Tíminn Sunnudagsblað - 01.09.1963, Blaðsíða 4

SUÐURSKAUTS-
FERDIR SCOTTS
Robert Falcon Scott hét mað-
urinn. H?.m> var sonur bruggara
í borginní Plymouth á Suður-
Englandi. draumlyndur sem
drengur. hiédrægur og óöruggur
í framkomu Heilsa hans og at-
gervi í æsku var fyrir neðan það,
sem unnt \ar að telja eðlilegt.
Fáir myndu hafa talið hann lík-
legan til aíreka á sviðum hetju-
skapar og karlmennsku, en samt
iór svo, ao þessi pasturslitli æsku
maður va.-ð ein af mestu hetj-
im föðurlands síns.
Stundum virðast hin lítilfjörlegustu
atvik og oft næsta tilviljunarkennd,
ráða örlögum manna. — Sá þáttur í
ævi Scotts, sem kunnastur er heim-
inum, hefst í siglingakeppni milli
áhafna á herskólaskipum hins konung
lega sjóhers Breta. Scott var þar sjó-
liðsforingjaefni. Ylfirmaður þessara
skólaskipa hét Sir Albert Hastings
Markham, en hann var frændi Sir
Clements Markham, sem var sagn-
fræðingur og landfræðingur. Og nú
vill svo til, að sá síðarnefndi er gestur
skólaflotaforingjans, þegar keppnin
fer fram, en það var árið 1887. —
Clements Markham var um þessar
mundir einn af kunnustu landfræð-
ingum heims, þótt hann væri enn tíl-
tölulega ungur að árum og ætti síðar
eftir að verða enn þekktari. Hann
hafði lengi gælt við þá hugmynd með
ástríðufullri natni ag senda leiðangur
til hinna ísilögðu svæða Suðurskauts-
landsins. Hann vissi, að í fyllingu
tímans yrði hann það atkvæðamikill,
að hann gæti hrundið þessari hug-
mynd í framkvæmd. En honum var
jafnframt ljóst,-að sá tími var enn
talsvert langt undan, og því var það,
að hann fylgdist vandlega með sigl-
ingakeppninni: Þar væri ef til vill að
finna mann, sem síðar, er hann væri
orðinn harðnaður ag árum og þroska,
gæti tekig ag sér stjórn leiðangurs
til hinna ókönnuðu íssvæða suðursins.
Robert Scott vann' keppnina, sem var
þannig fyrir komið, að bátarnir lágu
fyrir stjóra í byrjun hennar og í
þeirri stöðu skyldu þeir einnig vera,
þegar keppninni væri lokið. Keppnin
reyndi á sjómannsgetu áhafnanna, en
einkum þó á skipulagshæfiieika, á-
kveðni og foringjahæfni . þess, sem
stjórnaði hverjum bátí. — Eftir sigur
Scotts og áhafnar hans, var honum
boðið til miðdegisverðar með þeim
Markham-frændum, og við þag tæki-
færi komst Sir Clements að þeirri
niðurstöðu, að Scott væri einmitt
maðurinn, sem uppfyllti þá mynd,
sem hann gerði sér af góðum íor-
ngja í leiðangri til suðurskautsins.
Þekking manna á Suðurskautsland-
nu um þessar mundir var mjög í
uolum, en menn höfðu lengi haft
hugboð um tilvist þess og síðar sann-
ag hana. — Forn-Grikkir gáfu land-
inu á suðurskautinu nafn, Antarktos,
kölluðu þeir það Þeir höfðu að vísu
aldrei litið það augum, en þar sem
þeir vissu af hinum miklu löndum
norðurskautsins, sem þeir kölluðu
Arktos, ályktuðu þeir sem svo, að
land hlyti einnig að vera á suður-
skautinu. Hinn frægi landkönnuður
og sjófarandi, Cook, hafði siglt um-
hverfis þag á sínum tíma og inn í
ísinn, sem umlék bað, en aldrei komizt
í snertingu við sjáift Suðurskauts-
Fyrrl hliiH frásagnar
Adrien de Gerlache de Gomery barón, foringl belgíska leiSangursins 1897
700
T I « 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ