Tíminn Sunnudagsblað - 14.04.1963, Blaðsíða 5

og söltuðum inn borð. OMcur þótti
hátíð að vora á mótorbát á vertíð hcr
hjá því að j-óa á veturna á ísafirði.‘‘
Já, hann spilaði á böllum, söng og
þló og fékk sér neðan í því með fé-
^lögum sínum. Sjómaður af lífi og
sál. Sjórinn sleppir sjómanninum í
land til þess að hann geti gleymt sér
um stund, trúað því, að 'hann sé
frjáls meðan dansinn dunar. En hann
bíður eftir honum, kippir í taugina
og teymir hann út á miðin á ný.
Beint af ballinu út á miðin skal 'hann
cneð síðustu tóna harmónikunnaj- í
sálinni. — Ellefu ár í skammdegis-
veðrum á mótorbátunum, beitt, fisk-
að, saltað. Sama sagan endursögð án
tilbrigða. — En ®vo komst hann á
trollara: „Það var ósköp leiðinlegt
og ófiskilegt veiðarfæii, þetta troll.
en það mokfiskaðist með því. Þá var
fjögui-ra tíma lögboðinn svefn. Á
iþeim árum gengu margir frarn af
sér á trollurunum, því að þeir voru
alltaf í fiski. Samt biðu menn von
úr viti til að komast á þá; kútterarniv
voru hættir að fiska og farið að selja
þá úr lándi — árabátarnir voru líka
hættir að fiska, Það voru bo-a troll-
ararnir, sem fiskuðu, og menn stóðu
á kafi í fiski á þilfarinu tuttugu
tíma á sólarhring.“ /
Togararnir sköpuðu atvinnu í
landi: „Alls staðar úti um allán bæ
var raðað grjóti til þess að þurrka
fisk. Fólk setti hann meira að segja
á grjótgarðana umhverfis bæina. Þá
var enginn fiskur sendur út öðru-
vísi en þurrkaður, og allir unnu við
að breiða þennan fiSk, sem gaf fólk-
inu lífið.“
Hann var á 4 íslenzkum trollurum
og einum enskum. Hann segir fátt af
þeim. Kannski eru þeir allir runnir
saman í einn: Skipstjórinn stingur
hausnum út um brúarglugga. —
Hífa! öskiar hann. — Menn í sjó-
fötum, gulir, gráir, þjóta. eftir þil-
farinu. Það pusar á þá. Nótt eða
dagur, logn eða stormur. Tuttugu
tíma á sólarhring getur maðurinn
í glugganum kallað til þeirra eins
og núna: Hífa! — Það þýðir ekki að
mögla, þott þreytan hafi tekið sér
bólfestu í limunum, rauðþrútnum aug
unum. Pokinn í djúpinu fullur af
spriklandi fiski og spilið er knúið
hugsjón útgerðarinnar: Meiri fisk,
meiri peninga. Mennirnir á þilfarinu
eru verkfærin, gufusveitt spilið er
verkfærið, vírarnir, trollið. Og svo
liggur fiskurinn á þilfarinu, lifandi,
sprifclandi, og það glampar á hvítan
lcviðinn á honum, þegar mennirnir
ráðast að honum með hnífana á lofti.
Á meðan sígur trollið til botns á ný;
það strekkist á vírunum. í djúpinu
eru fleiri fiskar, meiri peningar. —
Þá væri munur að eiga trillu og vera
frjáls maður, sjálfs síns herra.
Hann eignaðist ekki fyrstu trilluna
fyrr en hann var kominn hátt á sex-
tugsaldur. En trilluveiðarnar eiga
hug hans enn þá. Þú sérð það í svip
hans. Hann talar um trilluna sína
með gleði. Hún heitir Hulda, liggur
í höfninni, vélarlaus núna. Vélih. er
undir tröppunum hérna fyrir utan-
Hann setur hana í trilluna í vor, þeg-
ar hvalbátarnir eru farnir frá Ægis-
garði og farnir að veiða nafna sína.
Þá fer hann á hrognkelsi. Netið ligg-
ur á 'Stólbakinu við rúmið, reiðu-
búið: „En það brá svo við, þegar ég
fékk trilluna, að það hætti að fisk-
ast. Þá fórum við sumir að elta lúðu.
Lúðan er skemmtilegasti fiskur, sem
ég veit, og það er spennandi að fást
við hana, miklu meira spennandi en
veiða lax. Hún er sterk, skaltu trúa,
þegar hún er stór og mikil. Það er
gaman að takast á við hana. Stund-
um missir maður hana og þá bölvar
maður klaufaskapnum. En auðvitað
ræður enginn, hvernig krækist í hana.
Þegar ég átti fyrst við hana, var ég
á átján feta skektu. Þegar báturinn
er svona lítill verður maður að rota
þær áður en maður innbyrðir þær.
Ef maður er vanur, lætur maður
þær renna inn í bátinn. Það gerir
enginn óvaningur. Ög það hefur
margur drepið sig á stórflyðru. Við
Gvendur á Helgastöðum, faðir Krist-
manns skálds, vorum oft sam-
an í Hvalfirðinum að eltast við hana.
Við kepptum um lúðuna, Gvendur og
ég. En það var eins með lúðuna. Hún
hvarf, var miklu minna um hana
sumarið, sem ég byrjaði en sumarið
áður. Þá fékk Óli á Bakka 60 yfir
sumarið í Hvalfirðinum. En ég fékk
aldrei meira en 24. Margar voru samt
yfir 250 pund. Tvívegis fékk ég þrjár
sama daginn. Þá var ég kátur. —
Þegar hún hvarf úr Hvalfirðinum,
var hún líka að hverfa úr Breiða-
firðinum. Ég fór þangað í tvö sumui'
á trillunni minni, og fyrra sumarið
fékk ég 59 lúður, en seinna sumarið
bara 14. Svona var það hjá öllum.
En mikið var gaman í Breiðafirðin-
um innan um allar þessar eyjar einn
á báti. Það var súmarfrí hvern ejn-
asta dag. Mig langar alltaf þangað,
og nú hef ég heyrt, að þeir séu farn-
• ir að fiska hana aftur. Allir eyja-
menn fiskuðu stórlúðu, þegar ég byrj
aði. — Nei, nú fer ég að drepast.
Því er nú fjnadans verr. Mig langai
ekkert til þess. en ég verð að sætta
mig við það. Ég er búinn að liggja
tvær banalegur — úr þeirri þriðju
fer ég. Ég veit ekki, hvað það verður,
sem drepur mig, en það drepur mig
áreiðanlega.
Hér áður skaut hann svartfugl á
vorin: „Það þótti ekki róður, ef við
fengum ekki tvö hundruð fugla ó
dag. Þeir urðu stundum hátt á fjórða
hundrað. Nú segja þeir, að það sé
l
ÓLAFUR EINARSSON fæddist í Há-
holti í Reykjavík 1888. Faðir hans
var Einar Einarsson, sjómaður frá
Bollastöðum á Seltjarnarnesi, en
móðir Kristrún Gisladóttir frá Kiða-
felli í Kjós. Ólafur á fjöour uppkom-
in börn.
svartur sjór af íugli, en haixn er langt
frá landi og skotin og benzíniö á trill-
una er svo dýrt^ að maður verður að
hæfa tvo fugla í einu skoti, ef það
á að borga sig. Ég fór líka stundum
á rjúpnaveiðar á haustin, lagði upp
frá Litla- eða Stóra-Botni í Hvalfirði.
Þetta var lífið hjá okkur, þegar haust-
ið kom og veturinn, en þegar kom
fram í íebrúar, fórum við að hugsa
til sjávarins“.
Einhvern daginn milli fyrstu og
annarrar banalegunnar smíðaði hann
sér bát úr blikki og kom honum upp
í Hvalvatn, Hann lá þar í helli við
kertaljós og veiddi silung á bl.ikk-
bátnum. „Blikkbáturinn lifði í mörg
ár við vatnið. Þeir notuðu hann meira
að segja, þegar þeir lögðu mæðiveiki-
girðinguna. Veiðimennirnir stálu
honum stundum, og í eitt skiptið
hafa þeir ebki bundið hann nógu
vel niður. Þá hefur hann fokið út í
vatnið og borið þar beinin.“
Hann hefur. aldrei kvænzt: „En ég
eignaðist mörg börn samt, og ég er
alltaf að skrifa dóttur minni, sem er
gift Bandaríkjamanni. Ég skrifa
henni á næturna og morgnana minnst
10 síður um alla lieima og geima.
Það er golt fyrir gigtarskrokk og
hálfgerðan Iassaróna að vera á vakt
í bátum, sem eru bundnir við bryggj-
una. Hver nóttin er annarri fallegri
og hvítalogn, hægt að labba með'log-
andi kerti á milli bátanna. Ég gerði
það að gamni mínu á gamlárskvöld.
og það lifði á því.“
Þegar vorar, siglir hann út úr
höfninni á trillunni til þess að huga
að hrognkelsunum. — Kútterinn, sá
fyrsti, sem hann fór á, er langt að
baki. — Það var, þegar eitt hús stóð
á Melunum, þegar börnin fóru í
berjaheiðina á Öskjuhlíðinni, þegar
sjórinn gjálfraöi 'við bryggjustaurana
hjá verzlun Geirj Zoega, og Tryggva-
gatan var ekki til.
Birgir.
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
341