Pressan - 20.01.1994, Blaðsíða 37

Ástríður við
suðumark
HALLUR
HELGASON
mennsku. Tita er yngst þriggja
dætra Mömmu Elenu, saman-
herptrar kerlingar sem missir
mann sinn um svipað leyti og Tita
fæðist. Hún tilkynnir u.þ.b. þegar
Tita er að verða mannbær að þar
sem Tita sé yngst eigi hún sam-
kvæmt fjölskylduhefðinni ekki að
giftast heldur sjá um sig í ellinni.
Þetta eru grimm örlög, sérstaklega
þar sem Tita og ungur maður að
nafni Pedro (Marco Leonardi úr
Cinema Paradiso) fella saman hugi
senn farvegur fyrir hlátur og grát. I
gegnum hana er sagan sögð og hún
er oft stórfyndin en þó fyrst og
fremst verkfæri sem er notað á
heillandi máta til að koma tilfinn-
ingastríði Titu á ffamfæri.
Eitt fyrsta verkefni Titu eftir að
ljóst er orðið að hún fær ekki að
giffast Pedro er að elda veislumat-
inn fyrir brúðkaup hans og systur
hennar. Hvort sem það eru tár Titu
eða annað sem hún notar til brúð-
kaupstertugerðar sem valda þá hef-
ur kakan feikiieg áhrif á brúð-
kaupsgesti. Með tertunni er eins og
harmur Titu læsi sig í þá og áður
en varir eru allir famir að snökta og
fljótlega upp úr því að flýja borðið
tÚ að komast að æla. Þetta atriði er
dæmi um hvemig myndin vefur
saman raunsæi og það yfimáttúru-
lega eða fáránlega á látlausan hátt.
Það em hvergi notaðar hátækni-
væddar brellur, en hlutir sem virð-
ast yfimáttúrulegir gerast eins og
ekkert sé sjálfsagðara.
Þegar tilfinningahitinn er
mikill neistar í kringum
sögupersónumar og rúm-
teppi sem Tita byrjar að
hekla í sorg sinni er orðið
mörg hundmð metra
langt áður en yfir lýkur.
KRYDDLEGIN
HJÖRTU
REGNBOGINN
★★★★
Kryddlegin hjörtu (Como
aqua para chocolate) er
veisla þar sem tekist hefúr að
matreiða blöndu ástríðna, matar og
sögulegs baksviðs í rétt sem maður
smjattar á lengi eftir að hafa notið.
Fólk og byggingar bókstaflega loga
af tilfinningunum sem aðalpersón-
an Tita (Lumi Cavazos) blandar í
matargerð sína ekki síður en hrá-
efnum sem hafa meira næringar-
gildi samkvæmt jarðbundnari
fræðum um samsetningu máltíða.
Þessi stórskemmtilega mexi-
kóska kvikmynd sem frumsýnd er í
Regnboganum í dag, fimmtudag,
er samvinna hjóna sem eiga sér
nokkra sögu í mexíkóskri kvik-
myndagerð. Leikstjóri og framleið-
andi er Alfonso Arau. Hann er
jafnffamt kvikmyndaleikari og hef-
ur komið ffam í á þriðja tug mexí-
kóskra kvikmynda auk á annars
tugar bandarískra, m.a. The Wild
Bunch effir Sam Peckinpah, Ro-
mancing the Stone og Three Ami-
gos.
Kona hans, Laura Esquivel, er vel
þekktur handritshöfundur í Mexí-
kó og hefúr hún látið hafa eftír sér
að þegar hún settist niður árið 1989
til að skrifa þessa fyrstu skáldsögu
sína hafi hana ekki órað fyrir þeim
vinsældum sem sagan átti í vænd-
um. Laura skrifaði sjálf kvik-
myndahandritið.
Alfonso, sem er vel metinn ffam-
leiðandi í Mexíkó ekki síður en
leikstjóri, segir að í fyrstu hafi hann
talið rétt að fá konu til að leikstýra
bíómynd eftir bók konu sinnar en
hún hafi staðið föst á því að hann
væri bestur til verksins vegna þess
hversu nálægt honum það stendur.
Þar hefur hún haff rétt fyrir sér því
að niðurstaðan er rafmögnuð kvik-
mynd sem á engan hátt ber of
„karlmannlegt“ yfirbragð í hefð-
bundnum blóðsúthellinga- og
slagsmálastíl þó að hún gerist á
átakatímum.
Átökin hér fara fram í elda-
Hið mexíkóska heiti
myndarinnar, sem á ís-
lensku gæti verið Sem
vatn fyrir súkkulaði, er
táknrænt fyrir myndina
þó að það sé aldrei útskýrt
í henni. Orðatiltækið
mun vera sótt til hinna
fomu asteka sem vísuðu
með því til augnabliksins
þegar vatn nær kjörhita-
stigi til að bræða súkku-
laði svo úr verði drykkur-
inn kakó. „Þegar maður
er sem vatn fyrir súkku-
laði er maður við það að
springa af tveimur hugs-
anlegum ástæðum: ann-
arsvegar ef maður er að
springa af bræði eða hins-
vegar ef maður er að
springa af kynferðislegum
æsingi,“ lét leikstjóri
myndarinnar hafa eftir
sér.
Kryddlegin hjörtu er vel heppn-
aður óður til konunnar. Ég hef ekki
lesið skáldsöguna en mér finnst
handritsgerð skáldkonunnar stand-
ast fyllilega sem kvikmyndahandrit
og er reyndar þeirrar skoðunar að
handrit effir skáldverkum eigi að
meta meira á eigin forsendum en í
eilífúm samanburði við uppmna-
legt verk.
Það er helst á lokasprettinum að
Vel heppnaður óð-
ur til konunnar. “
en gamla konan neitar honum um
hönd Titu. Þess í stað býður hún
honum hönd elstu dóttur suinar
Rosauru. Þetta þiggur Pedro til
þess að geta verið nær Titu sinni.
Tita finnur ástríðum sínum far-
veg í matargerðinni sem hún lærir
af gamalli vinnukonu heimilisins
og yfirtekur þegar sú gamla fellur
frá. Matargerðin er reyndar það
sem myndln snýst um. Hún er í
lopinn teygist. Það er eins og rétt í
lokin ætli myndin aldrei að koma
sér í það að loka hringnum. Ekki
gott að segja hvor ber meiri ábyrgð
á þessu, handritshöfundurinn eða
leikstjórinn og ffamleiðandinn eig-
inmaður hennar, en þetta skrifast
að minnsta kosti á þeirra heimili.
Meðan ég horfði á myndina var
ég á tímabili að pirra mig yfir því
hvað Pedro væri mikill aumingi að
nema ekki á brott stúlkuna sem
hann elskaði eða gera eitthvað ann-
að en að láta þessi ólög ganga yfir
sig þegjandi og hljóðalaust. En að-
almálið er að þessi mynd fjallar um
Titu og hvernig hún fer að því að
sigrast á aðstæðum sínum. Hún er
óður um styrk kvenna og karl-
menn eru aukaatriði í þessari sögu.
Lumi Cavazos er heillandi í hlut-
verki Titu. Hún lifir hlutverkið og
maður finnur til með henni þar
sem hún burðast um með sína ást-
arþrá. Reyndar er myndin smekk-
lega samsett hvað leikara snertir og
ekki hægt að segja að þar sé veikan
hlekk að frnna.
Það er nokkuð djarft að setja
ítalskan leikara í stórt hlutverk (Pe-
dro) í spænskumælandi mynd. En
leikstjórinn sagðist bara ekki hafa
fundið neinn nógu sætan í hópi
spænskumælandi og vissulega er
tjáning Marcos Leonardi með
ágætum. Ég hafði ekki lesið mér til
um þjóðemi hans og setti hann
ekki í samband við Paradísarbíóið
meðan ég horfði á Kryddlegin
hjörtu. En við eftirgrennslan kom í
ljós að hann talar ekki orð í
spænsku og lærði textann með
hljóðlíkingum, svo var mexíkóskur
leikari fenginn til að tala yfir effir á.
Við þetta varð maður ekki var í
fyrstu horfun og virðist hafa tekist
bærilega að samræma framkomu
tveggja leikara í einni persónu.
Þá er móðirin effirminnileg.
Hún er leikin af Reginu Tomé sem
gerir hana að grimmdarlegri tík
sem fómar dóttur sinni fyrir eigin
þægindi og hefðina. Að sjálfsögðu
hefur persónan sér það til málsbóta
að vera bam síns tíma og aðstæðna.
Fyrir utan það ber hún í brjósti sér
eftirsjá eftir manni sem er lítið
kynntur til sögunnar, en nógu mik-
ið samt til þess að maður vorkennir
henni eilitið fyrir biturleikann. En
Tita er móðurbetrungur og neitar
að lifa ekki. Það má vera að hennar
ævi sé sætbeisk en hún er sigurveg-
ari.
Myndatakan er falleg og hæfir
efninu vel. Litirnir eru heitir og fer
meðferð tökumannsins á filmunni
vel við þá veislu matar og ástríðna
sem Kryddlegin hjörtu er.
HEITT
• Stutt pils — svo það hálfa væri
nóg. Hvað eru tiskuhönnuðirnir að
hugsa? Maður veit ekki betur en
pilsin séu dragsíð einmitt nú. Þvílík
umturnun. Það er eins gott að byrja
að styrkja lærin fyrir sumarið.
ÞREYTT
• Bítlaæði. Biðið
bara — það verður
líka heitt á íslandi

• Grunge. Það er gengið sér til
húðar, einfaldlega af því pönkið
ertekið við.
• Glanstímarit. Efnið á þessum
dýra pappír á 6Tff*
hvern veginn alls
ekki heima þar.
kannski ekki alveg ypj
strax. Það tekur ís-
lendinga nefnilega
tíma að taka við
„nýjum" tónlistarbylgjum og tisku-
straumum sem þeim fylgja.
• Teinótt jakkaföt. Farið bara og
virðið fyrir ykkur búðargluggann í
Heimsmönnum. Flest fötin þar eru
listaverk.
• Ullarnærföt. Ekki endilega þau
sem stinga, heldur svona fínunnin
og mjúk. Að sama skapi víkja kyn-
æsandi silkiundirföt.
onu
• „Tvístæðir" for-
eldrar. Það hlýtur
að vera. Sjáið. bara
Vigísi forseta, Dí-
prinsessu, Fergie, Miu
Farrow! Einstæðar mæður hafa
aldrei verið heitari.
• Stjörnumerkjavangaveltur.
Þetta með nautin, Ijónin, fiskana
og allt það. Fólk notar þetta sem
ímu og segir: „Svona er ég, af
því ég er..."
Pestó, pestó, pestó
Allir eru að tala um pestó. Pestó er eitthvert umtalaðasta fyrir-
bærið í hinum vestræna tískuheimi matreiðslunnar um þessar
mundir. Hér kemur einföld og góð sikileysk pestóuppskrift sem
jafnvel þeir, sem aldrei hafa dýft hendi í kalt vatn, geta hrist fram úr
erminni.
6 hvítlauksrif
1 teskeið salt
1 bolli ferskt basilikum
1 bolli grófsaxaðar möndlur (pintóhnetur jafnvel enn betri)
4 hýðislausir tómatar
1/2 bolli ólífuolía
svarturpipar
gott með um það bil 500 g afspagettíi
Hvítlaukur, salt og basilikum er maukað saman í morteli. Setjið
möndlurnar smátt og smátt út í og síðan tómatana. Þegar allt er oxá.
ið að mauki bætið þá við olíu og pipar. (Þetta má líka framkvæma í
matvinnsluvél, en þá ber að setja oliuna fyrst í.) Sjóðið spagettíið í
léttsöltu vatni þar til það er „al dente" (rétt soðið, eða þar til það
festist í loftinu þegar því er kastað upp). Sigtið spagettíið og setjið
pestóið yfir. Borið fram undir eins. Gott með ítölsku brauði (fæst í
Álfheimabakaríi) og salati samansettu úr rauðlauk, salati og tómöt-
um. Gott með sinneps-ediksolíu; ein skeið af ediki, helst dillediki,
ein skeið af sterku sinnepi, ein skeið af ólífuolíu, hvítlauksrif og
svartur pipar. — Þessu er öllu blandað saman og úr verður hin
besta salatsósa.
• Herra Bean ★★★ Do-it-Yourself Mr. Beati á RÚV
á föstudagskvöld. Rowan Atkinson er frábær leikari. Be-
an er ekki allra, en þeir sem hafa ekki gaman af honum eru örugglega þeir
sem hlæja að Adamson í DV.
SJónvarp
• David Bowie ★★★★ David Bowie -
spjallar milli laga.
- Black Tie White Noise á RÚV á föstudagskvöld. Snillingurinn Bowie flytur lög af nýjustu plötu sinni og
• Allt á fullu í Beverly Hills ★★★ Less Than Zero á Stöð 2 á föstudagskvöld. Stórfurðuleg þýðing á titlinum. Þessi mynd er byggð á metsölubók eft-
ir Brets Easton Ellis. Bókin er betri en myndin, sem sleppur þó ágætlega. Fjallar um ungar dópætur í henni Ameríku.
• Áburðarverksmiðjan ★★★★ á RÚV á sunnudag. Heimildamynd um Áburðarverksmiðju ríkisins. Enn eitt meistaraverkið úr smiðju Baldurs
Hermannssonar. Áður á dagskrá í október 1991.
■ M t »t[ g • Strandverðir © Baywatch III á RÚV á laugardag. Myljandi hallæris-leiðinda-pró-
VðllSIi gramm. Þetta er annar þátturinn í 22 mynda syrpu. Búið ykkur undir að eyða þessum
tíma í annað en sjónvarp í vetur.
• Bóndi er bústólpi á RÚV á sunnudag. Ný heimildamynd um landbúnað? Rætt við fjölda bænda?
Handrit eftir Helga Brekkan og Helga Felixson? Það verður að setja alla fynrvara við þessa afurð. Baldur er
þegar búinn að segja allt sem segja þarf um bændastéttina í frábærum þáttum sínum, Þjóð í hlekkjum hugar-
farsins. Nafnið Bóndi er bústólpi segir allt sem segja þarf um hvert þetta stefnir.
• Ferðin til Vesturheims 1/2 Far and Away á Stöð 2 á laugardagskvöld. Rómantísk mynd með Tom Cru-
ise í aðalhlutverki.
• Hrafn Friðbjömsson 9 á Stöð 2 á laugardag. Líkamsræktarhopparinn á Stöð 2. Góði Hrafn! Þessi teg-
und leikfimi er fýrir konur. Það er búið að rugla kvenmenn nógu mikið með karlímyndina svo að þetta fari nú ekki að bætast við líka.
Tvífarar vikunnar eru ekki einungis líkir í útliti heldur er innréttingin
ótrúlega hliðstæð: Báðir eru þeir harðir naglar! Haraldur Johannessen
fangelsismálastjóri og einkaspæjarinn í Fatal Instinct fást báðir við lög-
brjóta eða eins og stendur í bíóauglýsingunni um einkaspæjarann: „Hann
gerir heiminn óhultan fýrir glæpamönnum." — Allt eins og Haraldur. I
ljósi þessa er ekki óeðlilegt að ætla að einkalífið sé á svipuðum nótum. Um
spæjarann stendur jafhframt: „1 huga hans togast á eiginkonan, tálkvendi
og þefdýr..
FIMMTUDAGURINN 20. JANÚAR 1994 PRESSAN 17B