgi
núna og var á toppnum til
margra ára. Hann er kamel-
jón og álitlegasti dansherr-
ann, enda vefst ekki íyrir
honum að taka eitt skref tii
vinstri eða tvö til hægri þegar
það á við. Þar sem pólitískan
segir okkur að ósvífnin eigi
Sighvatur Björgvinsson: Reynir að slaga
upp i töffffarahópinn með öllum ráðum. Sig-
hvat skortir þó algerlega kimnigáfuna til
að mýkja imynd sina og verður þvi offt yff-
irgengilegur og kallar yffir sig óvild ffremur
en vinsældir.
Stefán Valgeirsson og Albert Guðmunds-
son. Steffán Valgeirsson er einhver sá lang-
þreyttasti spesmálaliði sem þingheimur
heffur átt og með honum ffór aff þingi einn af
kostnaðarsamari fyrirgreiðslupólitikusun-
um. Samkvæmisljónið hann Albert var
einnig iðinn við ffyrirgreiðslukolann.
er sá eini í töffarahópnum
sem hægt er að segja með
góðri samvisku að sé póker-
fés. Hinir eiga til að æsa sig
ið innan Alþýðuflokksins.
Frumkvæöi Jóns Baldvins
kom honum vel hvaö varöaði
Eystrasaltsríkin og hóf hann
til virðingar á alþjóöavett-
vangi.
við núna hefur Steingrímur
gleymskuna til góða og beitir
henni óspart. Þjóðinni stend-
ur sauðarsvipur Steingríms.
þar sem hann klórar sér
vandræðalega í höfðinu. allt-
af Ijóslifandi fyrir hugskots-
sjónum. Þessi svipur er sam-
gróinn sálarlífi íslendinga og
Steingrímur, sem rær lífróð-
urinn á íhaldsseminni einni
saman, er því einhverskonar
sameiningartákn alls sem er
mannlegt. Öllum þykir vænt
um Steingrím og þaö er
meira en sagt verður um alla
lauma inn þeirri sannfæringu
að þeir viti betur en almenn-
ingur; þjóðarhag sé best
borgiö undir styrkri stjórn
valinna gáfumenna og venju-
legt fólk fái bara hausverk ef
það brjóti heilann um þessa
hluti. Jón Sigurðsson á til
dæmis heima í þessum hópi
og sömuleiðis Þorsteinn Páls-
son. Því er annars verr að
undir þennan hóp falla, auk
þeirra, að einhverju leyti allir
stjórnmálamenn; að öðrum
kosti væru þeir ekki í stjórn-
málum.
Þóra Kristin Asgeirsdóttir