Pressan - 03.03.1994, Blaðsíða 6

Nevðaróp unglingsstúlku í hjólastól sem kerfið hefur hafnað:
Sefur í hjóla-
stólnum á næt-
ursalernum því
enginn vill taka
við henni
Unglingsstúlka í hjólastól hefur kært föður sinn til RLR fyrir
ofbeldi og að stela frá sér örorkubótunum. Þegar hún hefur
flúið heimili sitt hefur hún þurft að sofa á nætursalernum.
Kvennaathvarfið, Rauðakrosshúsið og Hjálpræðisherinn
segja: „Því miður, við getum ekki hýst konu í hjólastól.“
Svæðisstjórn fatlaðra hefur ítrekað fjallað um mál stúlkunn-
ar en varanleg lausn er ófundin.
Unga stúlkan hefur margoft þurft að sofa hér á klósettinu á Lækjartorgi. Heima vill
hún ekki vera og hún fær ekki inni á sambýli fyrir fatlaða. Kvennaathvarfið, Rauða-
krosshúsið og Hjálpræðisherinn segjast ekki geta hýst hana og því er þetta þrauta-
lendingin.
Hún er með brotnar tennur og fullyrðir að það sé eftir barsmíðar
föður síns. Hún hefur kært hann til RLR.
Hún er átján ára unglings-
stúlka, 75% öryrki og
bundin í hjólastól og verð-
ur hér eftir kölluð Anna, sem er
ekki hennar rétta nafn. Hún flýr
heimili sitt þegar tækifæri gefst þar
sem hún segir ástandið þar óþol-
andi, faðir sinn leggi hendur á sig
og taki örorkubæturnar sínar, sem
eru rétt ríflega 35 þúsund krónur á
mánuði. Anna hefur margsinnis
óskað eftir vist á sambýli fýrir fatl-
aða en hefur ekki fengið það enn.
Þegar hún flýr heimili sitt á hún í
engin hús að venda, ættmenni
hennar búa úti á landi og neyðarat-
hvörf eins og Rauðakrosshúsið,
Kvennaathvarfið og Hjálpræðis-
herinn geta ekki tekið við henni.
Anna flækist því ein um í miðbæn-
um, peningalaus og í hjólastól. Á
nóttunni hefur hún sofið á nætur-
salernum nema þá sjaldan henni
tekst að útvega peninga fýrir gisti-
heimili eða hóteli.
Hugleiðir sjálfsmorð
„Mér líður hræðilega. Nú líður
mér svo ömurlega að ég get hvorki
borðað né drukkið. Ég hef keypt
mér einn kakóbolla í dag en kom
honum ekki niður. Það hefur
margsinnis aðeins munað nokkr-
um sentimetrum að ég keyrði fýrir
næsta bíl eða ofan í
höfnina — ég er
ósynd. Það er eins
og fatlaðir séu ekki
til í þessu þjóðfélagi.
Ég fæ hvergi að vera
á nóttunni af því að
það er ekki aðstaða
fýrir hjólastóla,
heima vil ég alls ekki
vera og biðlistar eru
svo langir inn á
sambýli að ég kemst
aldrei að. Það er
ömurlegt að geta
hvergi verið.“
Þegar PRESSAN
hitti Önnu fýrst var
mánudagur og hún
nýstrokin að heim-
an. Hún var illa
klædd, hafði ekki
einu sinni haft rænu
á að taka með sér
jakka þegar hún fór.
Hún sagðist hafa
gripið tækifærið til
að stinga af á meðan
það gafst, en það
hefur hún oft gert
áður. Þegar talað var
við hana á þriðju-
daginn sagðist hún
hafa aurað saman
fýrir hótelherbergi
um nóttina en á miðvikudaginn
sagðist hún hafa verið á spítala þá
nóttina. Hún sagðist ekki hafa hug-
mynd um hvar hún yrði aðfaranótt
fimmtudags. „Ég verð að minnsta
kosti ekki heima. Ætli ég sofi ekki á
klósettinu eins og ég hef oft gert
áður.“
„Pabbi lemur mig og stelur
örorkubótunum mínum"
„Ég fer ffekar inn í brennandi
hús en að fara aftur heim. Pabbi
hefur lamið mig og hann stelur
alltaf af mér örorkubótunum. Ég
fæ kannski 2 eða 3 þúsund krónur
á mánuði en örorkubæturnar eru
35 þúsund krónur á mánuði. Ég er
lögráða og sjálfráða og á því rétt á
að ráðstafa sjálf mínum bótum. Ég
er manneskja líka þótt ég sé öryrki í
hjólastól. Þú sérð hvernig munnur-
inn á mér er; tennurnar allar
brotnar. Fyrir rúmum tveimur
mánuðum varð pabbi alveg brjál-
aður af því að ég hafði stungið af
og kýldi mig í ffaman. Hann held-
ur því ffam að ég hafi dottið í
stólnum. Þegar lögreglan kom síð-
ast með mig heim var hann voða
blíður þangað til þeir voru farnir.
Þá setti hann mig beint í rúmið,
rassskellti mig og lamdi mig í öxl-
ina þannig að ég er með stóran
fjólubláan marblett. Síðan talaði
hann ekki við mig í marga daga.
Þegar þú komst var ég að tala við
rannsóknarlögregluna og kærði
hann. Þeir tóku niður kæruna og
ég fer á eftir með læknisvottorð og
skrifa undir — þegar ég kemst í
Kópavog til þeirra að skrifa undir,
það er ekki auðvelt að ferðast pen-
ingalaus í hjólastól.“
Neyðarathvörfin taka ekki
við henni og hún sefur á sal-
ernum
„Verst af öllu finnst mér að geta
ekkert leitað. Það er eins og ég sé
ekki til í þessu þjóðfélagi. Ég kemst
alls ekki inn á sambýli af því að
biðlistarnir eru svo langir og heima
verð ég ekki. Ég hef oft stungið af
en get ekkert leitað. Ég fór einu
sinni í Kvennaathvarfið og fékk að
vera þar eina nótt. Svo var mér sagt
að þau hefðu ekki aðstöðu til að
hýsa mig og bentu mér á Rauða-
krosshúsið. Þar var mér sagt að ég
gæti ekki verið, húsið væri svo
gamalt, og sömu sögu er að segja af
Hjálpræðishernum. Ættingjar
mínir búa úti á landi. Allir sem eiga
við vandamál að stríða geta leitað
eitthvert, nema ég, af því að ég er í
hjólastól og má því ekki hafa
vandamál.
Þegar ég hef stungið af, sem ég
hef oft gert, hef ég bara reynt að
bjarga mér. Stundum tekst mér að
fá peninga fýrir gistiheimili eða
hóteli en það er mjög sjaldan. Yfir-
leitt er ég bara á þvælingi í mið-
bænum og oft hef ég sofið á kló-
settinu hjá Tommaborgurum á
Lækjartorgi. Þá fer ég inn á
kvennaklósettið og nota vaskinn
fýrir kodda. Það er ekki gott en ég
get hvergi annars staðar verið.“
„Draumurinn að komast á
sambýli"
1 samtölum PRESSUNNAR við
Önnu kom ffam mikil örvænting.
Hún taldi engar líkur á að hún
fengi endanlega lausn sinna mála.
Þegar blaðamaður sagði henni að
svæðisstjómin segðist hafa ákveðið
að leysa mál hennar og hún kæmist
inn á sambýli eins fljótt og mögu-
legt væri varð hún himinlifandi.
„Loksins gerist eitthvað. Þetta er
ffábært. Þetta er það sem mig hefur
dreymt um lengi. Ég vona bara að
það verði sem fyrst því það er erfitt
að þvælast um í miðbænum. Ég
vona að nú sé loksins komið að því
að ég geti hætt að sofa á klósett-
um.
PálmiJónasson
„Ég hef margoft hugleitt sjálfsmorð. Það er
eins og fatlaðir séu ekki til í þessu þjóðfélagi.
Ég fæ hvergi að vera á nóttunni af því að það
er ekki aðstaða fyrir hjólastóla, heima vil ég
alls ekki vera og biðlistar eru svo langir inn á
sambýli að ég kemst aldrei að. Það er ömur-
legt að geta hvergi verið."
Kvennaathvarfið:
„Því miður“
„Því miður erum við ekki með gott aðgengi fýrir fatlaða í Kvennaat-
hvarfinu," segir Guðrún Ágústsdóttir hjá Samtökum um kvennaat-
hvarf.
„Þetta var eitt af því sem við ræddum mikið þegar við vorum að leita
okkur að húsi. Við reyndum að finna hús þar sem hægt væri að tryggja
aðgengi fatlaðra en það tókst okkur ekki. Það mundi þurfa alveg sér-
stakan búnað til að taka á móti konum í hjólastól og við ræddum ein-
mitt hvað við mundum gera ef hingað kæmi kona í hjólastól sem væri
að flýja ofbeldi. Því miður verður hún að vera upp á okkur komin með
flutning á milli hæða og annað liðsinni.“
Nú segir unglingsstúlkan að sér hafi verið vtsað frá eftir eina nótt þar
sem engin aðstaða varfyrir hendi
„Nú megum við ekki segja þér neitt hver hefur dvalið hjá okkur. Ef
þú skoðar markmið Samtaka um kvennaathvarf þá tökum við ekki á
móti bömum eða unglingum sem eru að flýja ofbeldi af hálfu foreldra
sinna.“
/ auglýsingum segir: „Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar hafa
verið ofbeldi í heimahúsum...“
„Þegar við fórum af stað fundum við þörfina, því það hringdu í okk-
ur börn og unglingar sem bjuggu við ofbeldi og töldu sig ekki geta búið
á heimili sínu vegna þess. Við höfðum samband við Rauða krossinn og
í kjölfarið var Rauðakrosshúsið stoffiað til að taka á móti börnum og
unglingum sem flýja heimili sitt. I tilviki eins og þú nefhir hefðum við
kannsld hýst viðkomandi í eina nótt og bent henni svo á Rauðakross-
húsið eða að tala við félagsmálastofhun viðkomandi sveitarfélags upp á
að komast í sambýli fýrir fatlaða. Stúlka sem lendir í þessu þarf að flytja.
Lögum samkvæmt eru til sambýli fýrir fatlaða og það er félagsmála-
stofhun hennar sveitarfélags og svæðisstjóm fatlaðra sem á að aðstoða
hana í því.“
6 PRESSAN FIMMTUDAGURINN 3. MARS 1994