Tíminn Sunnudagsblað - 26.05.1963, Blaðsíða 21

Heródes og Píiatus
Hallgrímur Halldórsson var tíðum
í ýmiss konar sendiferðum austan
fjalls. Hann hafði verið á ferð um
Rangárþing og kom að Torfastöðum
til sóra Magnúsar Helgasonar, sem
kvæntur var Steinunni Skúladóttur
Thorarensen frá Móeiðarhvoli. Séra
Magnús spurði gestinn tíðinda o’
meðal annars þess, hvort hann hefð*
komið á stórbýlin eystra, Móeiðar-
bvol og Kirkjubæ, þar sem mágar
hans bjuggu.
„Ekki neita ég því“, svaraði Hall-
grimur — „var varð ég bæði við
Heródes og Pílatus".
Fátt um fecta drætti
Einar Sigurðsson í Platey var mat-
onaður mikill. Hann var lengi í elli
sinni í Hólsbúð hjá séra Ólafi Sívert-
sen: Hafði hann jafnan glögga tölu
á því, er kom upp úr aski hans, og
var ekki ævinlega alls kostar ánægð-
ur með það. Meðal annars var þetta
eftir honum haft:
„Vitið þið, piltar, hvað er í ask-
inum mínum: Hálf Jifur, heil lungu,
hálfar garnir hundahnúta, hryggjar
stykki, völustallur. Aldrei skal hér
sjást hup- eða síðubiti, þótt allir
eskarnir renni í flotinu.“
burður úr gilinu hefur myndað hið
slétta harðvelli.s em túnið er að
nokkru leyti. Nefnist það Magra-
tunga. Efri hluti túnsins í hlíðar-
lögginni er hólóttur og standa þar
fjárhúsin sitt á hverjum hól að göml
um sið. Síra Þorstinn lét einnig reisa
nýtt prestseturshús á Stað, en naut
skammt þessara framkvæmda, því að
hann fékk veitingu fyrir Vatnsfirði
1928.
Staður í Steingrimsfirði er ekki
lengur prestsetur, núverandi prestur
til Staðar hefur komið sér fyrir á
Hólmavík og er ekki fyrirsjáanlegt,
að breyting verði á því aftur á næst-
unni. Þar er nú kirkjusmíði í undir-
búningi, og verður sú bygging hið
fyrsta guðshús þar.
Enn stendur samt sóknarkirkjan á
Stað, og væri vel við hæfi þessa
gamla merkisstaðar, að henni yrði
haldið við í góðu lagi, en hún er uú
orðin meira en hundrað ára, reist í
tíð síra Sigurðar Gíslasonar, en hann
hélt Stað 1837—1868.
Helztu heimildir: Árbækur F. 1,
Prestatal og prófasta, Guðfræð-
ingatal, Fasteignamatsbók 1932,
og síra Þorst. Jóhannesson (munn
lega), Hornstrendingabók.
Dýrt að brynna kúnni
Það, þóttu allharðir kostir í Reyk-
hólasveit, er séra Ólafur Johnsen
kom að Stað með þá venju að krefj-
ast ríkisdals fyrir hverja barnsskírn.
Var þá ríkisdalur talinn jafngildi
þrettán fiska, en lágmark skírnartolls
átti að vera sex fiskar. Fréttist víða,
hve nýi presturinn á Stað var harð-
ur í kröfum.
Guðbrandur Hjálmarsson, bóndi á
Valshamri í Geiradal, var meinyrtur
og átti það til að sneiða menn. Séra
Ólafur hafði ekki lengi setið á Stað,
er Guðbrand bar þar að garði í önd-
vegistíð að vorlagi. Prestur spurði
hann frétta, en Guðbrandur sagðist
engin tíðindi kunna að segja, nema
það, sem allir vissu: dýrtíð og óáran.
„Hvað er þetta?“ segir prestur for-
viða — „þegar allt leikur í lyndi“.
„Ósköp er að heyra þetta“, svarar
Guðbrandur og ekur sér með eymdar-
svip, — „þegar þrjár vatnslúkur
kosta ríkisdal, mikil skelfing má það
kosta, sem kýrin drekkur um árið“.
Einar s Hríngsdal
Framhald af bls. 471.
bæ í myrkri. Þegar hann kom í Hóls
hvilftirnar fyrir utan Hringsdals-
hrygginn fær hann féð ekki til að
fara lengra. Hann herðir að því, en
ekkert dugar, þar til allt í einu, að
hann missir féð út af götunni og það
hleypur allt upp undir kletta. Hon-
um tekst þó að koma því heim í
Hringsdal á endanum. En þar dreym-
ir hann um nóttina, að draugurinn
kemur til hans og segir hon-
um, að það hafi verið honum til
lífs, að hann missti féð út af göt-
unni, því ekki hefði verið árennilegt
að fara fram hjá sér í nótt.
— Og þeir voru fleiri draugarnir.
Á Hóli kofn einu sinni upp drauga-
gangur. Þar hafði rekið lík á fjörurn
ar, og var það borið upp í fjárhús
heima á túninu, og stafaði drauga-
gangurinn þaðan. Draugur þessi var
nefndur Sauðhús-Jón, og gerði hann
heimilisfólki lífið grátt. Þá var Bjarni
Jónasson frá Skógum, sá er bredd-
una smíðaði upp úr sverðinu, bóndi
í Hringsdal, og hann var fenginn til
að koma og fást við drauginn. Bjarni
var sagður vita jafnlangt nefi sínu,
og var talið, að Jóhannes á Kirkjubóli
hefði kennt honum eitthvað, og draug
eða anda átti Jóhannes að hafa gefið
Bjarna, en Jóhannes var kunnur að
því að hafa slíka vikapilta á sínum
snærum. Bjarni fór og ráfaði eitthvað
um holtið og þuldi, og sögðu sumir,
að sézt hefðu eldglæringar þar, sem
hann fór. Og svo mikið er víst, að
þeir á Hóli borguðu honum peninga
fyrir hjálpina.
Annars fór galdraorð af fáum nema
smávegis af Bjarna, og svo auðvitað
Jóhannesi gamla á Kirkjubóli. Það
var undarlegt með Jóhannes, að hann
var alltaf hræddur við Símon á Dynj-
anda. Hann hélt, að Símon væri göldr-
óttur. Jóhannes gekk alltaf með háan
hatt, og einu sinni, þegar hann kom
til kirkju á Hrafnseyri með hattinn,
tók Símon upp broddstaf og skaut
hattinn af höfðinu á Jóhannesi. Hann
þorði aldrei að hefna sín fyrir þetta.
Símon var lærður stýrimaður, og
Jóhannes mun hafa haldið, að sjó-
kortin, sem hann var með, væru
hinir mögnuðustu galdrastafir.
Einar heldur áfram að segja mér
af mönnum og málefnum í Arnar-
firði á fyrri tímum, en áður en tali
okkar lýkur, kúvendi ég viðræðun-
um, og spyr hann:
— Þú ert Möðruvellingur, Einar,
er ekki svo?
— Jú, ég var á Möðruvöllum árið,
sem þar brann. Það var 1902, seinni
veturinn minn þar. Um brunann hef
ég skrifað í sjómannablaðið Víking,
og það, sem ég segi þér núna, stendur
allt miklu ýtarlegar þar. Eftir að eld-
urinn kom upp og farið var að bjarga
bókum og gögnum skólans út úr hús-
inu og við vorum allir fyrir utan,
bæði piltar og kennarar, þá átta ég
mig allt í einu á því, að Halldór
gamli Briem var hvergi nærri. Ég
hleyp þá til Lárusar Bjarnasonar,
síðar skólastjóra, og segi honum, að
ég sjái hvergi Briem og bið hann
að koma með mér upp á loftið, þar
sem herbergi Briems var. Hann er til
f það og við hlupum saman upp á
loftið, en þá er talsverður reykur
kominn þangað. Við knýjum fast á
dyrnar hjá Briem. Hann gegnir eftir
dálitla stund og hafði bersýnilega
verið sofandi. Við segjum honum, að
skólinn sé að brenna. „No, hvar er
Stefán?" segir Briem og hleypur út.
Hann finnur Stefán í ganginum, en
fer síðan aftur inn í herbergið og
nær örfáum bókum milli handanna
og fer með þær út. Það var hið eina,
sem honum tókst að bjarga. Og það
sagði Stefán skólameistari síðar, að
sér hefði þótt sárast með hann Briem,
að hann skyldi hafa tapað öllu sínu
í brunanum, meira að segja yfir-
frakkanum sínum, sem þó hefði verið
allra bezti frakki. Og ég er viss um,
að Briem hefði brunnið inni, ef
við Lárus hefðum ekki farið upp.
Þeir voru báðir búnir að fara upp
á loftið áður, Stefán og Ólafur Davíðs
son og eins við nemendurnir að bjarga
föggum okkar, en enginn hafði munað
eftir Briem, fyrr en ég segi við Lárus,
T f M 1 N N — SUNNUDAGSB LAÐ
477