Pressan - 06.08.1992, Qupperneq 26

26
FIMMTUDAGUR PRESSAN 6.ÁGÚST 1992
STENDUR
EKKI STEINN
YFIR STEINI
HJÁ HAFRÓ
Sighvatur Björgvinsson um markleysuna í Hafró, afsagnarhótunina, platágreining í Alþýðuflokknum og fleira.
„Það er ekki
traustvekjandi
að hœgt sé að
skipta svo ger-
samlega um
skoðun og ráð-
gjöfá einu ári. “
Það mætti ætla að það væri í
tísku meðal ráðherra að hóta af-
sögn til að ná sínu ffam. Reyndar
hefur Jóhanna Sigurðardóttir setið
lengi að því ein, en á dögunum
fréttist að Þorsteinn Pálsson og
Sighvatur Björgvinsson, af öllum
mönnum, hefðu hótað afsögn í
tengslum við ákvörðum um
þorskveiðikvóta.
Sighvatur vildi að meira væri
gert til að jafna áfallið sem byggðir
landsins verða fyrir vegna þorsk-
aflaskerðingar. Hann féllst þó á
endanum á þá tillögu Davíðs
Oddsonar að Byggðastofnun yrði
falið að fara yfir málið og gera til-
lögur um aðgerðir. En Sighvatur
fer ekki fögrum orðum um til-
lögugerð Hafrannsóknastofhunar,
segist enga trú hafa á kenningum
hennar um uppbyggingu stofhs-
ins og vísar til reynslunnar af ýsu-
veiðum.
„Hafrannsóknastofnun hefur
hingað til stjórnað alveg veiðum á
ýsu. Það hefur aldrei verið veitt
meira en þeir hafa lagt til, en samt
er stofninn ekkert sterkari en
hann var þegar Hafró byrjaði að
gefa sínar ráðleggingar. Það hefur
verið farið að öllum tillögum
þeirra, um stækkun möskva, lok-
un veiðisvæða og bann við veið-
um á ákveðnum uppeldissvæð-
um, til þess að láta smáfiskinn
ávaxta sig í sjónum eins og pen-
inga á bankareikningi. Þetta hefur
engu skilað. Af hverju hefur aflinn
ekki aukist? Af hverju het'ur ekki
smáfiskurinn aukist? Þessum
spurningum er ósvarað.
Ég er ekkert að efast um að
þorskstofninn geti verið í lægð, en
ég held að þessar tillögur Hafró
um ráðstafanir til að byggja upp
stofninn skili engu. Það er fjöl-
margt í vistfræði sjávar sem þeir
geta ekkert tillit tekið til, en sem
getur haft miklu meiri áhrif en
þessar tillögur þeirra. Þeir eru
með reiknilíkön þar sem þeir gefa
sér tölu um ákveðna náttúrlega
dánartíðni. Þeir hafa ekki hug-
mynd um hver hún er, þeir bara
gefa sér einhverja tölu. Þetta
reiknilíkan er svo viðkvæmt að
það þarf ekki að breyta nema ör-
litlu um þessa náttúrlegu dánar-
tíðni til þess að stofninn sveiflist
niður á við í þrjú hundruð þúsund
tonn eða upp á við í þrjár milljón-
ir. Þetta reiknilíkan tekur heldur
ekkert tillit til annarra atriða, svo
sem magns ætis, hvað tekið er af
öðrum tegundum, hitastigi sjávar
og fleira.“
Er ekki skynsamlegt að láta þá
njóta efans?
„Það er búið að láta þá njóta ef-
ans í mjög mörg ár, til dæmis í
veiði á ýsu á þriðja áratug. Það er
búið að láta þá njóta efans varð-
andi smáfiskinn, samkvæmt
þeirri kenningu að fiskur verði
ávaxtaður eins og peningar á
banka. Það hefur engu skilað.
Ég vildi reyna að draga úr áfall-
inu, bæði fyrir þjóðarheildina og
fyrir útveginn sjálfan. Ég hefði
gjarna viljað sjá 220-230 þúsund
lestir, sem hefðu þýtt jafnstöðu.
Þorsteinn féllst á 205 þúsund, sem
ég get út af fyrir sig sætt mig við.
Ég vildi auka veiðina á öðrum
stoftium og það var gert. Ég vildi
nota hluta viðbótaraflans í þorski
til að dreifa á meðal útgerðarfýrir-
tækja þannig að ekkert eitt yrði
fyrir áberandi meira áfalli en ann-
að af þessum niðurskurði. Það
hefði verið mætavel hægt, en á
það var ekki fallist.“
Þú hótaðir að segja af þér þegar
þessar hugmyndir voru ekki sam-
þykktar.
„Það er ofmælt. Ég sagði for-
sætisráðherra að ef ekki ætti að
draga úr ójafnvæginu á milli
byggðarlaga, sem þessi ákvörðun
hefði í för með sér, þá gæti ég ekki
staðið að henni.“
Sem þýðir það sama.
„Sem þýðir að ráðherra sem
ekki vill standa með ríkisstjórn
um svona stórar ákvarðanir á ekki
erindi í þá ríkisstjórn, að mínu
viti. í svona miklu hagsmunamáli
getur einn ráðherra ekki verið
stikkfrí. Það eru dæmi um að ráð-
herrar hafi lýst sig andvíga veiga-
miklum ákvörðunum ríldsstjórn-
ar og setið síðan sem fastast eins
og ekkert hefði í skorist. Það tel ég
að sé ekki hægt.“
HAFRÓ SNÉRIALVEG VIÐ
BLAÐINU
Hvers vegna reyndist ríkisstjóm-
inni svo erfitt að taka þessa ákvörð-
un? Málamiðlunin var ekki stór-
kostlega frábrugðin upphaflegum
tillögum sjávarútvegsráðherra, en
þeir forsætisráðherra virtust fljót-
lega hafa grafið sig niður í skotgrafir
sem þeirkomust ekki upp úr.
„Eg varð ekkert hissa á við-
brögðum forsætisráðherra. Fyrir
ári síðan sátum við mjög langan
fund með fiskifr æðingum þar sem
við fórum yfir þeirra ráðgjöf mjög
nákvæmlega og spurðum þá
grannt út í hana. Við fórum svo
alveg eftir þeirra ráðum og það er í
fýrsta sinn sem það er gert. Síðan
koma þeir ári seinna og þá stend-
ur ekki steinn yfir steini af því sem
okkur var sagt tólf mánuðum fýrr.
Núna segjast þeir til dæmis
hafa gert ráð fyrir Grænlands-
göngu í fýrra, sem þeir neituðu
aðspurðir þá. Nú segja þeir að það
sé samhengi á milli stærðar
hrygningarstofns og nýliðunar,
sem þeir sögðu ekki vera í fýrra. f
fyrra lögðu þeir til jafhstöðuafla.
Nú gera þeir það ekki. Núna eru
þeir búnir að breyta ýmsum atrið-
um í þeim upplýsingum sem þeir
gáfu okkur í fýrra. Sumum atrið-
um, sem þeir þreyttu, skýrðu þeir
okkur ekki frá fýrir fram. Við
fundum þau af eigin rammleik
með samanburði á skýrslum.
Við höfum verið í mjög erfið-
um kjarasamningaviðræðum. Á
þeim tíma voru hafrannsókna-
menn að undirbúa skýrslur sínar
og vissu að í kjarasamningum
gekk ríkisstjórnin út frá upplýs-
ingum sem þeir gáfu okkur í fýrra.
Samt sem áður gerðu þeir engum
viðvart um að þessi mikilvæga
forsenda væri að þeirra áliti brost-
in. Það er eðlilegt að forsætisráð-
herra hafi ekki verið sáttur við
þessi vinnubrögð, þegar fiskiffæð-
ingar koma með þessar fréttir
nokkrum dögum eftir að kjara-
samingar eru undirritaðir. Það er
ekki traustvekjandi að hægt sé að
skipta svo gjörsamlega um skoð-
un og ráðgjöf á einu ári.“
Að einhverju leyti spiluðu inn í
erfiðleikar í sambúð forsxtis- og
sjávarútvegsráðherra — eða hvað?
„Ekki varð ég var við það. Þetta
eru mjög eðlileg viðbrögð forsæt-
isráðherra í ljósi þess sem ég sagði
áðan. Það var líka eðlilegt að sjáv-
arútvegsráðherra legði ffarn tillög-
ur í anda þess sem Hafró lagði til.
Ef hann hefði ekki gert það, þá
hefði staða Hafrannsóknastofn-
unar í stjórnkerfi fiskveiða verið
orðin mjög slæm.“
Eru þessar skiptu skoðanir ekki
enn ein birtingarmyndin á spenn-
unni sem erþeirra ímillum?
„Ég verð ekki var við þessa
spennu nema í fjölmiðlum. Ég
verð ekki var við hana á ríkis-
stjómarfundum og enn síður þeg-
ar hist er óformlega. Ég verð hins
vegar mjög var við hana í fjölmiðl-
um.“
GUÐMUNDUR ÁRNISNÝR EKKI
TIL FORTÍÐAR
Eins og þér þóttu átök í Alþýðu-
flokknum helst vera í fjölmiðlum
þrátt fyrir nokkuð átakamikið
flokksþingum daginn.
„Mér fannst það einmitt átaka-
lítið. Ég hef verið á mörgum