Pressan - 21.04.1993, Blaðsíða 18

la
PRESSAN
TYNDIR FJARMUNIR
Miðvikudagurinn 21. apríi 1993
Eignalaus þrotabú með yfir 5 milljóna kröfur reyndust að
meðaltali eittá dag á tveimurárum:
14 MILLJARDAR
TÖPUDUST í
EIRNALAUSUM
ÞROTABUUM
Á aðeins tveimur árum, 1991
og 1992, lauk skiptum í tæplega
700 þrotabúum einstaklinga og
fyrirtækja, sem reyndust algjör-
lega eignalaus gagnvart að lág-
marki 5 milljóna króna almenn-
um kröíum. Ef horft er ffamhjá
forgangs- og veðkröfum í bú
þessi liggur fyrir að almennar
kröfur upp á 13 til 14 milljarða
hafi tapast kröfuhöfum.
Eitt eignalaust
‘igr
20 miujóna
Til undantekningar heyrir að stærri þrotabú
einstaklinga séu gerð upp með úthlutun. Á síð-
ustu þremur til fjórum árum hafa nær tuttugu
fyrirtæki verið gerð upp með hærri en 200
milljóna króna kröfur og tólfeinstaklingar
með 100 milljóna króna kröfur eða meira.
gjaldþrotum fyrirtækja er hins
vegar algengt að talsvert komi
upp í kröfur. Allt í allt má þó
gera ráð fyrir að á þessum
tveimur árum hafi tapaðar al-
mennar kröfur í öll uppgerð
þrotabú tímabilsins numið vel á
þriðja tug milljarða.
Átján gjaldþrota
fyrirtæki með yfir
200 milljóna kröfur
Við slíkar tölur ber þó að
setja þann fyrirvara að algengt
er að kröfur skarist milli búa, tii
að mynda þegar bæði fyrirtæki
og þeir einstaklingar sem að
þeim standa fara á hausinn.
Þessu til vitnis er eitt nýjasta
dæmið af stóru og eignalausu
þrotabúi fyrirtækis, J.L. bygg-
ingarvara sf., sem gert var upp
sl. janúar (og er því ekki innifal-
ið í ofantöldum tölum). Þar
töpuðust 500 milljónir í al-
mennum kröfum. Um leið voru
eigendur fyrirtækisins, þeir
Þórarinn Jónsson og Kristján
Eiríksson, gerðir upp eigna-
lausir í persónulegum þrotabú-
um og námu kröfur í bú Þórar-
ins 550 milljónum og í bú Krist-
jáns 513 milljónum. f slíkum til-
fellum má búast við talsverðri
skörun krafna.
í annan stað ber að nefna
þann fyrirvara að kröfuhafar
setja yfirleitt ffam sínar ýtrustu
kröfur, stundum óraunhæfar og
oft umdeilanlegar. Nefna má
sérstaklega að kröfur frá skatt-
og tollyfirvöldum eru oft byggð-
ar á rúmum áætlunum með til-
heyrandi vöxtum og sektum.
Þetta breytir því ekki að í
stærstu þrotabúum fyrirtækja
og einstaklinga eru kröfuskrár
þrotabú á dag
Samkvæmt heimildum
PRESSUNNAR hefur Rann-
sóknarlögreglan hafið skrán-
ingu skiptaloka á þrotabúum
einstaklinga og fyrirtækja þar
sem engar eignir finnast. Miðað
er við áðurnefnda lágmarks-
stærð þrotabúa. Tölurnar fyrir
ofangreind tvö ár benda til þess
að þá hafi 28 eignalaus þrotabú
verið gerð upp í hveijum mán-
uði að meðaltali eða sem nemur
«nu á dag. Að meðaltali hafa
um 20 milljónir tapast í al-
mennum kröfum í hverju þess-
ara búa.
Langur vegur er frá því að
þessir rúmir 13 milljarðar séu
tæmandi fyrir tapaðar kröfur á
þessu tímabili. Bæði var gerður
upp fjöldi þrotabúa án eigna
þar sem kröfur náðu ekki 5
milljónum og auk þess urðu
skiptalok í fjölmörgum búum
þar sem til úthlutunar kom. í
síðara tilfellinu er algengast að
það sem til úthlutunar kom hafi
aðeins numið broti af fram-
ivomnum almennum kröfum,
gjarnan 0,3 til 2 prósentum af
kröfum, og því um svo gott sem
eignalaus bú að ræða. I stærstu
ÞÓRARINN JÓNSS0N
Hann og Kristján Eiríksson
lentu í persónulegum
gjaldþrotum líkt og fyrir-
tæki þeirra JL-bygginga-
vörursf. Þeir Þórarinn og
Kristján eru langefstirá
lista yfir stærstu þrotabú
einstaklinga; yfir 500 m. kr.
kröfur á hvorn.
Guðbjörn Guðjónsson
Kröfur íþrotabú Guðbjörns
Guðjónssonar sf. (Holiday
Inn) námu alls nær 800
milljónum. 68 prósent af
upphaflegum kröfum
greiddust. Ipersónulegt
þrotabú Guðbjörns bárust
um 70 milljóna kröfur og
þar greiddust 6 prósent.
Hermann Björgvinsson
Kröfur í persónulegt þrota-
bú Hermanns „okurlánara"
Björgvinssonar hljóðuðu
upp á nær 300 milljónir að
núvirði. Við skiptalok
greiddust rúmar 3 milljónir
sem að mestu runnu til
greiðslu kostnaðar við bú-
skiptin.
ævintýralega langar og kröfur
háar. Þegar litið er til uppgerðra
þrotabúa fyrirtækja á síðustu
þremur til fjórum árum kemur í
ljós að í að minnsta kosti átján
þeirra reyndust heildarkröfur
yfir 200 milljónum króna að nú-
virði. í sömu búum fékkst allt
frá 80 prósentum niður í ekki
neitt upp í kröfur.
Álafoss, Holiday
Inn og JL með
hæstu kröfurnar
Stærst þessara þrotabúa fýr-
irtækja í laöfum talið og líklega
stærsta þrotabú íslandssögunn-
ar er þrotabú Álafoss. Upp-
reiknaðar kröfur hljóða í dag
upp á tæplega 2,8 milljarða, en
upp í kröfur greiddust um 900
milljónir og nam því endur-
greiðsluhlutfallið um 34 pró-
sentum. Það er með því hæsta
sem gerist í endurgreiðslum úr
þrotabúum. f aðeins tveimur
nýlegum tilfellum meðal þrota-
búa fyrirtækja reyndist unnt að
úthluta meiru en sem nemur
helmingi upp í kröfur. Annars
vegar greiddust 68 prósent upp
í kröfur í þrotabú Holiday Inn
(Guðbjörn Guðjónsson hf.), en
þar námu kröfur um 780 millj-
ónum króna að núvirði. Hins
vegar greiddust tæp 80 prósent
upp í þrotabú Heimis hf. í
Keflavík, þar sem uppreiknaðar
kröfur hljóðuðu upp á um 475
milljónir.
í mörgum stórum gjaldþrot-
um fýrirtækja fékkst hins vegar
h'tið upp í kröfur. Ekkert fékkst
upp í um 635 milljóna króna
kröfur í þrotabú JL byggingar-
vara sf., sem áður var minnst á.
f þrotabú Stálvíkur í Garðabæ
bárust kröfur upp á 403 milljón-
ir (455 milljónir að núvirði) en
upp í þær greiddust aðeins 3,7
milljónir eða 0,9 prósent. f
tvenn þrotabú fýrirtækja Finn-
boga Kjeld heitins bárust háar
kröfur, í skipafélagið Víkur hf.
um 345 milljónir að núvirði og í
Saltsöluna hf. um 305 milljón-
ir. Aðeins um 5 milljónir alls
fengust greiddar í þessum
tveimur búum. Finnbogi sjálfur
átti eitt stærsta persónulega
gjaldþrotið á tímabUinu.
Áttunda hver
króna greiddist
i þrjátíu stærstu
þrotabúunum
Af öðrum þrotabúum fýrir-
tækja þar sem endurgreiðslur
voru um 2 prósent niður í ekki
neitt má nefna Hafnarberg hf.
í Þorlákshöfn, Prentsmiðju
Guðjóns Ó./Viðey hf.,
Skemmtigarðinn hf. (Tívólí) í
Hveragerði, Byggingarfélagið
hf., Nesco-samsteypuna,
Reykjakaup í Hafnarfirði,
Hreifi hf. á Húsavrk, Sjóleiðir
hf. ogPólarlaxhf.
Úttekt PRESSUNNAR i
stærstu gjaldþrotum fýrirtækja
síðustu þrjú til fjögur árin bend-
ir til þess að í þrjátíu stærstu
þrotabúin hafi borist um 10
milljarðar að núvirði í heildar-
kröfum og að endurgreiðslu-
hlutfallið hafi verið að meðaltali
um 13 prósent — að áttunda
hver króna í kröfum hafi
greiðst.
í stærstu þrotabúum fyrir-
tækja fæst því yfirleitt eitthvað
upp í kröfur, en öðru máli gegn-
ir um þrotabú einstaklinga. Nær
ÞROTAKONGAR ÍSLANDS
Einstaklingar
Það heyrir til undantekninga að eignir finnist upp í
kröfur í stærstu þrotabúum einstaklinga. Hér eru
taldir upp þeir 25 einstaklingar sem fengið hafa á
sig stærstu kröfurnar að núvirði í uppgerðum þrota-
búum síðustu þrjú til fjögur árin, en endurgreiðslu-
hlutfall miðast við óframreiknað uppgjör á skipta-
lokadegi.
Einstaklingar
Heildarkröfur Endurgreiðsla
m.kr. að núvirði iprósentum
01. Þórarínn Jónsson í JL 550,0 0,0
02. Krístján Eiriksson ÍJL 515,0 0,0
03. Hermann Björgvinsson „okurlánari" 290,0 2,4
04. Finnbogi Kjeld skiparekandi 280,0 0,1
05. Halldór H. Krístinsson svínabóndi 186,0 0,0
06. Hjörtur Aðalsteinsson verktaki 175,0 0,0
07. Krístinn Gamalielsson kjúklingabóndi 155,0 0,0
08. Þorleifur Björnsson veitingamaður 155,0 0,0
09. ÓlafurH.Jónssonverslunarmaður 145,0 0,0
10. Einar Marinósson verslunarmaður 135,0 0,0
11. Hrafn Bachmann verslunarmaður 110,0 0,0
12. Fríðgeir Sörlason byggingarverktaki 100,0 0,0
13. Gissur Kristinsson kjötverkandi 95,0 0,0
14. Helgi Gestsson kjötvinnsla/veitingar 85,0 0,2
15. GunnarH.Árnasonveitingamaður 85,0 0,0
16. VilhjálmurÁstráðsson veitingamaður 85,0 0,0
17. Jón Pétur Jónsson verslunarmaður 80,0 0,0
18. Jón SteinÞórsson fiskverkandi 75,0 0,0
19. Sverrír Þóroddsson flugrekstur 75,0 0,0
20. Björgvin Víglundsson bygg.verktaki 75,0 0,0
21. GuðmundurH.Sigmundsson bóksali 75,0 0,0
22. Ingólfur Óskarsson sportbúðareigandi 70,0 10,0
23. Guðjón Pálsson veitingamaður m.m. 70,0 0,0
24. Guðbjörn Guðjónsson hóteleigandi 70,0 6,0
25. Jónas Þór Jónasson kjötverkandi 65,0 0,0
26. til 60., 35 til 60 milljóna króna kröfur. Meðal annarra:
Skúli Hansen veitingamaður, Þóroddur Stefánsson í Sjón-
varpsbúðinni, Páll Þorgeirsson íAsiaco, Albert Rútsson
bílasaliog Guðbjörn K. Ólafsson, VilhjálmurSvanJó-
hannsson, Hreiðar Svavarsson, Kolbrún Jóhannesdóttir
og Pálmi Lorenson veitingamenn.
ÞR0TAK0NGARISLANDS
Fyrirtæki
Álafoss ber aföllum öðrum fyrirtækjum í upphæð
krafna á eftirfarandi lista. Imörgum stærstu þrota-
búunum fást talsverðar greiðslur upp i kröfur, en i
fáeinum tilfellum var ekki hægt að lesa út úr tilkynn-
ingum fulltrúa skiptarétta hvert raunverulegt end-
urgreiðsluhlutfall var.
Fyrlrtæki
01. Álafoss, ullariðnaður
02. Holiday inn, hótel
03. JL byggingarvörur sf.
04. Heimirhf., Keflavik
05. Stálvik, skipasmiði
06. Hilda hf., ullariðnaður
07. Skipafélagið Vikur hf.
08. sl. fiskeldisfélagið hf.
09. Saltsalan, útflutningur
10. Arlax, Kelduhverfi
11. Hreiður hf„ kjúklingarækt
12. Sjöstjarnan, Keflavik
13. Bylgjan á Suðureyri
14. Hafnarberg, Þoríákshöfn
15. Prentsm. Guðjóns Ó.AJiðey
Heildarkröfur Endurgreiðsla
m.kr. að núvirði I prósentum
2.765,0
780,0
635,0
475,0
455,0
350,0
345,0
330,0
305,0
285,0
240,0
230,0
225,0
225,0
220,0
34,0
68,0
0,0
79,6
0,9
35,2
0,0
30,5
1,8
3,8
0,2
0,8
16. til 35., 120 til 210 milljónir, meðal annarra: Skemmti-
garðurinn (Tívóli) í Hveragerði, Reykjakaup i Hafnarfirði,
Þórshöll (Þórskaffí), Akraprjón, Kaupfélag önfírðinga,
Suðurvörhf., Pólarlax, Gildi hf. og Trésmiðjan Víðir.
undantekningarlaust reynast
persónuleg þrotabú vera eigna-
laus með öllu. Úttekt PRESS-
UNNAR bendir til þess að í
þrotabú 25 efstu einstakling-
anna hafi borist kröfur upp á
3,8 milljarða króna að núvirði
og upp í þær hafi aðeins sem
nemur 15 til 20 milljónum
greiðst eða í námunda við 0,5
prósent af heildinni.
Persónuleg þrotabú:
Reglan að þau séu
eignalaus
Efstir á lista þrotakónga úr
röðum einstaklinga eru fýrr-
nefhdir eigendur JL byggingar-
vara sf., með yfir hálfs milljarðs
kröfur á mann. f þriðja sæti er
Hermann Björgvinsson,
kenndur við okurlán, í hans bú
bárust kröfur upp á 138 milljón-
ir í ársbyrjun 1987 eða um 290
milljónir að núvirði. 3,3 millj-
ónir greiddust. Þegar litið er á
meðfylgjandi lista yfir þrota-
kóngana á meðal einstaklinga
ber að hafa í huga að kröfur
skarast milli þeirra Þórarins og
Kristjáns í JL, milli Ólafs H.
Jónssonar, bróður hans Jóns
Péturs Jónssonar og Einars
Marínóssonar, sem allir stóðu
að hinum gjaldþrota Hag hf.,
og svo veitingamannanna í Evr-
ópu/Klúbbnum Gunnars H.
Arnasonar og Vilhjálms
Ástráðssonar._____________
Friðrik Þór Guðmundsson
1