Vísir Sunnudagsblað - 24.12.1939, Side 30

30
VlSIR
ÞEGAR
VIÐ austurenda Genfer-
vatnsins í Sviss gegnt
því sem áin Rhón fell-
ur út í það, slcerst dalur einn,
fagur og hrikalegur eins og dalir
x\lpafjallanna eru yfirleitt, inn í
landið er Ormontdalur nefnist.
í honum er fjöldi lítilla timbur-
húsa og selkofa bygðum í sviss-
neskum stíl. Þau standa á við og
dreif utan í fjallshlíðunum og
skiftist þar á greniskógar og
beitilönd, en aðalsvip sinn hlýt-
ur dalurinn af hrikalegum og
sundurtættum jökli sem ber
nafnið Diablerets eða „Djöfuls-
stafir“. Þrír gnæfandi tindar
meir en þrjú þúsund metra há-
ir, rísa upp úr jökulhafinu og
festir þar aldrei snjó.
Sá tindurinn er næst liggur
dalnum lieitir „Helviti" og' rís
hann þverhníptur með bröttum
ögrandi hengjum lóðrétt upp
frá dalbotninum. Hefir hrunið
úr honum ógrynni grjóts svo að
hlíðarnar fyrir neðan hann eru
ekki annað en blágrýttar urðir
með risaþungum björgum og
gróðurlausum skriðuauðnum.
En „Djöfulsstafirnir“ voru
áður — fyrir rúmlega tvö
hundruð árum síðan — fjórir.
Og sennilega hafa þeir til forna
verið enn fleiri, fimm, sex eða
sjö tindar sem svo hafa hrapað
hver af öðrum, uns aðeins þrír
urðu eftir. Og hver veit nema
það verði einnig hlutskifti þess-
ara þriggja sem eftir standa, að
hrapa og jafnast við jörðu.
En það er fjallhrunið hið síð-
asta sem enn befir skilið eftir
opið sár í fegurð og gróðri Or-
montdalsins og mun enn gera
það um óralangan tíma.
Það var lcomið fram i sept-
embermánuð árið 1714. Dag
eftir dag gengu stöðugar stór-
rigningar svo jörðin var orðin
meir og laus. t marga daga
heyrðust drunur, likt og í stór-
kostlegu þrumuveðri. En það
voru ekki venjulegar þrumur
sem heyrðust, lieldur var það
FJALLIÐ
grjóthrun úr Djöfulstöfunum
sem fólkið heyrði. )Hjarðmenn
og selbúar er enn gættu hjarða
sinna þar efra, urðu gripnir
skelfingu og lögðu flestir á
flótta lengra niður í dalinn eða
á aðra örugga staði. Þeir sem
eftir urðu, áttu skamma stund
ólifaða og biðu hinna óvæntu
örlaga sinna.
Svo kemur aðfaranótt hins
21. september. Þá eykst grjót-
hrunið um allan hélming, drun-
urnar og dynkirnir líka. Fjöllin
i kring bergmála dynkina, svo
að hálft landið dunar eins og i
viltri, hamslausri stórskotahríð.
En um miðjan næsta dag kemst
tindurinn einn á þreyfingu.
Hann bifast, steypist, brotnar.
Iiann byltist með óstjórnlegum
ofurþunga og óviðjafnanlegum
liraða niður hlíðina. Eldglær-
ingar og heilir blossar kvikna
af núningi steinanna og alt
molast og glatast sem verður
fyrir ægimagni skriðunnar. Til
að sjá er skriðan eins og dimm-
ur mökkur með eldglæringum
,og fljúgandi björgum. Jörðin
skelfur í margra mílna fjar-
lægð, loftþrýstingurinn sem
fylgir skriðuhlaupinu rífur upp
kletta og skóga og þyrlar í loft
upp, Iækir og ár stíflast og verða
að stöðuvötnum, eða lækirnir
ryðja sér nýjan farveg þar sem
þeir hafa ekki runnið áður.
Þetta fjallhrun fyrir tvö
hundruð árum síðan, gróf eitt
hundrað og tuttugu selkofa, en
það eru engar sagnir til um það,
hversu mörg mannslif eða
hversu margar skepnur hafi
farist þarna. Og alt þetta skeði
á einu vetfangi. Fólkið niður á
láglendi Rhönardalsins varð
hálftrylt af hræðslu. flýði inn í
kirkjur, hringdi kirkjuklukkum
i ákafa og baðst fyrir. Það liélt
að fjandinn sjálfur væri kom-
HRUNDI
Seljalíf í Atpa-
fjöllum.
A myndinni sjásl
kúahiarðir og
sel í tfiOO m hæð
suður i Sviss, en
á hak við rísa
hrikalerir og
ymefandi fökul-
tindarnir f 4—5
þús, metpff tueð.
Vetrarmynd úr
Vesturölpunum.
í baksýn sér á
„Djöfulstafina“,
þaðan, sem
skriðuhrnnið
kom haustið
1714.
inn upp á yfirborð jarðar með
alla sina herskara, illu anda og
loðnu púka til að eyðileggja
jiessa jörð og lífið á henni.
Það eina góða við þetta fjall-
lnap, má segja að hafi verið
jiað, að nú kemur sólin nokkru
fyr upp á morgnana og sendir
birtu og yl yfir Rhónardalinn
en á meðan fjórði tindur „Djöf-
ulstafanna“ gnæfði við loft og
brá skuggum á hinn djúpa,
fagra dal.
En í þessu skriðufalli skeði
atburður, sem var einstæður í
sinni röð — atburður sem ekki
befir áður komið fyrir i sögu
svissnesku jyióðarinnar. Meðal
beirra er fyrir skriðunni urðu,
var hirðir einn, Geoi-g öder að
nafni, kvæntur maður og
margra barna faðir. Er fréttist
um afdrif bans. var börnunum
skift niður á milli sóknarbænda,
kona hans klæddist sorgarbún-
ingi og' prestur las sálumessuk,
Geots Oder til ævarandt sálu
hiálpar- En bar sem selkofinn
bflns hafði áður siaðið, hvíldi
nú tugi metra bár skriðuvegsur
og upp úr honum gnæfði hátí
þjarg, sem eftir öllura líkuni að
dæma, lá á sama stað og kofi
Georgs stóð áður á.
Þrír mánuðir liðu og jólin
nálguðust. Tuttugasti og þriðji
desember var kominn og fólkið
hvarvetna í óðaönn að búa sig
undir jólin. Þá skeður það, að
íbúar þorpsins Aven sjá mann
koma gangandi eftir aðalgöt-
unni, er staulast með veikum
mætti áfram. Þeim verður star-
sýnt á þessa mannveru. Hann
er klæddur gauðrifnum og
tötralegum fatadruslum sem
hanga t tætlum utan um líkam-
aiiii, Hárið nær niður á herðar
og skeggið á bringu, en andlilið
er srindhorað, fölt og skinið. í
fljótu bragði séð, líkist hann
einna mest uppvöktum draug
eða vofu sem kemur lieina leið
úr gröf sinni inn i mannanna
heim.
Þar sem skin í nakinn líkam-
ann, sést móta fyrii beina-
grindinni og augun eru sokkin
svo djúnt mn í augnatóftivnav
oh andlitíð að öðru leyti svo
tálgað, að manni finst maður
standa augliti til auglitis við
lifandi bauskúpu. Manni beyr-
jst skrjáfa i bdnagrindinni þeg-