Tíminn Sunnudagsblað - 18.03.1962, Blaðsíða 9

dagana og Medónía lá á sæng, ól
lausakona honum afiivæini, og var
þaff einnig fjóröa barnið, ef ekki
fimmta, sem hann átti í lausaleik.
Þetta hefur þó varla verið talið
til stórtíðinda í hóraðinu. Slíks voru
manna dæmin. Á skrám í skjalasafni
sýslumannsembættisins eru nöfn
meira en níutíu aðila, sem ratað
höfðu í barneignir í Húnavatnssýslu
þetta ár, án þess að löghelgunar hjóna
bandsins nyti við. Slík brot skiptu
þá tugum í sunium prestaköllunum
á einu og sama ári.
X.
Af vitnum þeim, sem til voru
kvödd, urðu þeir Holtastaða-Jóhann
og Jón Jónsson á Stóru-Giljá, er
kvæntur var fósturdóttur Ólafs Ingi-
mundarsonar, Birni þyngstir í «kauti.
Jóni á Giljá hefur' sýnilega þótt
nærri sér höggvið og borið þungan
liug til Björns. Hann sagðist að vísu
ekki hafa séð eða heyrt neitt ósið-
samlegt til Björns, nema áflog hans
við Ólaf veturinn áður, en sögur ýms-
ar hafði hann á takteinum.
Hann sagði, að Björn hefði flogizt
á við sambýlismann sinn, Erlend Guð
mundsson, er þeir voru í tvíbýli í
Hvammi í Langadal, og farið hrak-
lega með hann. Holtastaða-Jóhann
kynni líka frá því að segja, að Björn
hefði hótað sóknarpresti sínum, séra
Ólafi Tómassyni í Blöndudalshólum,
að sitja um líf hans, ef hann gæfi
þau Jóhann og Medóníu saman. Jó-
hann hefði og fjögur vitni að því, að
Björn hefði hótað honum dauða, og
eftir Guðrúnu Guðmundsdóttur, konu
Björns, væri það haft, að Björn hefði
eitt sinn um nótt hlaupið upp úr
rúmi frá henni á Holtastöðum, tekið
sem ákafast að brýna hníf og haft
uppi stóryrði um að drepa Medóníu,
reka Jóhann í gegn og skera svo
sjálfan sig á háls. Áttu þær systur,
Guðrún og Medónía, að hafa sefað
hann að lokum með fortölum sínum.
Holtastaða-Jóhann hefur fljótlega
haft spurnir af þessum vitnisburði
Jóns á Stóru-Giljá. Gerði hann sér þá
ferð að Hjaltabakka og fékk að hafa
þar tal af Birni. Það lætur að líkutn,
að Jóhann hafi ekki komið af vin-
semd einni eða fanganum til dægra-
styttingar, og mjög greindi þá á um,
hvað þeim hafði farið á milli. Jóhann
sagðist hafa komið til þess að heimta
af Birni þær eigur Medóníu, er í hans
vörzlu voru, en Björn hefði ekki vilj-
að lofa neinum skilum á þeim, nema
Jóhann andæfði því, sem Jón á Stóru-
Giljá hafði sagt, og myndi hann ella
engu af sér ná. Björn sagði aftur á
móti, að Jóhann hefði boðizt til þess
að lýsa vitnisburð Jóns lygi, ef hann
fengi það af höndum reitt, er hann
taldi sig eiga hjá Birni, og nokkra
þóknun í tilbót. Skildu þeir með eng
um vinahótum.
Vitnisburður Jóhanns varð því
Birni mjög andsnúinn. Hann stað-
festi sögur Jóns á Giljá að langmestu
leyti og jók við þær. Honum sagðist
svo frá, að Bjöm hefði komið heim
frá Svínavatnskirkju nokkuð drulck-
inn að kvöldi þess dags, er fyrst var
lýst með þeim Medórjíu í Holtastaða-
kirkju sumarið 1829, og hótað að
drepa þau hjónaefnin bæði, vakandi
eða sofandi. í öðru orðinu hefði hann
þó boðið frarn fé, ef hjónabandið
færist fyrir. Jóhann kvaðst hafa
neyðzt til þess að fallast á þetta dag-
inn eftir, en þó hefðu þau verið laun
mæli þeirra Medóníu að sæta færi
síðar, þótt ekki þyrðu þau að láta
Björn hafa pata af því. Nokkru síðar
u>m sumarið sagði Jóhann, að Björn
hefði ráðizt á sig, tekið fyrir lcverk-
ar sér og barið si.g. Sagðist Jóhann
þá hafa beðizt vægðar og neitað því,
að hann hefði hug á Medóníu. Hefði
Björn þá sleppt tökunum, en rænt
sig þó áður lykli að kistu og aldr'ei
skilað. Síðar hefði horfið úr kistunni
handskrift frá Birni upp á tíu spesíur
danskar, er Jóhann taldi verið hafa
þóknun til sín fyrir það, »ð hann
hætti við að kvænast Medóníu.
Vafalaust er, að þessi saga Jólianns
var ekki uppspuni, þótt sitthvað
kunni að hafa verið ofsagt eða van-
sagt. Björn varð samferða Jósef Guð
mundssyni, mági sínum, bróður’ Guð-
• rúnar og Medóníu, frá Svínavatns-
kirkju umræddan sunnudag. Þeir
komu við á Sólheimum hjá Pálma
bónda Jónssyni, og þar fréttu þeir,
hvað gerzt hafði í Holtastaðakirkju
um daginn. Björn var ölvaður og
brást við mjög reiður. Jósef fór með
Birni að Holtastöðum, og Pálmi reið
með þeim á leið. Báðum bar saman
um, að Björn hefði sagt, að hann
skyldi hafa líf þeirra Jóhanns og
Medóníu, ef þau næðu saman, og báð-
ir urðu þeir varir við misklíð og
deilur milli þeirra Björns og Jóhanns
heima á Holtastöðum um kvöldið.
Björn þrætti fyrir flest, sem á hann
var borið, og kannaðist alls ekki við,
að hann hefði hótað neinum fjör-
tjóni. Lykiltökunni neitaði hann líka,
en þrætti ekki fyrir, að Jóhann hefði
einhvern tíma komizt yfir handskrift
frá sér.
Séra Ólafur Tómasson bar það til
baka, að Björn hefði ógnað sér, en
þó hefði hann brugðizt reiður við, er
hann atyrti hann fyrir að halda
Medóníu hjá sér. Sjálfur neitaði Björn
því ekki, en sagði að andstaða sín
gegn fyrirhuguðu hjónabandi hennar
hefði verið af því sprottin, að hann
taldi Jóhann einhvern óráðvandað-
asta mann í allri Húnavatnssýslu.
Guðrún Guðmundsdóttir, kona
Björns, kannaðist ekki við, að hann
hefði nokkurn tíma hlaupið úr rúmi
frá sér og tekið að brýna hníf með
hótunum. Hún sagði, að þurrt hefði
að sönnu verið á milli þeir'ra hjóna,
en jafnaðarlega hefði Björn verið
hinn friðsamasti, og aldrei hefði það
borið við í sambúð, að hann beitti
hana ofbeldi, berði hana eða mis-
þyrmdi. Loks sannaðist með játningu
Erlends Guðmundssonar, og var stað
fest af vitnum, að hann hefði af fyrra
bragði flogið drukkinn á Björn er
þeir tókust á, og hefði þeim aldrei
annað borið á milli í sambýlinu.
XI.
Birni var skipaður verjandi eins
og lög gera ráð fyrir. Valdist til þess
gamall og nafntogaður málafylgju-
maður, Ólafur Björnsson á Litlu-
Giljá, kallaður Mála-Ólafur.
Nokkuð mun hafa þótt örðugt að
verja Björn, svo stei'kar líkur sem
voru til þess, að hann hefði orðið
Ólafi Ingimundarsyni að bana, þótt
óviljavenk væri. Mála-Ólafur vildi þó
freista þess að færa að því rök, að
dauða Ólafs hefði borið að höndum
á annan veg en í fljótu bragði sýnd-
ist líklegast. Kvað hann „vel geta
skeð, að Björn sé aldeilis sakláus af
því að hafa snert á honum hálsinn,
enda þó hann kolblár væri og liti út
fyrir sem marinn vær'i, því ég held,
að reiðin, þá hún er fjarskaleg, geti
verið orsök til þessa, því þegar ein
manneskja reiðist, fær hún blóðhlaup
til höfuðsins, hvað roði og æðaslátt
ur andlitsins sýnir, hvar við ráðdeild
in skerðist meir eða minna, eftir því
sem blóðhlaupið er ákaflegt. En þeg-
ar ofsalegur blóðstraumur kemur í
hálsæðarnar, hvar andardrátturinn,
sem við reiðina verður svo miklu
þyngri, svo sumum liggur við andar-
teppu, ekki sízt, ef áflogamæði bætist
á, herðir að æðunum, en blóðstraums-
ins ofbeldi sækir á, mun náttúrlegt,
að æð, ein eður fleiri, springi, og
þegar svo ber til, Meypur blóðið út
í holdið, því meir og víðar sem blóð-
straumurinn er harðari“.
Ólafur vitnaði síðan í lýsingu
Sveins læknis Pálssonar í Félagsrit-
unum, er þá voru nokkurra áratuga
gömul, á sjúkdómi þeim, er grip var
kallaður, máli sínu til frekari stuðn-
Framhald á 93. síðu.
en „blóðstraumsins ofbeldi“ í hálsæðum stúdentsins
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
81