Tíminn Sunnudagsblað - 21.07.1963, Blaðsíða 19

1 skopkvæðum hans er sumt heldur
grómkeunt.
Þeir bræður Guðmundur og Páll
synir Eiríks Guðmundssonar, urðu
alloft fyrir keskni hans og ljóða-
glensi. Orti hann biðilsvísur í nafni
Pál's til Hugborgar Sigurðardóttur.
Og um Guðmund orti hann kvæðið
Biðilstilraun — þetta er upphaf við-
lags: „Byrja girnist ballokið biðill-
inn skrýtni, Gvendur . . ‘‘
Hér verður drepið á eitt kvæði
Davíðs: Þorrakoma árið 1829. Þorri
spókar sig á ýmsa bæi á Síðunni. Mót-
tökurnar eru misjafnar. Kveikir frá-
sagnarinnar hafa verið Síðumönnum
kunnir, er kvæðið var ort, þó að nú
séu þeir löngu brunnir. í síðari hluta
þessa þorrabrags segir frá sonum Ei-
ríkis „hreppstjóra í Lóni austur.“
Þessu öllu Þorri hlýðir
þægur stundum geðs um hlað.
Béttar leiðir hann sig híðir
Hörgslands-Austurkoti að.
Fyrstan hittir Mólók minn
mælir þannig siðblendinn:
Lambakjöt ef áttu eftir
angur mitt og sultinn heftir.
Svarar Drafli sárareiður:
Sult mig varðar ei um þinn.
Eg þér sýni aungvan heiður,
ertu sakadólgur minn,
andskotans því aðsókn þín
öll hefur drepið lömbin mín.
Ólán mitt ég allt þér kenni
illt og flest i veröldinni.
Aftur Þorri anzar stilltur:
Einhvörn tíma finn ég þig.
Kallast máttu klækjapdtur
kóngborinn fyrst níðir mig:
Lagaðu betur lambhúsin, -
labba, kjabba vembillinn!
Eg þig besel ölluim djöflum,
sem ali þig á velludröflum.
Slagar svo með rutli og rjáli
reiðuglegur Þorri kall.
Hefndum snýr að Hörgslands-Páli;
hann upp lýkur gómahjali:
Útleika mig enginn vann
eins og þessi sikýsatan, —
eg þig betur eftir þekki,
ódáðinn þig sjálfur blekki.
Borgu heilsun berðu mína
bið ég hana að orna þér.
Framan í þig frú kann hrína,
fetta líka kvið á sér —
höndur strjúka og höfuðið,
höfðinglegan brúka sið.
Giftast þér, ef fljóðið fengi,
fátt ég veit að henni gengi!
Erindin svo endast rýru,
andagiftin þrotin er.
Hér um bæti skáldin skýru,
skil ég það í kaupið mér.
Þetta hér er þrykkt á blað
þjóð tU dægurstyttingar.
Yfirsjónir margar mínar
mega varla reiknast fínar.
Mála-Davíð yrkir um sjálfan sig;
býr þá í hjáleigu hjá Prestsbakka:
Lifði frítt, en lítið sló,
leigði part úr skoti;
reykti tóbak, drakk og dó
Davíð í Bakkakoci.
í ellinni þykir þessum víkingslund-
aða manni, sem dökkar dísir hafi
mælt honum skára úr skuggadal.
Hinn norðlenzki örn hnípir fjaðrafár
og einangraður á Brattlandi — í sól-
leysu við Ulbrýnd gil.
— Suðursveitungurinn Þorsteinn
Gissurarson, höfundur bólukvæðisins,
kvæntist ungur. Kona hans hét Sig-
ríður Snjólfsdóttir. Hófu þau búskap
í Hraunkoti í Landbroti. Hann var
hagur á tré og járn svo að af bar,
smíðaði kjörgripi, sem heldri menn
girntust. Tók sér kenningarnafn af
smíðatólum sínurn — án þeirra gæt‘ ,
hann ekki völundur talizt.
Tól vel sínum tólum ann,
tól þá smíða fer hann.
Tól ef allgóð tól ei fann,
tól þá fánýtt er hann.
Þorsteinn tól var kíminn og orð-
heppinn, oftast laus við græsku í
kveðskap sínum, svarar fullum hálsi,
LEIÐRÉTTING
í grein minni um Baulárvallaundr-
in, sem birtist I Sunnudagsblaði Tím-
ans 1. tbl. þ. á., eru færðar líkur að
þvi, að byggðin á Baulárvöllum hafi
fyrst verið reist laust eftir 1830.
Nú hefur það hins vegar komið í
ljós, að upphaf þessarar fjailabyggð-
ar gerðist einum áratug i'yrr. Saga
býlisins er því þeim mun lengri og
sízt ómerkilegri en ella.
Mín yfirsjón í þessu efni og einnig
afsökun mín, sé hún nokkur, er fólg-
in í því að taka það sem nokkurn
veginn örugga tímaákvörðun sem seg-
ir í kirkjubók Staðarstaðar 1833, að
Baulárvellir sé nýbýji, sem lagt hafi
verið til Staðarstaðarsóknar.
Söguleg villa má aldrei standa óleið
rétt, sé annars kostur. Og því er þessi
leiðrétting gerð hér góðfúsum lesend-
um til athugunar.
Guðlaugur Jónsson.
GUÐFRÆÐINGURINN
Framhald af bls. 613.
þau vandamál, sem við er að etja,
og við þurfum miklu fleiri félags-
lega menntaða guðfræðinga. Annars
ætti ég kannski ekki að tala of mikið
um þetta hafandi ekki starfað við
það. Ég efa ekki að ég myndi segja
margt annað en ég geri, ef ég hefði
fengizt við þessi vandamál sjálfur.
En hvað fi.nnst þér um það fyrir-
komulag, sem hér er við lýði, að kirkj
an sé ríkiskirkja?
— Ríkiskirkjan hefur bæði kosti
og galla. Meðal gallanna er t.d. hætt-
an á of miklum afskiptum veraidlega
valdsins af kirkjunni, og einnig er
þegar hann verður fyrir hnippingum
eða hleypur kapp í kinn.
í ævikvæði hans gætir hófsemi:
Mikinn hlaut ég aldrei auð
af sem nokkrir státa,
en drottinn gaf mér daglegt brauð,
sem duga má sér Láta.
Mála-Davíð og Þorsteinn tól höfðu
löngum yndi af að senda hvor öðrum
rímaðan tón, skáru ekki alltaf mein-
yrði við nögl og grunnt í hálfkæring.
Um skeið voru þeir sambýlismenn á
Hofi í Öræfum — mætti endast bæ
þeim til sögufrægðar, þótt ei kæmi
annað til. Á efri árum urðu þeir
mestu mátar, enda sjálfsagt aldrei
svarnir óviidarmenn.
Þess má og geta að Guðbjörg,
seinni kona Davíðs Jónssonar, var
dóttir Jóns Sigurðssonar bónda í
Svínafelli í Nesjum, náskyld Þorsteini
Gissurarsyni. Þau voru systkinabörn.
— Þessi tvö skáld eru gengin fyrir
rúmri öld. En sá, sem leiiar á vit
horfins tíma í samtíð þeirra og sögu,
skynjar skrjáf í handritasyrpum
fræðimannsins, og steðjahreim úr
smiðju völundarins — eins og óm
frá því sem einu sinni var.
hælta á, að kirkjan slái um of af
kenningucn sínum vegna þrýstings frá
valdhöfunum. En hitt er t.d. aftur á
móti kostur, að kristindómsfræðslu
er haldið uppi í skólum og öll börn
fá að minnsta kosti einhverja nasa-
sjón af því, sem kirkjan hefur að
flytja mönnum. Þá má einnig benda
á það, sem er talsverð tilhneiging
hjá fríkirkjusöfnuðum, nefnilega að
hreinrækta söfnuði: þannig að í söfn-
uðum séu ekki aðrir en þeir, sem safn
aðarstarfið er hjartans mál. Þetta
býður heim þeirri hættu að menn
séu dregnir í vei afmarkaða dilka og
getur skapað dómsýki. Menn skipta
öðrum í tvo hópa, þá, sem eru réttu
megin og þar með frelsaðir, og hina,
sem vaða í villu og glötun. í ríkis-
kirkju er þessari tilhneigingu haldið
niðri. Ríkiskirkja er að sumu leyti
hulin kirkja. Hún nýtur stuðnings
miklu fleiri manna en þeirra, sem
fara í kirkju á hverjum sunnudegi.
Og ég held, að kirkjunni sé ekki hollt
að draga alltof sikarpa markalinu miili
sauða og hafra, enda er þð ekki í
samræmi við .kenninguna. Það er erfitt
út frá lúterskri dogmatik að segja að
ein ákveðin kirkjudeild sé algerlega
rétt, og af þessu leiðir að ganga verð-
ur út frá því, að allar hafi þær nokk-
uð til síns máls. Því ber að varast að
vera of dómharður.
Nú þegar þessum áfianga er lokið,
hvað hygigstu þá fyrir? Ætlarðu að
hefja prestskap?
— Ekki að sinni. Ég fer i haust til
Edinborgar, til framhaldsnáms í
systematískri guðfræði, aðallega etík.
KB.
TIMlNN - SUNNUDAGSBLAÐ
619