Tíminn Sunnudagsblað - 27.01.1963, Blaðsíða 6

greindi á út af folum, og þótti Jóni
graðfoli Þorvalds angra hross sín
handan Hólsár.
„Hvag vilt þú tala um, auminginn
þinn, þegi þú“, svaraði Þorvaldur.
Slíkur var tónninn í Þorvaldi við
granna sína. Og grannarnir beittu
fleiri sama vopninu og Jón Amgríms
son. Á Hvoli bjó maður sá, er hét
Jónas Samsonarson, og er svo að sjá,
að Þorvaldur hafi brigzlað honum um
eitthvað misjafnt. En Jónas svaraði:
„Gáðu að því, Þorvaldur, að þú haf-
ir aldrei lagt verra inn á samvizku
þína heldur en ég“.
Saga er einnig af því, að Þorvald-
ur hafði beðið prestsmaddömuna í
Vesturhópshólum, Ólöfu Eiríksdótt-
ur, að sauma á sig stutthempuföt. —
Líkaði honum saumurinn miður vel,
þegar til kom, því að maddaman
hafði jaðrað skálmarnar saman að
aftan, og sagði hann ekki gott vera
að taka fulla borgun fyrir það, sem
sviksamlega væri unnið. Prestsmad-
dömunni þótti Sigríðarstaðabóndinn
gera sér dælt við sig í orði. Gekk
hún að honum, studdj fingri á brjóst
honum og sagði, að „hann skyldi
gá að því, sem þarna væri inni fyrir“.
Það var sem Þorvaldi hefði verið
rekinn löðrungur .Hann lagði hönd
á brióstig og mælti:
„Þú þurftir ekki að gera þetta“.
XV.
Þau Þorvaldur og Guðrún eignuð-
ust allmörg börn, og var o£t sjö eða
átta manns í heimili á Sigríðarstöð-
um. Aftur á mótj var þar ekki nema
ein kýr og matföng oftast við nögl
skorin. Ofan á nauman viðurgerning
bættist hrottafengig bráðlyndi Þor-
valds, og töldu þó sumir húsfreyju
litlu betri. Var það til fært um skap-
hörku hennar, að stundum tæki hún
svo á móti bónda sínum, að hann
slægi undan. Langrækinn virðist Þor-
valdur ekki hafa verið, og á köflum
var hann glaður og reifur.
Á allra vitorði var, að börn Sigríð-
arstaðahjóna voru oft þunn á vang-
ann, jafnvel svo mögur, að andlitum
þeirra var líkt við það, að líknarbelg-
ur væri strengdur á spýtur.
Að sama skapi var atlætið. Þegar
Þorvaldur reiddist, tróð hann jafn-
vel bömin undir fótum sér, að því er
Þorbergur mágur hans á Fjósum
sagði. En allmikinn mun gerði hann
sér, og voru sum í meira afhaldi en
önnur.
Þetta uppeldi gaf ekki góða raun.
Börnin lágu úti af ótta við reiði og
refsingar föður síns eða flúðu til ná-
grannanna, en voru þó sum viðsjáls-
gripir og illa siðuð á flesta grein.
Var til marks um hegðun þeirra, að
synir Þorvalds, bamungir, köstuðu
skarni á eftir sóknarprestinum og
hrópuðu til hans ill orð, þegar hann
kom að Sigríðarstöðum.
Ekki átti Guðrún Björnsdóttir, móð
ir Þorvalds, betri ævina en börnin.
Var hún einnig lítt haldin í mat og
bjó við vont atlæti í orðum og athöfn
um. Sonur hennar formælti henni
hroðalega, hrakti hana á marga vegu
og kvað hana vera eins og karland-
skotann hann afa hennar. Mun hann
þar hafa átt við Benedikt lögmann.
Þetta var alkunna í sveitinni, en eng-
inn lét það til sín taka, nema hvað
prestinn kann að hafa áminnt Þor-
vald og konu hans í kyrrþey. En
litinn árangur hafa þær umvandanir
borið, enda rak að því, að gamla
konar greip til örþrifaráðs.
Það var sunnudag einn í byrjun
sláttar, þegar altarisganga hafði ver-
ið boðuð í Vesturhópshólum, að kerl-
ing kom til kirkju. Þá var þangað
kominn nýr prestur, séra Jón Míka-
elsson, og brá hún honum á eintal
eftir embætti, bar upp kveinstafi sína
og bað hann ásjár. Var sá vilji henn-
ar að.komast að Stóru-Giljá á fund
Sigurðar sýslumanns Snorrasonar. —
Vænti hún sér þar athvarfs, því að
hún var í náinni frændsemi við
konu hans, Ingibjörgu Jónsdóttur frá
Bergsstöðum. Syni sínum bar húr.
hið versta söguna og sagði, að ,,hún
hefði mátt vera ein ólukkumann-
eskja, þegar hún bar hann fyrir
brjósti”.
Þegar prestur fann, ag gamla kon-
an vildi með engu móti snúa heim,
lét hann henni í té hest og fylgdar-
mann að Giljá.
Þorvaldi tók að gerast órótt, þegar
móðir hans kom ekkj heim frá kirkj-
unni, og loks reið hann að Vestur-
hópshólum til þess að spyrja eftir
henni. Var hann þá illúðlegur í
bragði og úfinn í skapi, og sló í
brýnu með honum og presti. Gerði
prestur uppskátt, hvað hún hefði
sagt um breytni við sig á Sigríðar-
stöðum, en Þorvaldur sagði, að hún
„skyldi bölvuð um tíma og eilífð
fyrir helvítis lygina". Þar kom þó, að
prestur sagði honum sem var, að
hún væri komin til sýslumanns að
Stóru-Giljá, og þóttu Þorvaldi þau
tíðindi ill. Sneri hann heim við svo
búið.
Ekki leið á löngu, áður en Þor-
valdur fékk ómjúklegt bréf frá Sig-
urði sýslumanni, sem kvaddi hann á
sinn fund að Stóru-Giljá. Varð hann
mjög óttasleginn við þetta og þorði
þó hvorki ag hundsa skipun sýslu-
manns né fara einn til fundar við
hann. Tók hann þá það til bragðs,
að hann reið að Vatnsenda og bað
Gísla bónda Jónsson, er kallaður var
ráðsettur hæglætismaður, að fylgja
sér að Giljá, sér til halds og trausts.
En Gíslj var tregur til þess að
hafa afskipti af málum Þorvalds,
auk þess sem hann var nýbyrjaður að
slá og vildi ógjarna láta tefja sig frá
verki. En Þorvaldur sótti þeim fastar
á, er hann fann fyrirstöðuna, og hét
að borga Gísla greiðann. Lézt hann
ekki vita, nema sýslumaður jsetti sig
í járn, því að kerlingin væri búin að
forljúga sig við hann, enda til alls
vís og jafnvel „í standi til að ljúga líf
og æru af prestinum", sem greiddi
fyrir för hennar að Stóru-Giljá. Dró
hann upp úr vasa sínum lykil, er
hann sagði vera að kistu heima á Sig-
ríðarstöðum, og kvaðst hann eiga í
þeirri kistu nok'kuð, er hann gæfi
ekki um, að kæmi fyrir allra augu.
Bað hann Gísla að fara fyrir sig í
Stóra-Giljá í Þingi. Þar var heimili Sigurðar sýslumanns Snorrasonar og þangaS
leitaði Guðrún Björnsdóttir, móðir Þorvalds. — (Ljósmynd: Þorstelnn Jósepsson).
78
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ