Tíminn Sunnudagsblað - 04.03.1962, Blaðsíða 15
Skóiahúsið á MöSruvöllum í Hörgárdal.
ur, og var seinasta kona lians
Kristjana Gunnarsdóttir, systir
Tryggva bankastjóra. Meðal barna
þeirra var Hannes Hafstein, sem
fæddur var á Möðruvöllum árið
1861, sá maður, sem sameinaði á
undraverðan hátt í einni persónu
glæsilegan stjórnmálaforingja og
ágætt skáld og verður því senni-
lega lengur minnzt en flestra ann-
arra ráðherra á íslandi, enda fyrsti
innlendi ráðherrann og því ærinn
tímamótamaður.
Síðasti amtmaðurinn
Seinasti amtmaður á Möðiuvöll-
um var Kristján Kristjánsson,
bóndasonur frá Illugastöðum í Bárð
ardal, sem gegnt hafði ýmsum emb-
ættum áður en hann varð amtmað-
ur árið 1870. Hafði hann verið yfir-
dómari í landsyfirrétti, bæjarfógeti
Stefán Stefánsson
í Reykjavík og sýslumaður í Skafta-
fellssýslum, Skagafirði og Húna-
þingi. Á þjóðfundi 1851 þótti hann
ekki hegða sér svo sem konungleg-
um embættismanni sómdi og var
þá vikið frá störfum um sinn í
hegningarskyni. Kristján var orð-
inn roskinn maður, er hann tók
við amtmansembætti, fæddur árið
1806, en embættinu gegndi hann í
ellefu ár alls, þar af fjögur á
Möðruvöllum. Árið 1874 brann amt-
mannssetrið, Friðriksgáfa, og flutt-
ist amtmaður þá til Akureyrar, þar
sem amtmenn bjuggu jafnan síðan
meðan það embætti var við lýði.
Kristján amtmaður lézt á Akureyri
1882, árið eftir að hann lét af emts-
ætti. Amtmannsembættið var að
fullu lagt niður 1904, og voru tveir
síðustu amtmennirnir þeir Júlíus
Havsteen og Páll Briem. Alls verða
taldir sjö amtmenn í Norður- og
Austuramti, er setu áttu á Norður-
landi, þar af fjórir, sem bjuggu
alla sína embættistíð á Möðruvöll-
um og einn, sem bjó þar nokkur ár,
en annars lengst af á Akureyri.'
Skólasetur.
Um aldamótin 1800 urðu mildl
tíðindi í sögu Norðlendinga og þau
mest, að biskupsstóll og skóli voru
niður lagðir á Hólum. Þó að eigi
verði öðru játað en að þessir við-
buröir aldamótanna hafi gerzt
furðu andmælalítið af hálfu norð-
lenzkra fyrirmanna, svo sem Sig-
uröur Guðmundsson, skólameistari,
hefur bent á í riti sínu um norð-
TIMINN
SUNNUDAGSBLAÐ
39