Tíminn Sunnudagsblað - 14.04.1963, Blaðsíða 9

Nálega hver útlendingur, sem til
íslands kemur, hefur hug á því að
kamast austur að Geysi, og hefur svo
verið í tvær aldir að minnsta kosti,
síðan á dögum Jósefs Banks, Stanleys
og Unos von Troil, og þó senniiega
miklu lengur. Umhyggja íslendinga
sjálfra fyrir hverasvæðinu í Hauka-
dal hefur aftur á móti oft, verið af
skornum skammti.
Enginn veit með vissu aldur Geysis,
og hvergi mun hans getið með nafni,
fyrr en a seytjáldu öld. Þorvaldur
Thorodásen hugði, að hann hefði
legið niðri í fornöld. Árið 1294 urðu
jarðskjálftar miklir, samfara Heklu-
gosi, og er það er kunnugt, að þá
komu upp nýir hverir „í Eyjarfjalli
í Haukadal", er menn ætla, að sá
Uaugarfjall. Þess hefur verið getið til,
að til þessara athurða sé að rekja
upphaf Geysis, enda styðja rannsókn
ir á hraða hrúðurmyndunarinnar og
þykkt hellunnar við liverinn þá til-
gátu.
Um miðja átjándu öld gaus Geysir
þrisvar sinnum á dag, og hélt hann
fullu fjöri fram á nítjándu öld. Þeg-
ar leið á öldina, tók að draga af hon-
um, svo að hann gaus sjaldnar og
minna en áður, og án nokkurrar
reglu. Urðu þá ýmis stórmenni, sem
komin voru um langan veg, að snúa
brott, án þess að Geysi þóknaðist að
bæra á sér. Þann hátt hafði Geysir
á árig 1874, þegar Kristján konungur
IX. gerði honum heimsókn með föru-
neyti sínu.
Við jarðskjálftana 1898 fjörgaðist
hann nokkuð í bili. En smám saman
dró af honum, unz hann hætti með
öllu að gjósa árig 1916. Við það sat
nálega tuttugu ár. Hafði hann þó
lengi verið mjög tregur og duttlunga
fullur, áður en hann lagðist alveg í
dá. Við konungskomuna 1907 kviðu
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
345