Tíminn Sunnudagsblað - 24.03.1963, Blaðsíða 12

Klukkan er fjögur árdegis hinn
18. október 1951. Þrír ríðandi menn
þræða gamaltroðnar götur austur
með norðurjaðri Aðaldalshrauns
austur frá Sandi. Þeir eru að leggja
af stað austur í Þeistareykjaland í
fjárleit — eftirleit, sem kölluð er.
Þrennar göngur hafa að vísu verið
farnar í landið, og er þeim lokig fyrir
nokkru. En lengi leynist fé í afrétt-
ir.ni, og á hverju hausti er gerð fjórða
leit og stundum fleiri.
Nú skal kynna mennina, og er fyrst
að nefna Valtý Guðmundsson, bónda
á Sandi, og er hann leitarforinginn,
maður tæplega fertugur að aldri.
Annar maðurinn er Árni Kristinn
Baldur Guðmundsson, bóndi á Bergí:
gist / stóra- vín
Jakobsson, vinnumaður á Sandi, um
fimmtugt. Báðir eru menn þessir þaul
vanir gangnamenn og kunnugir þar
austur á fjöllunum. Þriðji maðurinn
er svo sá, sem línur þessar ritar, rösk-
lega fertugur að aldri.
Veður var stillt og gott og tungl
f fyllingu. Ekki er hratt farið í fyrstu,
því ekki er gott að lýja hestana i byrj
un ferðar, þegar langt skal fara. Ferð
in sækist þó nokkuð austur með
hraununum, yfir Laxárbrú í Hvamms
heiðarenda, fram hjá Laxamýri, upp
lyngivaxnar heiðarbrekkurnar og aust
ur Reykjahverfisheiðina. langa og til
breytingarlitla. Við Höskuldsvatn
komum við á veginn, sem liggur frá
Húsavík yfir Reykjaheiði, norður í
Kelduhverfi og austur um land. Var
vegur sá aðalleiðin austur, áður en
Tjömesvegurinn kom til* sögunnar.
Gott var að ríða veginn og nutum við
hans alllengi og allt austur hjá Sælu-
hússmúla. Sæluhússmúli dregur nafn
sitt af sæluhúsi, sem eilt sinn stóð
sunnan múlans, en er nú fyrir löngu
fallið, en sér þó enn móta fyrir grón-
um tóftum. Við áðum um stund við
múlann og fengum okkur bita.
Fúllbjart var orðið fyrir nokkru,
og því bezt að hefja leitina sem
fyrst. í minn hlut kom að leita vest-
astur og suður í stefnu á Þeista-
reyki. Valtýr og Árni riðu lengra
austur á merkjum Keldhverfinga- og
Aðaldælingaafréttar. Skyldi Valtýr
ganga um miðjan hluta landsins, en
Árni skyldi fara enn lengra austur,
og allt austur í horn, og síðan suður
austan Ketilfjalls; sem er alllangt
fjall, sem liggur frá suðvestri til
norðausturs, skammt norðaustur af
Þeistareykjum.
Svo var lagt af stað. Eg reið brún-
um hesti, sem nefndur var Brúnn.
Ferð okkar Brúns var tíðindalítil
lengst af dagsins. Við lögðum undir
okkur móana, langs og þvers. Austur
og vestur, yfir holt og hæðir, lauta-
drög og gjáveggi. Öðru hvoru steig
ég af baki og klifraði upp á kletta
og hæstu hóla, til að sjá betur yfir.
En hvergi var kind að sjá. Öræfa-
þögnin var alger, og ekkert rauf
hana, nema þegar stöku sinnum
þutu upp ropandi rjúpur, er þær
urðu fyrir þessari óvæntu styggð.
Þannig leið tíminn, og það fór að
þykkna í lofti og fölvaði lítils
háttar.
Skyndilega kvað við skot, síðan
annað. Svo heyrði ég í bíllúðri í
nokkrum fjarska. Að stundu lið-
inni komu tveir menn gangandi,
höfðu þeir byssur og nokkrar rjúp-
ur meðferðis. Þetta voru Húsvíking-
ar. Sögðust þeir vera nokkrir á
rjúpnaveiðum, og biði þeirra bíll á
veginum norðan við Þeistareyki,
og væri hann nú að kalla saman lið-
ið til heimferðar. Hríðarélið birti
von bráðar upp, og aftur sá til
fjalla.
Skammt noi'ðan við Þeistareykja-
hraunið fann ég dilká, með eitt
lamb, og nokkru síðar tvö lömb
stök. Kindur þessar reyndust þægar
og kom ég meg þær heim að Þei.sta-
reykjum, áður en aldimmt var orð-
ið. Ekki löngu seinna komu þeir
Árni og Valtýr, og höfðu þeir fundið
fjórtán kindur. Hýstum við nú fé
þetta í gamla kofanum, sem áður
var gangnamannakofi, en nú í seinni
tíð hafður fyrir hesta og kindur í
viðlögum, þegar um fátt var að ræða.
Svo var sprett af hestunum og þeir
tjóðraðir,( þar sem góður hagi var.
Síðan sóttum við okkur vatn og hit-
uðum okkur kaffi á olíuvél, sem
ávallt er í kofanum. Síðan var tekið
til malpokans og nestinu gerð sæmi-
leg skil. Sæluhúsið eða Þeista-
reykjakofi, eins og hann er venju-
lega kallaður, er byggður úr torfi
og grjóti, járnþak er á kofanum og
þakið yfir með torf-i.
Básar, gerðir úr tré, eru meðfram
endilöngum hliðarveggjum, báðum
megin, í hnéhæð frá gólfi, en torf-
gólf að öðru leyti. Stundu eftir að
við höfðum drukkið kaffi okkar og
matazt, hýstum við hestana. Ag því
búnu bjuggum við okkur undir það,
að taka á okkur náðir, tíndum undir
okkur heyrusl, hlúðum að okkur
með pokum, gæruskinnum og yfir-
höfnum okkar, eins og föng stóðu
til. Svefninn var þó ekki vær í bezta
lagi, því að veggirnir voru óþéttir
og kuldinn sótti á frá öllum hliðum.
Leið svo nóttin. Um klukkan fimm
um morguninn varð ég þess var. að
Valtýr var kominn á kreik og farinn
að kveikja á olíuvélinni og hita
kaffivatnið. Þá var ekki til setu boð-
ið lengur. Hálfskjálfandi riðum við á
fætur, löguðum á okkur fötin, snör-
uðumst út og litum til veðurs. Úti
er bezta veður; heiðskírt að mestu
og tunglskin. í norðaustri bólar þó á
ofurlitlum hnökróttum skýjabakka,
neðst við sjóndeildarhring. Svo látum
við út hestana; hnýtum bandi um
hálsinn á þeim og lofum þeim að
2 7(
T I M I N N — SUNNUUAGSBLAÐ