Pressan - 22.10.1992, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR PRESSAN 22. OKTÖBER 1992
Helgi eina um
miðjan október
áttu sér stað tvær
illræmdar nauðg-
unartilraunir í
tveimur kirkjugörð-
um í Reykjavík.
Tuttugu og eins árs
maður rœndi sjö
ára stúlkubarni og
reyndi að nauðga í
Fossvogskirkjugarð i
ogfimmtugur mað-
urgerði tilraun til
að nauðga sextugri
konu í kirkjugarð-
inum við Suður-
götu. Þeir eru ekki
dœmigerðir kyn-
ferðisafbrotamenn,
karlmennirnir tveir
sem íslenska þjóðin
varð felmtri slegin
yfir áfréttadaginn
mikla.
Þeir sem fremja kynferðisafbrot
á íslandi gagnvart börnum eru
nefnilega flestir mun eldri en hinn
21 árs gamli Trausti Róbert Guð-
mundsson. Langflestir eru þeir á
milli þrítugs og fertugs og er
helmingurinn kynfeður barn-
anna, rúmlega þriðjungur er
skyldmenni og mörg dæmi eru
um að sambýlismenn móður,
þ.e.a.s. stjúpfeðurnir, fremji af-
brotin gegn börnunum. Afar
sjaldgæft er að glæpir sem þessir
séu framdir í áfengisvímu og eru
mennirnir hvorki geðveikir né al-
varlega greindarskertir sam-
kvæmt opinberum rannsóknum.
Nokkrir eiga þó við alvarlegar per-
sónuleikatruflanir að stríða. Flest-
ir eru í fastri vinnu en eru frekar af
lægri stigum þjóðfélagsins og hef-
ur ríflega helmingur áður komið
við sögu lögreglunnar.
Hinn dæmigerði íslenski
nauðgari er hins vegar innan við
þrítugt og með langan afbrotaferil
að baki. Hann fremur brotið í
áfengisvímu en sjaldgæft er að
hann gerist sekur um nauðgun
oftar en einu sinni. Langflestum
nauðgurum er konan ókunnug en
þó eru nokkur dæmi þess að um
kunningjanauðgun sé að ræða og í
6% tilfella er sá ákærði tengdur
konunni fjölskylduböndum. Því
hefur verið haldið fram að hinar
svokölluðu kunningjanauðganir í
heimahúsum sem kærðar hafa
verið til RLR séu aðeins toppurinn
á ísjakanum.
Flest ellefu til fjórtán ára
Alls hafa Rannsóknarlögreglu
ríkisins borist 36 kærur vegna
kynferðisafbrota gegn börnum frá
árinu 1977, en það ár tók Rann-
skóknarlögregla ríkisins til starfa.
Flest þessara barna eru á aldrin-
um ellefú til fjórtán ára, þar af eru
stúlkur í miklum meirihluta. f átta
tilfellum af þrjátíu átti samræði
sér stað, það var einnig í átta til-
fellum sem limur var settur að
kynfærum barnsins eða inn í þau,
eða fingur notaðir í stað lims. í
fjórum tilfellum var limur settur á
milli fóta barnsins, í þrjú skipti fór
ffam ffóun kærða með munni og
höndum, fjórum sinnum barst
kæra fyrir káf á kynfærum barns-
ins, ffóun barnsins eða að kynfæri
þess voru sleikt, í sex tilfellum var
um strokur, káf og blauta kossa að
ræða og í fjórum kærum er óvíst
hvaða aðfarir áttu sér stað.
Nauðgunarkærur eru miklum
mun fleiri en kynferðisafbrot
gagnvart börnum; að meðaltali
eru framdar tuttugu nauðganir á
ári. Þá eru ótaldar kærur sem
verða vegna tilrauna til nauðgun-
ar eins og átti sér stað í kirkju-
garðinum við Suðurgötu.
Langstærstur hópur kvenna
sem er nauðgað er á aldrinum 15
til 24 ára.
Af 126 nauðgunarkærum sem
bárust RLR á sex ára tímabili voru
aðeins 48 kærur sendar áfram til
dómstóla, 42 kærum lauk á lög-
reglustigi, 33 mál voru felld niður,
tveimur lauk með dómsátt og
þremur málum lauk með annarri
afgreiðslu. Þegar mál eru borin
saman eftir afgreiðslu rannsókn-
arlögreglunnar kemur í ljós að
flest mál sem lokið er við á lög-
reglustigi eru vegna andlegrar
fötíunar konunnar eða annarra
erfiðra vandamála. Þetta á einnig
við ef konurnar hafa verið mjög
ölvaðar þegar brotið var ffamið.
Meiri heimtur voru í kynferðis-
afbrotamálum gagnvart börnum,
því af þeim þrjátíu kærum sem
bárust RLR ffá 1977 til árins 1989
voru 22 sendar áffam til ríkissak-
sóknara. Af þeim fellir ríkissak-
sóknaraembættið niður fjórar
kærur, heimilar dómsátt í tveimur
málum en gefur út ellefu kærur,
þar af var ein vegna tveggja kæra.
Af málunum sex sem strönd-
uðu hjá rannsóknarlögreglunni
var eitt fyrnt, í þremur tilvikum
var kæra dregin til baka, í fimmta
tilvikinu var ekki hægt að byggja á
frásögn barnsins vegna þess hve
ungt það var og læknisrannsókn
sýndi ekkert óeðlilegt, auk þess
sem hinn kærði neitaði alfarið að
hafa beitt barnið ofbeldi, og í sjöt-
ta tilfellinu var farið að tilmælum
læknis mannsins um að senda
málið ekki áffam.
Nauðgunarmál fljótafgreidd
Tíminn sem kynferðisafbrota-
mál eru að velkjast í dómskerfinu
er æði mismunandi og dæmi eru
um að kynferðisafbrotamál gagn-
vart bami hafi legið á borði ríkis-
saksóknara í tvö og hálft ár og eitt
og hálft ár í nauðgunarmáli. Þá á
málið effir að fara í gegnum dóm-
stóla. Nauðgunarmál virðast fljót-
afgreiddari en kynferðisafbrota-
mál gagnvart börnum. f flestum
tilfellum eru hefðbundin nauðg-
unarmál hálft ár í meðförum
dómstóla en sá tími getur orðið
allt að tveimur til þremur árum.
Ástæða þess er sú að kynferðisaf-
brotamál gagnvart bömum krefj-
ast oft meiri rannsókna.
Af þeim ellefu kynferðisaf-
brotamálum gagnvart börnum
sem dæmt var í lauk fimm með
óskilorðsbundinni fangelsisrefs-
ingu fyrir sakadómi. I tveimur
dómum var refsing fangelsi í tvö
ár og sex mánuði, í öðmm tveim-
ur var fangelsi í fjögur ár og í einu
var refsing fangelsi í þrjú ár og sex
mánuði. Endanleg niðurstaða fyr-
ir báðum dómstigum er því sú að
í Ijómm dómum var refsing fang-
elsi í tvö ár og sex mánuði og í ein-
um dóminum fangelsi í fjögur ár,
en þeim dómi var ekki áífýjað til
Hæstaréttar.
Það er mjög breytilegt hvað
ákærðir fyrir nauðgun fá langan
dóm, en flestir eru dæmdir í
tveggja ára fangelsi. Þá hefúr færst
í vöxt að skilorðsbinda hluta af
dómnum.________________________
Guðrún Kristjánsdóttir
Heimildir: M.a. samantekt Áslaugar Þór-
arinsdóttur um kynferðisafbrot gegn
börnum og unglingum.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Sem hugsaði
málið og komst
aðannarri
niðurstöðu en
flokkurinn.
A U PPLEIÐ...
Farmgjöldin
hjá Eimskip og vísast
verðbólgan.
Skattarnir
Það verða orðið fáir til að mót-
mæla því að þeir skuli hækk-
aðir á launafólki.
Magnús L. Sveinsson
Hann fékk að vera
Hrói höttur í smá-
tíma og lamdi á
vondu kaupmönn-
unum sem vildu
hafa opið á hvíldar-
deginum.
Magnús Gunnarsson
Honum og samráðsmönnum
hans hefur gengið svo vel að
komast í að stjórna efnahagslíf-
inu að hann varð að hvetja menn
til að fara sér aðeins hægar.
Á NIÐURLEIÐ
Davíð Oddsson
Sigurdór blaðamaður
honum lambið
gráa með því
að senda á hann
klassískan íslenskan
leirburð.
Víkingar
Eftir að Hvíti víking-
urinn kom tillands-
ins ervandséð að
þeir komist aftur i
kvikmynd á þessari
öld.
Fjárlögin Sem voru lögð fram í þinginu, en enginn tók mark á því að neinn
Kaff, meinti neitt með þeim. Ekki einu sinni fjármálaráðherra.
Það er meira að segja óhollt
að drekka lítið af því.
Ríkisstjórnin
Eru aðilar vinnumarkaðarins bara
að hjálpa eða er kannski réttara að
þetta sé dulbúið valdarán?