Tíminn Sunnudagsblað - 20.10.1963, Blaðsíða 13

eftir fótáferðma, morgunmatur um
hálftíu, molakaffi um hátlegi, mið-
dagsmatur um klukkan hálfþrjú og
molakaffi á eftir og svo molakaffi um
fimmleytið. Kvöldmatur kl. 8 til 9.
Þetta mátti heita óbreytt allt ár-
Jð, nema með undantekningum eins
og um stokkjartímann og á hirðing-
ardögum og svo aðfangadag stórhá-
tiða, eintum þó um jólin. Þá var
miðdagsmatui ekki borðaður fyrr en
eftir klukkan sjö að' afloknum hús-
lestri, allt.af súr svið og eitthvað
meira og rúsmugrautur á eftir og
svo kaffi og kJeinur um háttatímann.
Á jóladaginn var líkt um máltíðir og
venjulega, nema þá var hveitibrauð
með kaffinu. Morgunmaturinn svip-
aður og aðra daga, en aðalmaturinn
á venjulegum tíma, um hálfþrjú. Þá
voru bornir inn kúffullir diskar af
hangikjöti og stórar sneiðar af pott-
brauði. Það þótti sjálfsagður hátíðar-
matur. Það var þó ekki vegna þess,
að það vaeri svo miklu betra en flat-
brauð, bakað' á viðarglæðum, heldur
var þetta tiibreytmg frá því, sem
venjulega var. Og víst var þó pott-
brauðið gott rauðseytt í gegn.
Jólagjafir voru venjulega einhverj
ar, svo sem bryddaðir skór, illeppar,
sokkar eða leistar eða eitthvað annað
smálegt, og svo kerti handa hverj-
um manni. Það var mikið um að
vera fyrir okkur str;'|:unum með
þau. Kertunum var alltaf útbýtt á
aðfangadagskvöldið. Mesta ánægja
okkar var að bræða þau hver á sinn
rúmstöpui, kveikja þar á þeim og
dást að þirtunm.
Aldrei voru spil snert á jólanótt
og ekki iyrr en seinni hluta jóladags
ins. Þá voru spiluð ýmis spil, svo
sem alkort, keisara-treikort, köttur.
skelkur, framhjátaka, brúðarsæng,
Svarti-Pétur, langihundur og þjófa-
spil. Ég ætla til gamans að reyna að
rifja þjófaspjið upp, þótt reyndar
sé varla unnt að kalla það spil. Það
var spilað á ásana eina, og var þeim
hvolft á borðið. Síðan dró hver einn
ás, því að þálttakendur voru fjórir.
Sá, sem dró hjartaásinn, var bóndi,
tígulásinn sýslumaður, laufásinn
þjófur og spaðaásinn böðull. Svo
hófst leikurinn á því, að bóndinn
spyr, hvort aýslumaðurinn sé kom-
inn á þing. Sá, sem hefur tígulásinn,
anzar: „Jú, hann er hér“. ,.Ég hef
mál að kæra fyrir yður“, segir bónd-
inn. „Hvaða málið er það?“ spyr
sýslumaður. „Það var stolið frá mér“.
segir bóndinn og tilgreinir, hvað
horfið hefur — reipi eða eitthvað
annað. „rlverr: hafið þér grunaðan?"
spyr sýslumaður Þá vandaðist málið,
því að bóndi atti að benda á þann,
sem var með laufásinn. Sýslumanni
bar að ranns-"Ka málið og leitast við
að fá þjofinn til þess að meðganga,
en sannaðist það, að bóndinn hefði
ekki haft rértan mann fyrir sökum,
var hann sjadur dæmdur sekur. —
Refsingin var hýðing, sem böðullinn
framkvæn di og ákvað sýslumaður-
inn, hve vandarhöggin skyldu vera
mörg. En íynr kom, að böðlinum
reyndist ekki auðvelt að koma refs-
ingunni ‘ram því að sökudólgurinn
var ekki ævinlega auðsveipur.
Auk spilan-ennskunnar skemmti
fullorðna fótKJð sér við söng og gát-
ur og fleira. En mest varð þó glað-
værð þess. ef til var víntár. Þá færð-
ist fjör 1 sör.ginn. En þar var ekki
neins færi að þieyta við Sigfús —
hann tók langt yfir aðra, bæði að
raddhæð og raddfegurð.
Söngur va> yfirleitt mikið iðkaður
í Víðidal. Auk' rökkursöngs og
rímnakveðskapar voru húslestrar um
hönd hafðir frá vetrurnóttum til sum
armála og lesnar helgidagapredikan-
ir og miðvikr-dagspredikanir á föst-
unni, og voru þá alltaf sungnir sálm-
ar, bæði fyrir og eftir predikun. Á
helgidögum var oftast lesið úr Vída-
línspostillu. Þó breyttist það sein-
ustu árin. Sigfús keypti helgidaga-
predikamr Péturs biskups Péturs-
sonar, þegar þær komu út. Eftir það
í tjaldstað á hinum hrikalegu
öræfaslóðum.
var lesið sit* ítrið í hvorri. Til voru
líka föst ipredikanir eftir Pétur bisk ’
up og V.gfúfisrhugvekjur. Til söngs
voru Hugvekiusáimar frá veturnótt-
um til jóia H'æðingarsálmar frá jól-
um til sjö vikna föstu, Passíusálmar - • ■
á föstunni og típprisusálmar frá pásk I
um til h dtasunnu. Þeir voru þó nær '■
aldrei sungni? adir, því að lestrum
var oftas* hætt um sumarmál. En
helgidaganúsitstrum var haldið uppi
allt árið.
Ein var sú regla, sem aldrei brást.
Hún var su, a1* við alla húslestra byrj
aði Ragnnildur sönginn. Hvort þetta
hefur aðein= verið venja eða hitt
komið til. að Sigfus hafði byrjað svo
hátt, að nún og þau hin hafi ekki
komizt undir skal ég láta ósagt. En
víst er það, að svona var það.
Heimilislífið í Víðidal var gott og -
kyrrlátt að jafnaði. Það kom tæplega
fyrir, að fólkið skipti skapi, svo að
ég muni. En glaðværðarstundir voru
margar. Það var oft mikil og glað-
vær heiði'íkja yfir kvöldunum eftir
rökkurkveðsk?pir,n. bæði rímna- og -
ljóðakveðrkap Rökkurseturnar voru
oft nokkuð langar, því að ljósmetj.
var oftast af skornum skammti. —
Tuttugu 'iotta brúsi af steinolíu vgr
ekki mikill vetrarforði, ef lengi var "
vakað. r. . ' .
Þegar kveik' var, tók fólk til virftiu •
sinnar — eða það af því, sem ejtt- .
hvað hafð! aff gera Þá var og tekið.
til sögunúka eða rímna, kvæðabóka
eða spila. Þaí var venja. að minnsta.
kosti seinni árin, að spila vissan tíffia-
á hverju kvöldi Ragnhildur ha'fði-
mikið yndi af að spila alkort, en viídi-
helzt ekkerf annað spila. Auk olíuf-
lampa voru notaðar lýsiskolur, bájðl -
í eldhúsi og búri. og eflaust he^ur* _
lýsið verið natað eingöngu til l.iósa
fyrstu árin. Eldsnýtur voru notaðar .
seinustu árin i Víðidal. Af þeim.vortT
tvær ger'ðir. Auk venjulegra eld-_
spýtna voru T,il svokallaðar storm'- _
spýtur. Þær voru með brennistéin-.
upp á miðjan legg. Ekki held ég,-.
að þær hafi verið í kassa eða hulstri.-.
Á þeim »ar unnt að kveikja með því-
að draga þær upp við lærið á sór.-
En eitthvað var vandfarið með þjer*
í byrjun. Þær þoldu ekki núning..—'
þá kviknaði á þeim. Þær munu hafa
verið handhægar til þess aðjrveikjá
í pípu úti við þar eð svo mikið t>ar
af brenmsteini á þeirn. En ekki veru __
eldspýtur notaðar tU þess að kvei^ja .
í pípu inni baðstofu, heldur var.
það gert með sprekaglæðujn franian
úr eldhúsi. Átti ég marga ferðina
fram til þess að sækja sprekaglóðar-
köggul í pípuna hans Bjarna. Hann
átti stóra og fallega pípu, sem f.ók _
að minnsta kosti niður á hné. Húii-
var með stórum kóng með víravir.kis-
loki og prýdd tveimur skúfum, gr-æn ~
um, er héngu á tveim löagum fléttum, ">
samlitum. En því hef ég gleymt. hvar_
I VÍDIDAL

T í M 1 N N — IIUNNUDAGSBLAÐ
877