Tíminn Sunnudagsblað - 20.10.1963, Side 6

svo var snjókoman ör, að okki sá
maður íaðmsxngd frá sér í vindhvið-
unum, sem voru. þéttar og sums staðar
úrtakslausar er á daginn leið. — Snjó
koman hélzt nokkurn veginn svona ör,
og með álíka veðurhæð allan sunnu
daginn og manudaginn. — — Á
þriðjudaginn slotaði storminum all-
verulega, að minnsta kosti viðast
hvar, en snjókoman hélzt með litlum
hléum fram á miðvikudag. — Hríð
þessi endaði með krapaúrhelli á
láglendi og nokkuð upp til fjalla,
sem ekki stytti upp fyrr en á mið-
vikudagskvöld Þó mun víða til dala
hafa verið bylur fram eftir fimmtu-
deginum, mest sökum snjórennings
ofan af fjöllunum. Þar var úrfellið
alltaf þurrasniór.
EINHVER MESTI BYLUR í
MANNA MINNUM UM ÞANN
TÍMA ÁRS
Þá mundu menn ekki eftir svo á-
kafri snjókomu í þeirri sveit, Skrið-
dal. að haust' til nema í fjárskaðabyl
15. október 1868, og síðan hefur þar
ekki komið þvílík snjókoma, að
minnsta kosti ekki um þann tíma
árs. — Snjórinn varð svo mikill, að
ekki sá til jarðar, nema klettabelti
til fjalla, og margra metra djúpar
dældir og gil fylltust algerlega. —
Vatnsföll fylltust krapa og flæddu
upp úr farvegi sínum, svo að þau
urðu ófær um stund, en á sléttlendi
varð snjórinn svo mikill að sauðfé
fennti þar, hvað þá á mislendi, þar
sem það eðlilega leitaði skjóls, en
annað hrakti 1 ár og læki. —Snjórinn
varð þá dýpri í Skriðdal en annars
staffar á Austurlandi. Það sást glöggt
þegar fór að hlána, hvað miklu
seinna hlánaði í Skriðdal en annars
staðar austanlands.
HVAÐ GERÐU MENN
f BYLNUM?
Á sunnudaginn og á mánudaginn
fóru menn á sumum bæjum lítið til
fjárhirðingar, álitu ófært fyrir veð-
urofsa að ráða við féð. Enn fremur
héldu þeir að veðrið mundi lægja
bráðlega, sem vonlegt' var. — Á
öðrum bæjum gerðu menn tilraun og
fóru út 1 hr.ðina, en það bar víða
lítinn árangur. Þó má þess geta, að
Einar Eyjólfsson bóndi á Litla-Sand-
felli, sýndi at sér mikinn vaskleik
við að ná saman aflinu af fé sínu á
sunnudagsmorguninn, kom því móti
veðri að fremsta húsinu á túninu,
en þess af fénu, er ekki komst þar
Inn, varð hann að gæta í hlé við hús-
ln fyrstu bylnóttina (mánudagsnótt),
því að þaðan til næsta húss kom hann
fénu ekki. — Þá er hér sýnishorn
af Því er gerðist á tveimur heimilum
byldagana.
FRÁ VAÐI
Hér víl ég gefa yfirlit yfir frásögn
Stefáns kjeppstjóra Þórarlnssonar á
Mýrum og störfum hans byldagana.
— Hann var þá vinnumaður á Vaði,
ungur og hraustur. Stefán segir svo:
„Sunnudagsmorguninn 4. október
gekk í norðaustansnjókomu með
hvassviðri — Var þá Björn ívars-
son bóndi á Vaði ekki heima, hafði
gist sunnudagsnóttina á Miðhúsum
á heimleið af Seyðisfirði. — Þegar
ég sá hvað aö fór með veðrið, að
gengið var í byl, fór ég strax um
morguninn. ásamt hinum vinnumann
inum, Hermaimi Stefánssyni, upp á
háls til að smala fénu heim, en fljótt
versnaði veðrið svo að illratandi var,
nema fyrir þaulkunnuga menn. Þeg-
ar á hálsinn kom skiptum við okkur,
og varð ég ekkert var við hann, (Her-
mann) fyrr en ég kom heim seinna
um daginn, og sagðist hann ekkert
hafa getað smalað vegna illviðris,
sem og satt var. Þó smalaðist háls-
inn svo aj fátt var eftir þar, en aflið
af fénu komst niður á milli Vaðs ög
Geirúlfsstaða. en þó var hið örðuga
eftir að koma því heim á móti veðr-
inu, enda var fátt sem komst til húsa
af fénu um kvöldið. Klukkan um 4.
síðdegis þenn?n dag kom Bjöm heim
úr Seyðisfjaróarferðinni, og talaði ég
þá við hann, að við færum að reyna
að ná einhveiju heim af fénu, en
hann sagði að það mundi fljótlega
slota veðrinu aftur, og varð því ekk-
ert úr því að farið væri aftur út
þennan dag. En sama veðrið hél'zt
samfleytt í íjóra sólarhringa, með
hvassri norðaustanátt, og fannkomu
svo mikilli að slétt varð af öllum
hæðum og raunar hæðir og öll önnur
jörð lenti í kafi, þvf að vegna þess
hvað snjórinn var blautur, fauk hann
lítið til, og urðu menn því mjög hrakt-
ir úti í veðrinu.
Látlaust þessa 4 daga var gengið
og leitað að fé, það grafið upp úr
snjónum, sem rekizt var á, en svo
var ófærðin og illviðrið mikið að
hvergi var hægt að reka það og fór
því svo, að sama féð fór í fönn dag
eftir dag. — Ég verða að segja, að
þessa illviðrisaaga og fram í desem-
ber átti ég marga erfiða stund, að
grafa upp fé bæði dautt og lifandi.
Þriðja byldaginn vorum við Björn og
Hermann langt fram á kvöld í niða
myrkri og blindhríð að koma nokkr-
um kindum undan veðrinu inn að
Geirúlfsstöðurn. — Það sást hvergi
á dökkan díl, svo að segja mátti, að
óratandi væri í brúna náttmyrkri og
blindhríð og allt slétt af gaddi og ó-
færð' í snjó.
Á fimmtudag birti upp, var þá
tínt saman það sesn hægt var, og
komið til húsa. Var hörmung að
sjá sumt af fénu, sem hálffennt og
alfennt var, íiggjandi upp í loft og
alla vega í gaddtnum, bæði lifandi og
dautt.
Næsta dag iföstudag) var ég send
ur með það af fénu, sem gengið gat,
norður 1 Mjóanes í Skógum, því þar
voru randar og var fénu sleppt þar.
Svo batnaði tíðin, var þá lállaust,
dag eftir dag, verið að grafa fé úr
fönn. Það var erfitt verk. Var eig-
inlega fram undir jól verið að grafa
upp fé. Var stundum grafið frá 6—
12 álnir niðí.r í gaddinn. þar sem
hundar sögðu til, að kind og kindur
væru undir, en þeir Jón ívarsson og
Jón í Grófargerði áttu hunda, sem
grófu á, og voru þeir fengnir að
Vaði. — Margt var það, sem aldrei
fannst fyrr en vorið eftir. — Féð var
stórlega skenmt og veiklað eftir
þetta voða haust“.
Þetta, sem Stefán segir um veðrið
og vinnubrögðin mun það almenna,
og sýnir 'jóstega þá eldraun og þá
erfiðleika er ailur þorri manna í
Skriðdal varð við að etja sums staðar
lengi eftir þernan byl. Stefán segir,
að hann hafi rekið Vaðsféð norður
í Mjóanes, þai hafi verið „randar“
Mjóanes er við Lagarfljót austanvert.
Það var nú svo, að á láglendinu út
við Héraðsflóa festi ekki snjó f þessu
hreti, og hvergi varð hann djúp-
úr inn með Lagarfljóti. Hríðin var
svo blaut þar og úrfelli minna með
fram fljótinu og inn eftir láglendi
Fljótsdals, að þar komu hagar nokkr
ir bráðlega efíir bylinn.
FRÁ PINGMÚLA.
Ég var í Þir.gmúla, á níunda árinu,
þegar þetta gerðist, ég man því eðli-
lega ekki ma’gt, sem skeði í Skrið-
dal þessa dagana. en ég man það vel
að þegar ég vaknaði morguninn 4.
október, sem var sunnudagurinn fyr-
ir þriðju göngu í Múlasýsl'unum, að
móðir mín sat á stól í svefnherbergi
foreldra minra og prjónaði. — Ég
spurði hana, hvar pabbi væri. Hún
sagði að hann væri farinn að smala,
því að það væri farið að snjóa, þeir
hefðu farið inn að sunnan hann og
Eiki, en Stefán hefði farið á Norður-
dal. Stefán var Jónsson vlnnumað-
ur foreidra minna, Eiríkur er Jó-
hannesson, síðast í Keflavík, var
smaladrengur 13 ára gamall.
Það fyrsta, sem greip hug minn við
þessa frétt, var það að gulrófuna,
sem mér var gefin kvöldið áður, fyr-
ir tilhjálpina við að taka upp gulróf-
urnar í garðinum, mu.idi fenna,
en ég hafði látið hana upp í sundið
milli bæjardyranna og skemmunnar
kvöldið áður. Á laugardaginn, — nú
var sunnudagur, — var pabbi að
hirða það síffasta af heyjunum með
Stefáni vinnumanni og vi.inukonu, er
Jónína hét. Mamma tók upp rófurn-
ar með vinnukonu þeirri, er Auð-
björg hét, og við börnin, sem kom-
in vorum á legg, hjálpuðucn til. Ég
fór f flýl'i að klæffa mig, því að fyrir
hvem mun vildi ég ná í rófuna sem
fyrst. En á meðan ég klæddist, var
ég. að hugsa til þess, hvað það væri
870
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ