Tíminn Sunnudagsblað - 21.07.1963, Blaðsíða 13

dellainni við Chicagoháskóla. Það er
skóli, sem ekki er á vegum neinnar
sérstakrar kirkjudeildar, og þar
stunda nám mcnn, sem aðhyllast ýms
ar ólíkar kistnar trúargreinir.. Guð-
fræðináminu er þarna skipt í tvær
greinar. Annars vegar eru þeir, sem
ætla sér að gerast prestar, og þeir
taka gráðu, sem er kölluð BD. Það
nám tekur fjögur ár, þrjú á skóla-
bekk og eitt í safnaðarstarfi. Prests-
efnin eru í skólanum fyrst í tvö ár,
síðan tekur safnaðarárið við, en síð-
asta árið eru þeir aftur í skólanum.
En þótt tíminn sé ekki lengri en
þetta, tekst þeim að viða að sér geysi-
mikill'i þekkingu. Maður með BD-
próf frá Chicago er vel menntaður
prestur. Þetta stafar af því, hve
bandarískir stúdentar eru yfirleitt
óskaplega vinnusamir, enda eru líka
gerðar strangar kröfur til þeírra. Og
námið er lagt upp á þá leið, að þeir
fá aldrei tækifæri til að slaka á.
Kennsluárinu er skipt í þrjú tímabil,
og á hverju tímabili fær sami nem-
andinn ekki að taka þátt nema í tak-
mörkuðum fjölda kennslugreina, en
hverju tímabili l'ýkur með prófum
eða ritgerðum. Algengt er að verk-
efnum sé úthlutað í byrjun tímabils-
ins, og þá verður að skila ritgerðum
í lok þeirra. Með þessu lagi eru stú-
dentarnir stöðugt í stífum próflestri
allan kennstutímann.
Hinir, sem ætla að leggja megin-
áherzlu á fræðilega guðfræði, lesa
fyrst undir MA-próf og siðan doktors-
próf. Þarna eru til ýmsar kennslu-
greinar, sem hér ekki þekkjast, en ég
held að, ég hafi haft mikið gagn af
að kynnast. Ég vil nefna t.d. kennslu-
grein, sem þeir kalla Religion and
PersonaÞty. Það er eins konar trúar-
sálfræði, með aðaláherzluna á sál-
arfræði, en síðan kemur að beitingu
hennar í þágu kristninnar. Þeir, sem
þetta læra, snúa sér síðan einatt að
sálgæzlu út frá þeirri sannfæringu
að kristin trú hafi upp á að bjóða
lausn fyrir menn í sálarlegri neyð.
Önnur grein, sem ekki er til hér,
kalla þeir Religon and Art, en þar er
reynt að gera grein fyrir samspili
trúarbragða og lista, einkum bók-
mennta, og efnið er skilið kristileg-
um skilningi.
Ég held að ég hafi haft ákaflega
gott af dvöl minni þarna, þótt hún
væri ekki löng, bæði með því að kom-
ast í kynni við greinar eins og þær
sem ég hef nefnt, og ekki síður vegna
hins, að þarna var hægt að komast
í náin kynni við margar þær stefnur,
sem efst eru á baugi í nútímafræði,
það, sem guðfræðingar deila helzt
um, í stuttu máli: þær hræringar,
sem oft berst ekki nema veikur óm-
urinn af hingað til lands.
Og vissulega eru umbrot og gróska
í nútíma guðfræði. Einhver mest um-
deildi guðfræðingur á síðari tímum
er Bultmann. Hann heldur því fram
að fagnaðarboðskapinn verði að laga
að nútímanum, hann sé svarið við
þeirri spurningu, sem menn glími
stöðugt við, en þar eð spurt sé á
annan hátt nú en áður var gert, verði
einnig að svara öðru vísi til þess að
kjarninn geti náð til manna. í sam-
bandi við þetta mælir hann með
mjög róttækri biblíurýni og talar um
afmýtólógíseringu, nauðsyn þess að
afklæða mýtuna, flysja umbúðirnar
utan af kjarnanum til þess að hann
geti komið í ljós. Bultman segir, að
kristindómurinn eigi að vera mönn-
um ögrun, nokkuð sem þeir geti ekki
annað en tekið afstöðu til, verið með
eða á móti, en gallinn sé sá, að nú-
tímamenn hneykslist á umbúðunum,
en fái ekki tækifæri til að komast
að kjarnanum, sem býr fyrir innan.
Af þessum sökum verði að flysja kenn
inguna, kasa mýtunni og tímabundn-
um heimsskoðunum fyrir borð og
laga kjarnann að nútímaviðhorfum.
Þessu svara svo hinir, sem vilja halda
sem fastast við klassíska guðfræði,
að með þessari aðferð sé of mikið
tekið burt, kjarninn hverfi einnig.
Þeir taka gjarnan líkinguna með lauk
inn. Hægt er að flysja lauk áfram,
þar til ekkert verður eftir af honum.
Annar mjög áhrifaríkur guðfræð-
ingur er Tillich, og hann er inni á
þessari sömu línu, að það verði að
brúa bilið milli kirkjunnar og almenn
ings, en hins vegar heldur hann ekki
fram jafn róttækri biblíurýni og
og Bultman gerir. En hann leggur á-
herzlu á, að kristindómurinn verði
að vera sannfæring manna, þeir verði
sjálfir að hrífast með af fagnaðarboð-
skapnum, finna að hann eigi tti þeirra
erindi. Og til þess að svo megi verða,
verður að taka burt þær ytri hindr-
anir og form, sem oft standa á milli
nútímamanna og fagnaðarerindisjns.
Það eru einmitt þess tengsl milU
kristindómsins og lífsins, sem ég
hreifst mest af þarna úti af kynnum
mínum við skoðanir þessara manna.
Sú deifð, sem víða er vart gagnvart
kirkjunni og kristindómi, held ég að
stafi af því, að boðskapurinn nái ekki
til fólksins. Og ég held að lausnina
á þessum vanda sé að finna í auk-
inni vísindalegri guðfræði og þaðan
í réttari og lífvænlegri prédikun.
Meginvettvangur kirkjunnar hlýtur
að vera prédikunin, útbreiðsla fagn-
aðarerindisins. Og til þess að prédik-
unin geti náð settu marki, verður
hún að hvíla á þeim grundvelli, sem
vísindaleg guðfræði og biblíurýni
hafa lagt. Það verður að halda á-
fram að kanna textana, finna kjarn-
ann, ákvarða hvar hægt er að slá af
til þess að ná betra s.amhljómi við
tíðarandann. Vandinn er við þetta
sá að ákvarða, hve langt megi ganga
í þessari aðlögun, án þess að sneitt
sé utan úr kjarnanum. Hættan á út-
þynningu er alltaf fyrir hendi. En.
hin hættan kemur á móti, að svo stíft
sé haldið í gömul form og symból,
að árangurinn verði vægast sagt dap-
urlegur.
Hvað um vandamál íslenzku kirkj>-
unnar?
— Vandinn er náttúrlega hér sem
annars staðar að ná til fólksins, Jfá
einstaklinginn til að finna, að bóð-
skapurinn sé persónulegt fagriaðar-
erindi til hans, eigi við hann erindi.
Og ég held að lausnin liggi í aukinni .
og bættri prédikun, en samt má ekki -
ganga fram hjá annars konar starfi
heldur, félagsmála- og liknarstarf-
semi. En allt það starf hlýtur þó oð -
grundvallast á boðskapnura, og "hann .
kemur skýrast fram í prédikuninni.
Annars grípur þetta hvað inn í ann-
að. Kristin trú er í eðli sínu fagnað- .
arerindi, evangelium, og gerir kröfu -
til að vera meðtekin sem slík. Því'
ríður á að skapa boðskapnum hljóm-.
grunn, prédikunin á að svara tij
vandamála daglegs lífs, starfa manna
og tómstunda, hún að vera lausnin
fyrir fólk í sálarnauð. Fyrir þessar
sakir verður prédikarinn að þekkja
Framhald á bls. 619.
PRÉDIKUNIN ÞARF AD SVARA
TIL VANDAMALA DAGLEGS LÍFS
rlMINN - SUNNUDAGSBLAÐ