Tíminn Sunnudagsblað - 04.03.1962, Blaðsíða 21

Prófastsdóttir
Framhald af 32. síðu.
sá sitt óvænna og hrökklaðist br'ott
frá Holtastöðum vorið 1830. Medónía
varð eftir, en Guðrún, kona hans, fór
að Strjúgi, þar sem hún var um tíma
við einhvers konar búhokur. Sjálfur
leitaði Björn á náðir Ástríðar, syst-
ur sinnar, og manns hennar, Ögmund
ar Ögmundssonar á Törfalæk, og
hafði þangað með sér örfáar skepnur,
sem hann hélt eftir af bústofni sín-
um á Holtastöðum.
IV.
Fátt segir af hinu fyrsta sumri
Björns á Torfalæk. Ljóst er þó, að
hann kom sér vel og þótti dagfars-
prúður maður. Þeim Ólafi Ingimund-
arsyni samdi hið bezta, og fór hann
vingjarnlegum orðum um þennan
lieimilismann við nágrannana. Sjálfur
var Ólafur kalíaður góðmenni, en þó
bráðlyndur.
En þegar fram kom á veturinn fór
að vakna sá grunur hjá Ólafi, að
Björn gerði sér tíðara um Ástríði
Halldórsdóttur en honum þótti æski-
Icgt. Sótti þeim mun meiri ergi að
Ólafi sem hann hugsaði meira um
þennan ljóð á ráði vistmannsins, og
tók hann jafnvel að gruna sambýlis-
fólkið, venzlafólk Björns, um svikráð
við sig og fyrirætlanir um að þrengja
að sér og flæma sig brott. Þó var allt
vandræðalaust á Torfalæk um sinn.
En beiskjan gróf um sig í huga Ólafs.
Svo var eitt sinn um veturinn, er
Jón bóndi Jónsson á Stóru-Giljá, eig-
inmaður Guðrúnar Arnbjörnsdóttur,
var staddur á Torfalæk, að Ólafur
veittist nieð hörðum orðum að Birni
að litlu tilefni. Þóttust menn þá vita,
að undir byggi afbrýðisemi, þótt ann-
að væri haft að yfirskini. Skipti það
engum togum, að Ólafur flaug á
Björn. Tók Björn þá um kverkar hon
um og hélt honum þannig, unz heima
bændurnir, Ögmundur og Jóhannes
Jónsson, komu og skildu þá.
Jón á Giljá gisti á Torfalæk uan
nóttina, en næsta dag fór Ólafur
með honum að Giljá og var þar viku-
tíma. Var honum þá þungt í skapi,
og þóttist ekki óhræddur um líf sitt
íyrir Birni — kvað og alla á Torfa-
læk sér öndverða, n’ema Jóhannes
og Margréti Hannesdóttur, konu
hans. Brátt lét Ólafur þó sefast og
sneri aftur heim að Torfalæk, með-
fr'am fyrir fortölur annarra. Fólkið
á Torfalæk virðist nú einnig hafa
gert sér far um að eyða tortryggni
Ólafs og gremju, og jöfnuðust svo vel
allar misfellur, að samningar tókust
um það mi'lli þeirra Björns, að hann
skyldi verða húsmaður hans næsta
fardagaár. Skyldi hann búa í baðs'tofu
húsinu með Ólafi og Ástríði Halldórs
dóttur og fá grasnytjar handa einni
kú og tólf til þrettán ám. Átti Björn
að heyja sér handa fénaði sínum, en
Ástríður þjóna þeim báðum, elda
handa þeim mat og nytja pening
beggja og vinna hvorum að hálfu um
heyannir. Þar á móti átti hvor þeirra
að fóðra fénað hennar að hálfu.
Kann það að hafa átt sinn þátt í
því, að Ólafur gerði þessa samninga,
að enn var ekki með öllu slitið vin-
áttu þeirra Björns og Medóníu. Ljóst
er, að annaðhvort hefur Medónía kom
ið í heimsókn að Torfalæk eða Björn
farið austur í Langadal til fundar
við hana á útmánuðum þetta ár, og
létu þeir samfundir sig ekki án vitn-
isburðar, svo sem síðar mun sagt.
Var ekki annað betur fallið til þess
að eyða grunsemdum og tortryggni
Ólafs í kvennamálunum en sjá þess
glögg merki, að þau Björn og Med-
ónía væru ekki hvort öðru fráhverf,
þrátt fyrir það, er á undan var geng-
ið.
Nú virtist allt leika í lyndi á Torfa
læk. Þó bar þann skugga á, sem Ólafi
var torvelt um að ræða við heimilis-
fólkið, að Ástríður hafði ekki viljað
veita honum blíðu sina, síðan í þorra
byrjun.
Þegar leið fram á vorið, duldist
ekki lengur, að hún var ávaxtarsöm.
Tók þá mjög að togast á von og ótti
í brjósti Ólafs. Hann hafði aldrei get-
ið barn, enda gengið að eiga Guðrúnu
Skúladóttur roskna, og bústýra hans
liafði aldrei fyrr frjósöm orðið í sam
búð þeirra. Aldrei hafði hann þó
neitt hneykslanlegt séð til þeirra
Björns og Ástríðar, en tortrygginn
gerðist hann og efablandinn og þótti
miklu varða, að barnið fæddist ekki
síðar en viku af vetri. Biðin var löng
og tók á taugar hans.
Það var gróska í öllu þetta sumar
— grasvöxtur í bezta lagi, sumartið
góð, svo að mjólkurpeningur hélt vel
á sér nyt, og dágóður afli við sjóinn.
Og prestsdóttirin frá Melstað þykkn-
aði jafnt og þétt undir belti.
Þegar sumri tók að halla, fór séra
Einar Guðbrandsson á Iljaltabakka
að hafa um það nokkrar eftirgrennsl
anir, hver myndi valda þunga Ást-
ríðar Halldórsdóttur. Getur verið, að
föður hennar, prófastinn, hafi verið
farið að fýsa að hafa af því einhverj-
ar spurnii’. Ólafur var nokkuð tví-
ráður, þegar séra Einar ræddi þessi
mál við hann, en þó ekki úrkula von-
ar. Lézt hann öðru hverju vilja, að
unninn væri bugur á tregðu Ástríð-
ar að ættfæra þungann, en þegaf á
skyldi herða, taldi hann úr, að prest-1
ur skærist í málið og gengi á hana.
Sagði hann þá, að eftirgangsmunir
myndu lítt stoða.
Ólafur færði þessi mál einnig í tal
við nágranna sína. Lét hann líklega
við þá um það, að hann ætti barnið,
en gat ekki dulið gremju sína yfir
þeirri fyrirstöðu, sem var á því, að
hann fengi stúlkuna fyrir eiginkonu.
Þegar séra Einar vék að þessum
málum við Björn, gaf liann fyllilega
í skyn, að hann gæti átt barnið, enda
kvaðst hann ekki vita til þess, að
neitt það hefði verið á milli Ólafs og
Ástríðar, er barneign gæti hlotizt af.
V.
Astríður Halldórsdóttir lagðist á
sæng mánudaginn 10. október og ól
meybarn. En ekki fékkst af henni,
fremur en fyrr, að hún tilnefndi föð-
ur að barninu. Gerðist ,nú Ólafur
hálfu úfnari í skapi en áður, enda
þótt barnið fæddist fyrir veturnætur,
og var nú engin blíðmælgi i baðstofu
húsinu á Torfalæk hina næstu daga.
Fimmtudaginn næstan á eftir barns
burðinum, kom Helgi bóndi Björns-
son á Skinnastöðum að Torfalæk.
Þeir Ólafur áttu tal saman, og fannst
það fljótt á, að Torfalækjarbónda var
þungt í skapi. Vék hann talinu að á-
fJogum þeiira Björns veturinn áður
og áleitni, er hann taldi sig hafa orð-
ið” fyrir af sambýlisfólkinu, og lézt
ekki óhræddur um sig fyrir Birni.
Helgi spurði hann, hvers vegna hann
hefði þá tekið Björn til sín. Sagði þá
Ólafur, að hann hefði gert sér það til
friðar og vonað, að skipast mundi til
hins betra, ef þau Björn og Ástr'íður
Halldórsdóttir fengju að ráða þessu,
enda búizt við, að Björn yrði tíður
gestur á heimilinu, þótt hann hefði
þar ekki heimilisfestu. Þó duldist Ó1
afur þess ekki, að Björn hefði sóma-
samlega við sig breytt, ef kvenna-
málin voru undanskilin.
Árla næsta morguns var barið að
dyrum á Hjaltabakka. Þar var kom-
inn Ögmundur bóndi á Torfalæk og
vildi hafa tal af séra Einari Guð-
brandssyni. Hafði hann presti allmik
il tíðindi að segja, því að hann kvað
Ólaf Ingimundarson hafa bráðkvadd-
an orðið kvöldið áður í baðstofuhús-
inu á Torfalæk eftir ryskingar nokkr
ar við húsmann sinn, Björn Ólafsson.
Næsta sunnudag færðu svo þau Ög
mundur og Ástríður barn Ástríðar
Halldórsdóttur til sldrnar í Hjalta-
bakkakirkju. Báru þau presti bréf
frá móðurinni, og lýsti hún þar Ólaf
íngimundarson föður þess. Litla
stúlkan var vatni ausin og nefnd
Ragnheiður. En einhver tvífeðrungur
hefur þó vex'ið í presti um faðernið,
því að við nafn Ólafs í dánarskrá
prestsþjónustubókarinnar er ritað:
„Bráðkvaddur, ekkjumaður, átti
aldrei barn“.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
45