Tíminn Sunnudagsblað - 30.06.1963, Blaðsíða 12

\

• •
FRA MONNUM
06 DÝRUM
Kjör unglinga á fslandi hafa
breytzt mjög síðastliðin ár ekki
siður en annarra stétta. Um síð-
ustu aldamót urðu allir að vinna
baki brotnu, unglingarnir strax og
þeir komust á legg, og gamla fólk-
ið meðan það hafði uppisetumátt.
Þó komst vinnukappið í hámark
um sláttinn. Heyið var eina fóðrið
handa fénaðinum, og afurðir bú-
fjárins stóðu undir framfæri fólks
ins og skyldum og sköttum. Hér
var því barizt góðri baráttu fyrir
því að bjarga sér sjálfur. En að
leita hjálpar annarra var talið til
uppgjafar. Eins og önnur strið
var þetta stríð á hlaupum. Keppzt
var við í hverju áhlaupi að ná
settu marki, ljúka við að slá viss'an
blett, hirða af orfum, en að því
búnu hvílzt um stund.
Það hafði verið stanzlaus hirð-
ing og góður þurrkur nærri heila
viku. En um hádegi á föstudag var
hirðingunni lokið, og allt hey, sem
laust var, komið í hús og menn og
hestar hvíldarþurfi. En það er eitt
af því góða við æskuna, að hún er
fljót að hvílast, líkt og hún er fl'jót
að láta huggast. Áður en klukkan
var þrjú, var Monsi, jafnaldri
minn og nágranni, kominn með
þær fréttir, að hann hefði fengið
frí allt til kvölds og ætlaði í veiði-
ferð, helzt alla leið út í Rangár-
hólma. Þar var líka eitthvað af
berjurn, og auðvitað vildi hann
ólmur fá mig með. Ég vissi ekki,
hvort óhætt væri að biðja um svo
langt frí, en herti þó upp hugann.
Og þegar ég kom aftur til Monsa,
hafði ég þær fréttir að færa, að
ekki einungis mætti ég fara, held-
ur mættum við hafa Randver
gamla til reiðar, svo við þyrftum
ekki að vaða yfir Fiská. En Rand-
ver var ákaflega vinsæl og
skemmtileg skepna. Öllum á heim-
ilinu þótti vænt um hann vegna
langrar og notalegrar þjónustu. Á
litinn var hann, semi kallað er
brúnskjóttur, það er svartur og
hvítur, og í mínum augum var þess
um litum svo fallega komið fyrir
í röndum og blettum, að ég gat
horft á það með velþóknun og að-
dáun, eins og þegar nútíðarspek-
ingar horfa á málverk, en ef til
vill hefur dálæti mitt á Randver
valdið þar nokkru um. En þó er
það víst, að fleirum hefur þótt
hann skrautlegur en mér; það
.sannar nafnið, því að ekki var það
ég, sem gaf honum það. Randver
var afbragðsþýður í gangi og l'éttur
í spori, þótt ekki væri hann neinn
hlaupagarpur. Hann hefði því vel
getað komizt til mikillar virðingar
sem reiðhestur. En þar var hæng-
ur á. Hann hafði aldrei náð meiri
vexti en tvævett trippi. Hann var
því aldrei hafður undir heyband.
Þótt hann væri nægilega sterkur
til að bera það, hefðu baggarnir
dregizt með jörðinni. Við krakk-
arnir, sem fórum á milli með hey-
lestina, fengum hann því til reið-
ar. Sömu annmörkum var það
bundið, að fullorðnir menn notuðu
hann til reiðar; fætur þeirra dróg-
ust með jörðinni, einkum ef götur
voru djúpar. Svo bagalegt og
hvumleitt sem þetta þótti, þá var
Randver { miklu dálæti sem söðul-
hestur vegna þýðgengi og góðrar
lundar. En í mestu dál'æti var
hann þó hjá unglingunum, sem
bezt kunnu að meta þægð hans
og umburðarlyndi, því að það gat
komið fyrir, að við reyndum að
lyfta honum frá jörðu eða að
standa á höfði á baki hans.
Ekki þurftum við að -safa lang-
RANDVERSREISA
an heíinanbúnað. Randver var
heima við og ekki var annað en
smeygja á hann bandbeizli, því að
berbakaður átti hann að vera. Við
tíndum nokkra ánamaðka í krús,
og tókum færin okkar, sem voru
nú heldur fátækleg; blýsakka,
öngultaumur og öngull. Á þetta
vorum við vanir að veiða smá-
silung í Fiská, og svo hafði
mamma stungið að mér litlum
nestisbita, því að hún vissi, að
okkur þótti ákaflega gaman að
borða aukabita á milli máltíða og
þó helzt úti í náttúrunni. Svo var
lagt af stað. Inn með túngarði og
inn Flatir og allt til Miðvaðs. Þar
lá skágata niður að Miðvaðsrétt
og milli hennar og stekksins að
vaðinu. Dyr stekks og réttar höfðu
horft hvor á móti annarri í ótelj-
andi ár. Réttardyrnar léttar á brún
og brosandi, en dyrnar á stekkn-
um þungbrýndar og tvíræðar á
svip. Það var víst af því að gert
var yfir þær. Eyrin við ána var
stórgrýtt, og grjótið og mölin í
henni slétt og vatnsnúin. Nú varð
að hafa hljótt og fara varlega,
því að til hægri handar var Mið-
vaðshylur, og ekki mátti styggja
silunginn, og Randver var svo
hæglátur, að það var engu líkara
en hann skildi þetta. Við teymdr
um hann að stórum steini og klifr-
uðum á bak honum, og hann óð
yfir ána og upp á bakkann hinum
megin. Við teymdum hann í stóra
og hvanngræna Miðvaðslautina,
og hann fór að bíta, því að hon-
um þótti gaman að borða eins og
okkur. Svo var stiklað á tánum að
hylnum, önglar beittir og færum
kastað. Hylurinn lá á milli tveggja
kletta, breiður og ákaflega djúp-
ur. Við strákarnir höfðum það
stundum okkur til gamans á vorin
að safna saman öllum flókatripp-
um á bænum, reka þau upp fyrir
klettinn, vestan megin, og láta þau
synda yfir hylinn. Við þóttumst
vera að drepa í þeim vetrarlúsina,
en hætt er við, að þar haf'i þurft
meira tiL En líklega hafa þau
losnað við hana með ljótu, þæfðu
og loðnu vetrarhárunum.
Veiðin gekk líkt og vanalega.
Við veiddum nokkra smásilunga.
En við vissum vel, að í djúpi
þessa hyls, undir dökkum og
skuggalegum klöppunum á botni
hans, lágu margir og afar stórir
s'ilungar, sumir víst tíu eða tutt-
ugu pund á þyngd. Við höfðum
að vísu aldrei séð þá í hylnum, en
það var ekki að marka. Þeir
. mundu aldrei taka á færin okkar

564
T í M I N N - SUNNUBAGSBLAÐ