Pressan - 22.10.1992, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR PRESSAN 22. OKTÓBER 1992
25
STJÓRNMÁL
Ólafur Ragnar, ekki meir, ekki meirl
HREINN
f íjölmiðlum er nú klifað á því
að stefha Sjálfstæðisflokksins dugi
ekki til lausnar aðsteðjandi vanda
í efnahagslífinu. Andstæðingar
flokksins reyna að gera frjáls-
hyggjuna að skammaryrði um þá
stefhu og ýkja mjög áhrif og völd
talsmanna „skefjalausrar mark-
aðshyggju“ á stefnumörkun
flokksins í ríkisstjóm. Helstu tals-
menn þessa áróðurs em forráða-
menn þrotabús vinstristjórnar-
innar sem hér sat við völd með
Stefán Valgeirsson sem samein-
ingartákn á árunum 1988-91.
Nú ryðjast afturgöngur þeirrar
stjórnar frarn á sjónarsviðið með
gömlu klisjurnar sínar og fer þar
fremstur Ölafur Ragnar Gríms-
son. Hann þykist nú geta leyst
hvers manns vanda, en hver eru
bjargráðin? Því er fljótsvarað, er-
lendar lántökur, skattahækkanir
og aukin ríkisumsvif.
Af ávöxtunum þekkjum við þá.
Afturgöngurnar tala um „gjald-
þrotastefnu“ rétt eins og ríkis-
stjómin stefhi að því að koma fyr-
irtækjum á hausinn. En stað-
reyndin er sú að þeirra stefiia, eins
og hún birtist í síðustu ríkisstjórn,
hefur leitt til stórfelldra gjaldþrota.
Ef ekki væri fyrir þá gjaldþrota-
stefnu síðustu ríkisstjórnar væm
möguleikar okkar meiri og betri
nú til að mæta þeim ytri áföllum
sem við höfum orðið fyrir. Gjald-
þrotastefiia þeirra Ólafs Ragnars,
Stefáns Valgeirssonar og Stein-
gríms Hermannssonar fólst í því
að safna erlendum skuldum í
gríðarlegum mæli og veita þeim
lánum án fyrirhyggju eða aðhalds
gegnum tilbúna sukksjóði sem nú
em tómir og stefiia auk þess öðr-
um sjóðum, fyrirtækjum og stofh-
unum í gjaldþrot með óábyrgum
fjáraustri.
Milljarðar króna á milljarða of-
an brunnu í höndum þessara
manna á örskömmum tíma. Pen-
(up car thorc
jk,||*m-<isures
Gjaldþrotastefna þeirra Ólafs Ragnars,
Stefáns Valgeirssonar og Steingríms Her-
mannssonar fólst íþví að safna erlendum
skuldum ígríðarlegum mœli ogveita
þeim lánum án fyrirhyggju eða aðhalds
gegnum tilbúna sukksjóði sem nú eru
tómir ogstefna aukþess öðrum sjóðum,
fyrirtcekjum ogstofnunum ígjaldþrot
með óábyrgumfjáraustri.
ingunum var ekki aðeins ausið úr
tilteknum sjóðum og stofnunum á
borð við Byggðastofnun og Fram-
kvæmdasjóð. Ríkissjóður sjálfur
var látinn blæða í allar áttir og
engin raunhæf tilraun gerð til að-
halds eða sparnaðar. Ríkissjóðs-
hallinn hrannaðist upp með afar
neikvæðum áhrifum á lánsfjár-
markaðinn.
Nú er svo komið að þjóðin
skuldar hundmð milljarða króna í
erlendum lánastofnunum en eigi
að síður blasir við sviðin jörð
hvarvetna þar sem ffamangreind-
ir kumpánar fyrri ríkisstjórnar
komust að með bjargráð sín. Þeir
töldu væntanlega að framundan
væra betri tímar þegar fyrirtæki á
borð við Álafoss gætu endurgreitt
óráðsíuna en þeir hugsuðu ekki
fyrir þeim möguleika að þreng-
ingar gætu haldið áfram. Við súp-
um nú seyðið af þeirri óforsjálni.
Með hliðsjón af þessari reynslu
er stefna Sjálfstæðisflokksins eina
færa leiðin út úr ógöngunum.
Nauðsynlegt er að horfast í augu
við erfiðleikana, gera upp skuld-
irnar og taka áföllunum sem við
blasa án þess að freistast til að
auka á skuldabyrðina svo neinu
verulegu nemi. Forðast ber þá
meinloku að auknar skattaálögur
á almenning leysi einhvem vanda.
Mikilvægasta verkefiú stjómvalda
er að draga úr ríkisumsvifum með
markvissum hætti þar sem kerfis-
breytingar — aukin útboð og sala
ríkisfyrirtækja auk almennrar ráð-
deildarsemi í rekstrinum — eru
meginmálin.
Mikilvægast er að menn átti sig
á því að það hlýtur að koma niður
á öllum þegar tekjur þjóðarinnar
skerðast eins og fyrirsjáanlegt er.
Ekki dugir að telja fólki trú um að
unnt sé að leysa vanda allra fyrir-
tækja til dæmis í sjávarútvegi með
því að velta byrðinni yfir á skatt-
greiðendur og sveitarfélög. Geng-
isfelling er úr myndinni. Bjargráð
þeirra Ólafs Ragnars og Stein-
gríms Hermannssonar eiga ein-
faldlega ekki við. Óráðsía þeirra
og eyðslusemi í síðustu ríkisstjóm
gera það að verkum að fara verður
afar gætilega vilji menn tryggja
fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinnar
í framtíðinni. Við fjölmiðlabrölti
Ólafs Ragnars er því aðeins til eitt
svar: Ekki meir, ekki meir!_________
Hötundur er lögmaður.
STJÓRNMÁL
GUÐMUNDUR EINARSSON
Lögregla — leikregla
*'< <■> oii þe
.tiií,!.
i1.!. í!!t!
Nei, það er allt örm
pntiur og hmttulegri
veröurpótit.
við þetta ailt s
irðist standa á sam,
kaUíu fttííbdtíngM
r5!*rkjK5»fá&tnáí fftinrkpi i *íV
aö6a sianiv wm hafe ogat
macm»}k& rewfkiíigu * míttura
faug* *ð minarta kotti. tfá» tx
tr,*Mk&l*nát fmrtatki? Og
íiwmÍK vifjhvmcr a uat ítmbdt
tflgá ** Tti sð kðfóftj éb cr
hmM
ts aA Wim. fcahí Aátefl
Dœmi um lögreglufóbíu
var aðfinna á síðum
PRESSUNNAR áttunda
október síðastliðinn í
grein Óla Björns Kára-
sonar umfrumvarp til
samkeppnislaga. Hann
sér íþví skelfilega lög-
reglustofnun sem leggi
jjötra áfólk ogfyrirtœki
undir stjórn lögreglu-
stjóra, það er ráðherra.
Til er fólk sem haldið er ofsa-
hræðslu við eitthvað, til dæmis
vatn, hunda eða flugferðir. Þetta
er sjúklegt ástand sem nefht er fó-
bía eftir grísku heiti á fyrirbærinu.
Sjaldgæft afbrigði af þessum sjúk-
dómi er nefnt lögreglufóbía, sem
lýsir sér þannig að menn sjá lög-
reglu í hveiju homi og verða ærir
af ótta í hvert sinn.
Dæmi um lögreglufóbíu var að
finna á síðum PRESSUNNAR átt-
unda október síðastliðinn í grein
Óla Björns Kárasonar um frum-
varp tíl samkeppnislaga. Hann sér
í því skelfilega lögreglustofnun
sem leggi fjötra á fólk og fyrirtæki
undir stjóm lögreglustjóra, það er
ráðherra.
Ekki veit ég hvar Óli Björn
Kárason hefur 5ið manninn á síð-
ustu árum, en það virðist algjör-
lega hafa farið framhjá honum að
þjóðir Vesturlanda hafa nú hvar-
vetna hætt beinum afskiptum af
verðlagningu vöru og þjónustu
þar sem hægt er að koma við
virkri samkeppni á markaðinum.
f stað verðlagseftirlits hefur verið
komið á fót samkeppniseftirliti,
sem ætlað er að tryggja að seljend-
ur vöm og þjónustu ástundi sam-
keppni sín á milli en bindist ekki
samtökum um verðlag, markaðs-
skiptingu, tilboðsgerð og afli sér
þannig ólögmæts hagnaðar á
kostnað almennings og fyrirtækja.
Samkeppnislög og samkeppn-
iseftírlit eiga upptök sín í Banda-
ríkjunum en hafa í áratugi einnig
verið meðal mikilvægustu tækja
hins opinbera í Vestur-Evrópu til
að stuðla að hagkvæmri nýtingu
framleiðsluþátta samfélagsins.
Loks er komið að þessum breyt-
ingum hér á landi og er almenn
samstaða um nauðsyn þess, enda
núgildandi löggjöf um verðlags-
má og fleira löngu úreit. Þáttur í
þessum breytingum er sprottinn
af fyrirhugaðri stofnun Evrópska
efnahagssvæðisins, en virk sam-
keppni í viðskiptum er einn af
hornsteinum þess. Samkeppnis-
lagafrumvarpið felur í sér loka-
skrefið í þeirri þróun að ríkið
hætti íhlutun í verðákvarðanir á
markaði.
Hins vegar er gert ráð fyrir að
samkeppniseftirlitið hafi aukin
völd í samkeppnismálum miðað
við núverandi verðlagseftirlit, þar
á meðal sektarvald. Reynsla ann-
arra þjóða sýnir að það er nauð-
synlegt til þess að eftirlitið verði
virkt. Til að tryggja réttaröryggi er
gert ráð fyrir sérstakri áfrýjunar-
nefiid samkeppnismála, sem hægt
er að áffýja til ákvörðunum sam-
keppnisráðs um að leggja sektir á
fyrirtæki og fleiri atriði. Einnig er
hægt að bera þær undir hina al-
mennu dómstóla. Það á að vera
meginregla í opinberri stjómsýslu
að hægt sé að bera ákvarðanir
lægra stjórnvalds undir hærra
stjómvald og í þessu tilviki kemur
áffýjunamefiidin í stað ráðuneyt-
is, en ráðuneyti eru oft vænd um
pólitíska úrskurði sökum yfir-
stjómar ráðherra á þeim. Nefndin
er því til þess að auka traust á óvil-
höllum úrskurðum í samkeppnis-
málum.
Samkvæmt frumvarpinu til
samkeppnislaga kemur vald ráð-
herra í samkeppnismálum helst
fram í því að skipa samkeppnis-
ráð og áfrýjunarnefnd á fjögurra
ára fresti og þá að hluta sam-
kvæmt tilnefhingum utanaðkom-
andi aðila. Að sjálfsögðu verður
að gera ráð fyrir að ráðherra á
hverjum tíma muni kappkosta að
finna bestu fagmenn til setu í
þessum stofnunum. Ráðherra set-
ur einnig ýmsar reglur um ffam-
kvæmd einstakra ákvæða laganna
með reglugerð, en að tillögu sam-
keppnisráðs.
í umræðum um samkeppnis-
lagafrumvarpið á Alþingi og í
efhahags- og viðskiptanefiíd þess
og í umsögnum hagsmunaaðila
um ffumvarpið hefur hvarvetna
komið ffam stuðningur við sam-
keppnislagaffumvarpið þótt ýms-
ar ábendingar um breytingar á
einstökum greinum hafi fylgt
honum. Enginn hefur haft það
ímyndunarafl um pólitískt lög-
regluvald, sem fram kemur hjá
Óla Birni, enda er lögreglufóbía
sjaldgæf eins og fyrr segir. Óli
Bjöm virðist ekki skilja muninn á
leikreglu og lögreglu. Hann virðist
í raun og veru andstæðingur
frjálsrar samkeppni á grundvelli
heilbrigðra og traustra leikreglna
og þar með talsmaður einokunar
og hringamyndunar._____________
Höfundur er aðstoðarmaður viðskipta-
ráðherra
U N D I R
Ö X I N N I
Ætlar Kvennalistinn
að reyna að beygja
Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur undir
flokksaga og fá hana
til að tala gegn EES-
samningnum í utan-
ríkismálanefnd Al-
bingis eða kippa
henni út úr nefndinni
ella, Kristín?
.Kvennalistinn ætlar ekki að
beygja einn eða neinn undir
flokksaga, en okkur þykir slæmt
ef sjónarmið meirihlutans koma
ekki fram í utanríkismálanefnd.
Það getur verið að hún treysti sér
til að túlka okkar sjónarmið þar
Ifka. En við beygjum engan undir
flokksaga, fólk verður að fara eftir
eigin sannfæringu."
Kemur þá til greina að Ingibjörg
sitji áfram f nefndinni og fái að
fara eftir sinni sannfæringu?
„Ef hún vill gera það. En það get-
ur vel verið að hún óski eftir því,
þar sem hún túlkar ekki sjónar-
mið meirihlutans, að víkja úr
nefndinni — ég hef að vísu ekki
heyrt það að hún óski eftir því.
Þetta er ekki einfalt mál en mér
finnst ekki koma til greina að
víkja henni úr nefndinni, enda
höfum við ekki vald til þess."
Nú studduð þið Ragnheiði Dav-
íðsdóttur í umræðunum sem
spunnust um menntamálaráð og
sögðuð að hún ætti að sitja
áfram þótt Alþýðuflokkurinn
væri ekki sammála því sem hún
gerði þar. Eruð þið ekki að ganga
á skjön við sjónarmið ykkar þar
með því að hlutast til um að Ingi-
björg víki úr utanríkismálanefnd?
„Við erum ekkert að hlutast til
um það eins og ég sagði áður'
Formaður þingfiokks ykkar, Krist-
fn Ástgeirsdóttir, hefur sagt
hugsanlegt að varamaður komi
inn. Það má túlka sem ábend-
ingu til Ingibjargar um að víkja,
ekki rétt?
Jú, ef Ingiþjörg telur það vera
einu leiðina fýrirsig. Það eru
margar konur innan Kvennalist-
ans sem telja það mjög slæmt ef
sjónarmið meirihluta þingflokks-
ins koma ekki fram í utanríkis-
málanefnd, það getur vel verið
að það sé hægt að leysa það."
En eruð þið ekki svona pent að
benda Ingibjörgu á að henni væri
réttast að víkja?
„Ekki er ég að gera það."
Er ekki þingflokksformaðurinn
að því? Hún talar fyrir ykkar
hönd?
„Hún verður þara að tala fyrir sig.
Ég túlka þetta reyndar ekki þann-
ig en ég skal ekki segja hennar
hug, ég kann hann ekki'
Hefurðu trú á að málið leysist far-
sællega?
„Það vona ég svo sannarlega."
En málið er í höndum Ingibjarg-
ar?
„Auðvitað, það er hún sem klýfur
sig frá okkur, það er hún sem
kemur með ágreininginn en ekki
við. Við stöndum allar saman
hinarfjórar og teljum ekkert hafa
breyst sem réttlætir sllka kúvend-
ingu, en auðvitað hefur hver og
einn þingmaðurstjórnarskrár-
bundinn rétt til að greiða at-
kvæði eins og samviska hans
býður og það er raunar skylda
hans. Það er mjög mikilvægur
réttur og ég vil ekki taka hann af
nokkrum manni, þótt auðvitað
verði það að viðurkennast að oft
beygirfólksig undirvilja meiri-
hlutans. Mál krefjast oft mála-
miðlunaren hún gæti orðið erfið
í þessu máli, þvf það er erfitt að
finna málamiðlun milli já og nei.'
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hefur
lýst sig hlynnta samningnum um
evrópskt efnahagssvæði, ein
kvennalistakvenna. Kristín Ein-
arsdóttir er þingkona Kvennalist-
ans og formaður Samstöðu um
óháð fsland.