Tíminn Sunnudagsblað - 29.09.1963, Blaðsíða 17

IV.
Með löggjöfmni 1871 var rofin alda
gömul helð um samskipti Bandaríkja
stjórnar vio Indíánaþjóðirnar. Sú
stefna að' le'tast við að leysa deilumál
með samkomulagi og formlegum
samningum, varð nú lögð niður, en
í staðinn var þinginu veitt vald til
að taka einhliða ákvarðanir um mál-
efni Indíána. Þá sjálfa þurfti ekki
framar að spyrja ráða.
En frumbyggjarnir réðu enn yfir
allmiklum landsvæðum, sem ættbálk-
arnir nýttu sameiginlega eftir æva-
fornum siðvei'jum sínum. Búskapar-
hættir Indíána og skilningur á land-
eign voru allt aðrir en Evrópumenn
höfðu vanizt Land var ekki verzl-
unarvara í evrópskum skilningi, og
Indíánum var sú hugsun framandi,
að landið sem slíkt væri eign. Hins
vegar var aínotaréttur landsins við-
urkenndur og landamæri mdli ætt-
bálka voru viðurkennd og virt. Eng-
inn ættbálkur hafði rétt til að fara
í heimildarlfysi inn á land annars
og nytja það til veiða eða ræktuhar,
en ætt'bálkarnir töldu ekki l'andið sem
slíkt vera eign sína. heldur réttinn-
til nýtingar þess. Land, sem einhver
ættbálkur hafði yfirgefið, var einskis
manns land, og sá hópur, er þar sett-
ist að, eignaðist um leið afnotaréttinn.
Nýting landsins var skilyrði réttar-
ins til þess. Og það var alltaf þjóð-
flokkurinn eða ættbálkurinn sem
heild, sem talóist eiga réttinn, ekki
einstaklingar og landið var nýtt
sameiginlega.
Evrópumenn gátu aldrei skilið
þetta skipulag og viðurkenndu ekki
tilverurétt þess. Sjálfir voru þeir
aldir upp við einkaeign og þeim
fannst, að það væri eina kerfið, sem
gæti staðizt og hlyti að vera nauðsyn-
legt öllum þjóðum. Indíánamir voru
hins vegar ekkert fúsir til að láta af
þvi, sem þeir voru vanir og var þýð
ingarmikill þáttur menningar þeirra.
og meðan samningsréttur þeirra var
viðurkenndur, tókst þeim að mestu
leyti að koma í veg fyrir afskipti
hvítra manna af innri málefnum
þeirra. En með stefnubreytingunni
1871 vora þeir sviptir þessu vopni.
Sú hugmynd að skipta Indíánalandi
niður á milli einstaklinga var ekki
ný af nálinni og tilraunir höfðu nokkr
Höfðingjarnir voru aldrei konungar Indíána, heldur fór aattbálkurinn sem heild
meS æðsiu völd. Indiánar hafa verið ófúsir að láta af þessari erfðavenju sinni,
eins og svo mörgu öðru úr þjóðmenningu sinni. Þó hefur margt breytzt í hátt-
um þeirra eins og sjá má á þessari mynd, sem er tekin af ættbálksráðstefnu í
einu Indíánasvæði Bandaríkjanna.
ar verið gerðar í þá átt. Þegar
árið 1633 heimdaði yfirréttur Massac-
husettsfylkis, að Indíánar settust að
á einstökum iandareignum „í sam-
ræmi við siðvenjur Englendinga".
Gegn þessu stóðu Indíánarnir hins
vegar sjáifir, og allt fram á síðari
hluta 19. aldar höfð'u þeir bolmagn
til þess.
En eftir borgarastyrjöldina gjör-
breyttist afstaða þeirra. Vöxtur
bandarísku þjóðarinnar var mjög ör
á þeim árum og innflytjendur frá
Evrópu ílykktust til landsins. Á
Kyrrahafsströnd og í Klettafjöllum
hafði fundizt gull, og það ýtti undir
landnám á áður ónumdum slóðum
með nýbýlaiöggjöfinni, sem sett var
árið 1862, en þau lög veittu einstök-
um landnemum heimild til að taka
ákveðna stærð landsins fyrir lítið
gjald, sem greiðast skyldi fimm ár-
um eftir að haim settist að á landinu.
Allt varð þetta til að efla kröfuna
um aukið landrými, og augu margra
beindust i síauknum mæli að þeim
svæðum, sem lndíánarnir héldu enn.
Verulegum hluta þess lands tókst
einnig að ná með löggjöf. er sett
var árið 1887, hinum almennu skipta-
lögum eða Dawes-lögunum, eins og
þau voru köliuð.
Þessi lög voru þo engan veginn
sett í þeim tilgangi að svipta Indiána
landi sínu A'ð minnsta kosti vora
þau ekki rökstudd á þann veg. For-
mælendur laganna beittu oft ekki
síð'ur tilfiuníngalegum málflutningi
en rökrænum, og kvenfélög og kirkju
deildir gerðusc ákafir stuðningsmenn
þeirra. Æílnnin var að styðja Indí-
ána til sjairsbjargar með því að gera
þá ajy sjálfstæðum og hlutgengum
bændum, sem yrktu jörðina að hætti
hvítra manna i nábýli við hvíta menn.
Skiptalögia voru talin vera Indíán-
um sjálfum mest í hag. Carl Sehurz,
þýzkur flóiíamaður, sem var innan-
ríkisráðherra í ráðuneyti Grants for-
seta, orð'aði manna skýrast megininn-
tak málflutiimgsins. Hann sagði: ‘,,Sú
gleði og það stolt, sem fylgja einka-
eign, eru helzti aflgjafi siðmenning
arinar."
Sama uugsunin kemur fram í
skýrslu, sem stjórnarerindreki einn
meðal Siouxindíána samdi um svip-
að leyti: .,Meðan Indíánarnir búa
saman í borpum, munu þeir viðhalda
SÍÐARI HLUTI
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
809