Pressan - 14.01.1993, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR PRESSAN 14. JANÚAR 1993
21
E R L E N T
Dularfullt mál í
sviðsljósinu á ný
Mál Uwes Barschel, fyrrum forsætisráðherra Slésvíkur-Holt - setalands,
sem fannst látinn í baðkeri á hótelherbergi í Genf fyrir um fimm árum, er
enn óupplýst. Morðið á leynilögreglumanni sem rannsakað hafði mál
Barschels mjög ítarlega hefur vakið ýmsar spurningar og komið inn nýj-
um hugmyndum meðal samsæriskenningasmiða.
Leynilögreglumaðurinn Jean-
Jacques Griessen var sextugur að
aldri þegar hann fannst látinn í
íbúð í Zurich í Sviss í nóvember
síðastliðnum. Eike Barschel, bróð-
ir hins látna Uwes Barschel, réð
Griessen fyrir nokkru til að rann-
saka dauða Barschels og reyna að
komast til botns í málinu, sem er
orðið hið flóknasta. Griessen var
náinn vinur þýska leynilögreglu-
mannsins Wemers Mauss sem oft
hefur komið við sögu við rann-
sókn „stórra“ og mikílvægra mála.
Vangaveltur voru uppi um að
Mauss hefði átt fund með Bar-
schel í Genf um það leyti sem
hann lést, en fúllsannað er að Ma-
uss bókaði sig inn á hótel nálægt
því sem Barschel gisti, daginn sem
hann lést, undir dulnefninu
Lange. Mauss hefur hins vegar
ávallt haldið því fram að hann hafi
aldrei nokkurn tímann hitt Uwe
Barschel, hvorki í Genf né annars
staðar.
BJÓ YFIR MIKILVÆGUM
UPPLÝSINGUM
Griessen er sagður hafa starfað
með Mauss og gegndi hann þýð-
ingarmiklu hlutverki við frelsun
gíslanna í Líbanon. Rétt eins og
Mauss hafði Griessen mjög góð
sambönd við leyniþjónustur ým-
issa landa og jafnvel ísraelsmenn
höfðu mikinn áhuga á að fá hann
til að taka að sér ýmis sérverkefni.
Eftir að Griessen fannst látinn
kom í ljós að hann hafði viðað að
sér afar þýðingarmiklum upplýs-
ingum um mál Barschels og virtist
hafa verið kominn á rétta slóð.
Griessen hafði trúað nánum vin-
um sínum fyrir því skömmu fyrir
dauða sinn, að málið væri allt
„mjög hættulegt" og að hann „ótt-
aðist um h'f sitt“.
Mikil leynd hvílir yfir dauða
Griessens, enda málið allt hið
óþægilegasta. Marga fýsir að
komast yfir gögn hins látna leyni-
lögreglumanns, en þau varpa ljósi
á allt það sem Griessen hafði kom-
ist á snoðir um við rannsókn Bar-
schel-málsins. Sagt er að í rann-
sóknargögnum Griessens sé að
finna fjöldann allan af leyndar-
dómum, sem séu að minnsta
kosti jafnmiklir og allt það sem
hefúr komið ffam í málinu á und-
anfömum fimm árum!
Eins og svo margir aðrir hélt
Griessen því fram að Barschel
hefði verið myrtur, en samsæris-
kenning hans var þó ólík kenning-
um allra annarra og töluvert
flóknari. Samkvæmt túlkun hans
eru bein tengsl milli dauða Uwes
Barschel í Genf og morðsins á 01-
of Palme, forsætisráðherra Sví-
þjóðar, árið 1986 annars vegar og
Olivers North undirofursta og ír-
angate-málsins hins vegar. Hvort
sem samsæriskenning Griessens
er rétt eða ekki er víst að hann bjó
yfir feiknamikilvægum upplýsing-
um um Barschel-málið og því
engin furða þótt marga fýsi að
rýna í skjöl hans.
OPINBER RANNSÓKN
MÁLSINS GAGNRÝND
Yfirvöld í Sviss, er annast opin-
bera rannsókn Barschel-málsins,
hafa verið gagnrýnd harðlega fýrir
forkastanleg vinnubrögð; ófull-
nægjandi rannsókn allt frá upp-
hafi og seinagang við afgreiðslu
málsins. Víst er að gagnrýni þessi
er ekki úr lausu loftin gripin, en
fyrir þremur árum kom Barschel-
fjölskyldan því til leiðar að rann-
sókn málsins var hafin að nýju.
Svo virðist sem margt hefði mátt
betur fara. Ljósmyndir sem rann-
sóknarlögregla tók af Barschel
látnum í baðkerinu og vegsum-
merkjum á hótelherberginu í Genf
voru svo ónákvæmar að þær
komu ekki að neinu gagni við
rannsókn málsins. Þá voru undar-
legir rauðbrúnir flekkir sem fúnd-
ust á blautri baðmottunni ekki
kannaðir nánar.
Tímasetningar um það hvenær
fyrst var haft samband við lög-
reglu og eins hvenær lögregla kom
á vettvang stangast á og hefúr enn
ekki tekist að fá fúllnægjandi út-
skýringar á því. Þá var hitastig
baðvatnsins sem Barschel sat í
aldrei mælt, en þær upplýsingar
hefðu skiljanlega verið afar þýð-
ingarmiklar við ákvörðun þess
hvenær Barschel lést nákvæmlega.
í ofanálag hefur Claude-Nicole
Nardin, sú er stjórnar rannsókn
málsins, ffá fyrstu tíð virst afskap-
lega ruglingsleg og ósannfærandi í
málsumljöllun sinni. Gekk Nardin
út frá því sem vísu strax í upphafi
að Barschel hefði framið sjálfs-
morð og heldur enn fast við þá
skoðun sína.
STÖÐUGT NÝJAR SAMSÆR-
ISKENNINGAR
Samsæriskenningasmiðir hafa
verið óþreytandi við að úthugsa
ýmsar útgáfúr sögunnar á bak við
dauða Uwes Barschel, bæði innan
Þýskalands og utan, og hefur
morðið á leynilögreglumanninum
Griessen nú vakið upp nýjar hug-
myndir meðal þeirra. Þótt sam-
særiskenningamar séu með ýmsu
móti eru allir á einu máli um það
sem mestu máli skiptir þegar upp
er staðið, þ.e. að Uwe Barschel
hafi verið myrtur, en ekki stytt sér
Bitist um fræga elskendur
Myndin afástfangna parínu,
sem tekin varí París 1950, er
fyrirlöngu orðin heimsfræg,
enda hefur hún birst fólki um
allan heim sem veggspjald eða
póstkort og lengi verið vinsæl
gjöfmeðal elskenda. Franska
Ijósmyndaranum RobertDo-
isneau, sem festi augnablikið á
filmu fyrirrúmum fjörutiu ár-
um, hefur græðst ógrynni fjár
fyrir myndina, enda er hún
orðin að tákni fyrirhið róman-
tiska götulif Parisarborgar.
Doisneau hefur fram að þessu
setið einn að kökunni en nú
bendir allt til þess að hann
þurfi að deila henni með öðr-
um. Frönsk hjón, Jean-Louis og
Denise Lavergne að nafni, halda þvinefnilega fram að þau séu fólkið á Ijósmyndinni frægu og vilja
nú, eftir fjörutíu ár, loksins fá eitthvað fyrir sinn snúð. Málinu hefur verið skotið til dómstóla sem
eiga að skera úr um hvort eitthvað er hæft istaðhæfingu hjónanna. Nýlega kom þó babb i bátinn er
leikkonann fyrrverandi Francois Bornet blandaðist inn i deilurnar. Hún þykist nefnilega þekkja sjálfa
sig aftur af Ijósmyndinni og krefstþess að fá einhvern hluta gróðans.
Grænfriðungar úti í kuldanunt
Það horfir ekki vel fyrir um-
hverfisverndarsamtökunum
grænfriðungum. Samtökin hafa
nánast vaðið í peningum enda
notið rausnarlegra styrkja frá
einkaaðilum og ýmsum félaga-
samtökum sem láta sig náttúru-
vernd einhverju varða. Styrkir
þessir hafa gert grænfriðungum
kleift að auka umsvif sín og hafa
þeir hvergi sparað við sig í barátt-
unni gegn náttúruspjöllum. Um-
deildar aðgerðir þýskra grænfrið-
unga síðastliðið haust hafa þó
orðið til þess að æ fleiri hafa snúið
baki við samtökunum, með þeim
afleiðingum að nú neyðast þau til
að draga saman seglin. Fólskuleg-
ar aðgerðir þýskra grænfriðunga í
tengslum við kjarnorkutilrauna-
stöð Rússa, sem vöktu heimsat-
hygli á síðasta ári, urðu til þess að
sverta nafn samtakanna og hefúr
dregið verulega úr fjárstyrkjum til
þeirra í kjölfarið.
Fyrir skemmstu var því ákveðið
að leggja niður átján skrifstofur
samtakanna í Þýskalandi og er um
algjört neyðarúrræði að ræða.
Margt er enn óljóst í máli máli Uwes
Barschel, semfannst látinn í baðkeri á
hótelherbergi í Genfí okt
aldur eins og látið hefur verið
liggja að.
Rétt fyrir jól kom út í Þýska-
landi enn ein bókin um Uwe Bar-
schel, eftir fyrrum þingmann
Kristilega demókrataflokksins,
Wemer Kalinka. Kalinka segir öll
rök hníga að því að um morð hafi
verið að ræða, eins og reyndar
kemur ffam í undirtitli bókarinn-
ar, „dauði, sem fær eklri að vera
morð“. Samsæriskenning Kalink-
as er að mestu leyti sú sama og
margra annarra íhaldssamra, sem
kenna blaðafulltrúa Barschels,
Reiner Pfeiffer, um ófarir hans í
stjórnmálum. Barschel hafi ekki
átt neina sök að máli og því hafi
hann ekki haft minnstu ástæðu til
aðsviptasiglífi.
Kalinka kemst að þeirri niður-
stöðu í bók sinni að eklri sé annað
hugsanlegt en að um morð hafi
verið að ræða. Þótt hann segi ekki
berum orðum hveijar ástæðurnar
að baki morðinu kunni að hafa
verið eða hverjir hafi verið þar að
verki gefur hann ýmislegt í skyn. f
bókinni er haff eftir konu nokk-
urri, sem af skiljanlegum ástæð-
um vill ekki láta nafns getið, að
hún hafi séð Reiner Pfeiffer yfir-
heyra fólk í einni af bækistöðvum
austur-þýsku leyniþjónustunnar
Stasi í byrjun níunda áratugarins!
MÖRGUM SPURNIN GUM
ÓSVARAÐ
Margir eru þeirrar skoðunar að
Uwe Barschel hafi verið myrtur,
enda þótt ekki hafi enn fengist
haldbær rök fyrir því. Milriar
vangaveltur hafa orðið um þetta
mál, ekki síst eftir að nýju ljósi var
varpað á það er leynilögreglumað-
urinn Griessen fannst myrtur.
Hvað sem líður öllum samsæris-
kennmgum er enn margt óljóst í
máli þessu. Til dæmis virtist eng-
um hafa verið kunnugt um það
áður en hann lést að leyniþjónust-
an Stasi hafði tangarhald á þess-
um mikla andstæðingi kommún-
ismans.
Þá er enn óljóst hvers vegna
Barschel átti svo oft erindi til fyrr-
um Austur-Þýskalands og fyrir
skemmstu kom í ljós, að njósnari
á vegum Stasi hafði komið sér upp
bækistöð í næsta nágrenni við
Barschel í heimaborg hans, Kiel.
Síðast en ekki síst er enn spekúler-
að um hvort Barschel hafi í raun
og veru hitt leynilögreglumanninn
Werner Mauss í Genf, skömmu
áður en hann lést?
Quayle kvaddur
með háði
Dan Quayle, fráfarandi vara-
forseta Bandaríkjanna, var hald-
in hæðnisleg kveðjuathöfn á dög-
unum. Quayle hefur lengi verið
aðhlátursefni í Bandaríkjunum
og helsti skotspónn háðfugla,
vegna furðulegustu ummæla
sem eftir honum hafa verið höfð
í embætti. Frægt er t.d. þegar
varaforsetinn harmaði það við
blaðamenn að lokinni opinberri
ferð um rómönsku Ameríku
(Latin America) að hafa ekki lagt
betri rækt við latínu í skóla! Árið
1989 settu nokkrir háðfuglar á
laggirnar sérstakt gríntímarit,
The Quayle Quarterly, sem kom
út ársfjórðungslega í Bandaríkj-
unum og hafði það eitt að mark-
miði að fjalla um neyðarleg til-
svör varaforsetans. En nú er
valdatími Quayle senn á enda og
forsendurnar fyrir útgáfu blaðs-
ins brostnar. Því var ekki annað
að gera en leggja grínblaðið nið-
ur og var það jarðað í bókstaf-
legri merkingu á dögunum, að
viðstöddum stofnendum þess.
Gröfin var m.a. að því leyti sér-
kennileg að kartöflum hafði verið
hrúgað ofan á hana og ekki að til-
efriislausu. Eitt af því síðasta sem
Quayle afrekaði á gamla árinu
var að koma upp um vankunn-
Samúð með
Nlöllemann
Hann á ekki sjö dagana sæla
hann Jurgen Möllemann. Það er
ekki nóg með að hann hafi á dög-
unum neyðst til að segja af sér
sem efnahagsmálaráðherra
Þýskalands eftir að upp komst um
óheilindi hans, heldur gamna
þýskir háðfuglar sér nú við að
semja vafasama brandara með
ráðherrann fyrrverandi í aðalhlut-
verki. Einn slíkur, sem birtist í
tímaritinu Stern fyrir skemmstu,
varð til þess að vekja samúð þýsku
fyrirsætunnar Claudiu Schiffer og
sendi hún
ráðherran-
um áritaða
mynd af
sjálfri sér
með hlýlegri
kveðj u.
Brandarinn,
sem snýst
m.a. um
Schiffer, er á þessa leið: Robert
Redford, Paul Newman og Júrgen
Möllemann hittast á himnum.
Lykla-Pétur útvegar leikurunum
fjallmyndarlegu hvorum sína fylg-
ismeyna, báðar afspyrnu óföngu-
legar, með þeim skilaboðum að
þeim beri að sætta sig við hlut-
skiptið enda hafi þeir fengið allt
það besta út úr lífinu. Þegar kom-
ið er að Möllemann birtist fyrir-
sætan eftirsótta Claudia Schiffer í
öllu sínu veldi og bendir Lykla-
Pétur henni þá á ráðherrann, með
þeim orðum að hún hafi í lifanda
lífi fengið allt það besta og verði
því vinsamlegast að gera sér
Möllemann að góðu!
* ■fcmuwÞ. *
Danir hanna
EB-merhi
Danir tóku i
við forsæti í Evr-
ópubandalaginu
um áramótin.
Þeir ákváðu vit-
anlega að gera I
sína eigin útgáfú af merki EB, eins
og venja er við slík tímamót.
Merkið misheppnaðist hins vegar
algerlega — nema þá að það eiga
að vera einkenni hins sérstaka
danska húmors sem enginn annar
skilur.
Að uppruna er merkið þrjú
þúsund ára gömul sjálensk stein-
rista, mynd af norrænu langskipi.
f bátnum voru ellefu manns, en
Danir bættu þeim tólfta við í hinni
nýju útgáfú — vildu líklega ekki
láta svo virðast sem Danann vant-
aði í EB- fleytuna. í Evrópu eru
háir og lágir hins vegar að velta
fyrir hvað í ósköpunum merkið á
að fyrirstilla og af hverju myndin
er. Helstu kenningarnar eru að
þetta sé greiða, sleði eða marg-
fætla, eins og franskur drengur
stakk upp á. öðrum gleggri sýnist
augljóst hvað þarna er á ferðinni:
brosandi Uffe Elleman-Jensen og
yfirvaraskeggið fræga.
áttu sína í stafsetningu. í heim-
sókn í barnaskóla einn leiðrétti
hann tíu ára dreng og benti hon-
um góðfúslega á, að maður skrif-
aði orðið kartafla með „e“ í end-
ann, þ.e. „Potatoe“.
t