Pressan - 10.10.1991, Blaðsíða 34

34
FIMMTUDAGUR PRESSAN 10. OKTÓBER 1991
Pað er hvorki audvelt aö
vera íaðir né sonur. Sam-
skipti þeirra geta verið erfið á
vissu skeiði. Pað á kannski
sérstaklega við um unglings-
árin, fimmtán til átján ára,
þegar unglingurinn er hvorki
barn né fullorðinn. Piltinum
finnst erfitt að gera föður sín-
um til hœfis, og skiptir þá
engu máli hvort um er að
rœða að slá garðinn, taka til
í bílskárnum eða annaö. Föð-
urnum finnst pilturinn gera
hlutina með hangandi hendi
og piltinum finrisl faðirinn of
kröfuharður. Vegna þessa og
annars verða árekstrar og
pilturinn gerir oft rneðvitaða,
eða ómeðvitaða, uppreisn
gegn föður sínum.
Samkvæmt kenningum
Sigmunds Freud verða
fyrstu árekstrarnir
milli föður og sonar
þegar sonurinn er sjö
til níu ára. Freud
segir að á þessum
aldri vakni kynhvöt
drengsins og beinist
þá að móðurinni.
Drengurinn lítur
á föður sinn sem keppinaut
um hylli móðurinnar, fyllist
afbrýðisemi og hafnar jafnvel
föðurnum.
HETJUÍMYNDIN
Fram að þessum aldri er
faðirinn fyrirmynd sonarins,
hann vill líkjast honum og lít-
ur á hann sem hetju. Þótt fað-
irinn sé lítið heima, og sonur-
inn hafi jafnvel lítið af honum
að segja, er hann í huga
drengsins hinn sterki bak-
hjarl heimilisins.
„Kg man að ég grét þegar
ég var fimm eða sex ára
vegna þess að allir töluðu um
hvaö ég væri líkur mömmu.
Ég vildi líkjast pabba og eng-
um öðrum. Á unglingsárun-
um varð ég síðan reiður ef
einhver vogaði sér að líkja
mér við pabba. Þá vildi ég
bara vera ég sjálfur, vera sjálf-
stæð vera en ekki eftirprent-
un af öðrum," sagði karlmaö-
ur á þrítugsaldri við PRESS-
Seifur/ Júpiter — Appolló
Seifur var æðstur guða hjá Grikkjum og
Rómverjum og var ekki við eina fjölina felld-
ur í ástamálum. Hann brá sér í allra kvikinda
liki til að ná til kvenna; konungsdóttur einni
breytti hann til dæmis i kvígu og nálgaðist
hana í nautslíki. Appolló var dýrlegastur
grískra guöa. Seifur lét drepa son hans og
barnabarn sitt, Askfepíos, sökum þess að
hann gat vakið dauða til lífs.
og hann lærir aldreiaðsýna
öðrum körlum tilfinningar.
Asþór Ragnarsson sálfræð-
ingur hefur haldið námskeið
fyrir karla í ákveðniþjálfun.
Þar er meðal annars reynt að
fá karlmenn til að opna sig
gagnvart öðrum karlmönn-
um og gera þeim auðveldara
að tala við aðra karlmenn.
,,Ég hef fengið til mín á nám-
skeiðið unga menn sem hafa
Bjarni Benediktsson —
í háaloft. Einnig hafa komið
til mín eldri menn sem vilja fá
aðstoð við að nálgast börn
sín,“ sagði Ásþór í samtali við
PRESSUNA.
Ásþór sagði ennfremur að
flesta langaði til að vera inni-
legir við börn sín og geta rætt
við þau um allt milli himins
og jarðar. Vandamálið væri
það að menn kynnu það
VERÐUM VIÐ
ALLIR EINS OG
FEÐUR OKKAR?
eda algjörar andstœdur þeirra? Samband födur og sonar er einkennilegur
hrœrigrautur virdingar og andúdar, dstar og haturs, samanburdar og
höfnunar.
UNA.
Drengurinn er fyrstu árin
alinn upp af konum. Móður
sinni, ömmum, frænkum.
Kennarar drengsins fyrstu ár-
in eru einnig oftar en ekki
konur. Snemma rekur hann
sig á það að þurfa aö gefa frá
sér það sem honum hefur
verið innrætt af konunum.
„Mjúku" gildin eru ekki æski-
Sigurður Geirdal — Sjón
leg, hann þarf að ganga inn í
hetjuhlutverk og búa sig und-
ir hinn harða heim karl-
mannsins. Hann á að vera
hraustur, „stórir strákar gráta
ekki", hann má ekki vera
„stelpustrákur". Þetta ruglar
huga drengsins, sem fyrst og
fremst er bara barn.
fann veit ekki
almennilega
hvernig hann
á að bregðast
við. Hanngetur
spurt sig: Af
hverju er
eðlilegt að
ég leiki mér
með bíla en
ekki dúkkur?
Af hverju
finnst
öllum
sjálfsagt að
ég leiki mér í
byssuleik en ekki
mömmuleik?
Undirbúningurinn
fyrir gönguna ströngu
upp metorðastigann er haf-
inn.
VIÐMÓT PABBA
Pabbi heldur á dótturinni
og kyssir hana og kjassar, en
hann slær á bak drengnum,
hendir honum upp í loft og
„slæst" við hann á gólfinu.
Að kyssa son sinn á munninn
og aðrar innilegar athafnir
fara fljótlega að valda föðurn-
um óþægindum. Hann er
ekki vanur slíkum atlotum frá
föður sínum í æsku og því tel-
ur hann slíkt ekki rétt.
Væntumþykju föður til
sonar á að sýna á
einhvern annan hátt.
Drengurinn finnur
þetta og verður þess
snemma áskynja
aðinnilegatlot eru
fyrirstelpur en ekki
stráka. Þetta hefur
áhrif átilfinningalíf
drengsins alla tíð
átt í miklum erfiðleikum og
hafa alls ekki getað rætt við
föður sinn án þess að allt færi
ekki, skrefið væri, í hugum
manna, það stórt að þeir
veigruðu sér við að stíga það.
Hallsteinn Hinriks-
son — Geir Hall-
steinsson
Pálmi Jonsson —
Sigurður Gísli
Pálmason
Ólafur Jóhann Sig-
urðsson — Ólafur
Johann Ólafsson
Árni Tryggvason
— Örn Arnason
Gylfi Þ. Gíslason
— Vilmundur/ Þor
steinn/ Þorvaldur
Gylfasynir
Björn Bjarnason
BREYTTAR KRÖFUR
Kröfur til karla eru að
breytast i samfélaginu. Karl-
ímyndin er að breytast. Það
þykir ekki lengur sjálfsagt að
karlmenn taki engan þátt í
heimilishaldi.
Karlmaðurinn í dag á að
taka þátt í uppeldi barna
sinna, elda, þvo upp, taka til
og geta gert annað það sem
fylgir búshaldi. Þetta gerir að
verkum að margir ungir
menn í dag geta ekki litið til
feðra sinna sem góðra fyrir-
mynda. Faðirinn lítur hlut-
verk sonar síns, sem heimilis-
föður og uppalanda, öðrum
augum en unnusta sonarins.
Þetta getur valdið sam-
skiptaörðugleikum milli föð-
ur og sonar þar sem þeir eru
farnir að skilgreina hlutverk
sitt á mismunandi hátt. í stað
þess að vera eingöngu bak-
hjarl heimilisins, og hugsa
fyrst og fremst um peninga-
hliðina og það að komast
áfram, á karlmaðurinn nú að
vera virkur í heimilislífinu
jafnframt því að sinna starfs-
ferii sínum. Hann þarf því
bæði að standa sig vel í vinn-
unni og jafnframt þarf hann
að standa sig í sínu nýja hlut-
verki sem heimilisfaðir.
Um karlmanninn í dag eiga
því við sömu rök og um kon-
una, sem þarf að standa sig
öllum betur á vinnustað jafn-
Ragnar i Smára —
Jón Óttar Ragn-
arsson
Gunnlaugur
Þórðarson — Hrafn
Gunnlaugsson