Tíminn Sunnudagsblað - 24.11.1963, Síða 17

Tíminn Sunnudagsblað - 24.11.1963, Síða 17
Mi)'- ’J'WWt GAMLI KÍLÍMÉ: ST RJ ÁLBÝ LIÐ — Rímklædd þýðing Halldóru B. Björnsson á græn- lenzku kvæöi. — Móðir óðs og yndis, auða, hljóða láð! Allir söngvar ortir eru af þinni náð. Þögli hárra heiða, húm í kyrrum dal aðgát, brótti, ástúð auðga mannlegt tal. Sviði særðra hjartna sína túlkun fær, þar sem lækjarlæna lágan hakka þvær. Grátur golu í viði gefur blæ á mál þess, er á sér enga aðhlynningarsál. Maður er öðrum úlfur. Einveran er góð. Fjarlægð, þrá til funda fæðir dýrust ljóð . Moldin eða myrkrið, marinn. birta geims gera líf að gæfu, goðfríð lönd vors heims. Hvernig örbirg auðnin yndi, list og þrótt veita má, ei vitað verður seint né fljótt. Undrið: orð og tónar æðra harki, þröng veitist þeim, er vefja vinafæð í söng. Sigurður Jónsson frá Brún. ég því svipazt um á þeim slóðum, er mér höfðu virzt hektur djungalegar í rökkrinu kvöldið áður. Ekki fer hjá því, að manni verður hugsað aftur í tímann, þegar litið er um öxl heim að bænum. En ég vil ekki hætta mér út á svo hálan ís að kveða upp dóma um samskipti séra Árna og sóknar- barna hans. Lesið hef ég sumar sög- ur hans, er ærinn þytur varð út af, þegar þær komu á prent. Sá þytur er þó nú löngu hljóðnaður. Séra Árni var gáfaður maður og merkur, vel lærður og sterkur í guðdómnum. Heimili hans var þekkt að risnu við gest og gangandi og hin góða kona hans, Elísabet Sigurðardóttir frá Syðra-Skógarnesi, annáluð fyrir-mynd- arskap. Snæfellingar geta aftur á móti verið nokkuð orðhvatir og opinskáir í viðmóti. Þeir eru óþvingaðir í allri framkomu og þola illa hvers konar kúgun. Má vel vera, að gamla mann- inum hafi miklazt þetta, þegar minn- ingarnar sóttu hann heim. Eitt eiga þó Snæfellingar nú sammerkt með þeim ,sem lýst er í sögum séra Árna Þórarinssonar: Gestrisni þeirra og höfðingslund er mikil — alls staðar er mönnum vel tekið, og kemur sér þó ekki ævinlega vel, þegar aðkomu- fólk er að tefja fyrir sveitafólki í ann- ríki þess. Já, mannlífið hefur líklega breytzt stórum. En fegurðin er hin sama og fyrr. Þennan dýrlega dag var sam- leikur snæfellskrar náttúrufegurðar fullkominn, svo sem framast má verða að haustlagi, þegar við ókum upp kjarrivaxna hakka Haffjarðarár — tign samstilling ljóss og lit'a, regn- þrunginna þökubakka og þverrandi skins haustsólarinnar. Roðagullnir litir hraunsins voru sem sýn í álf- heima — stundum sveipaðir myrkum skuggum regnskýjanna. stundum slegnir óumræðilega fagurri birtu, er varla á sér hliðstæðu á jarðríki. Bakgrunnur þessarar óendanlegu feg- urðar voru eldbrunnir, drumbrauðir gígar, bleikföl engjalönd, snæviþakin fjöll og regnbarin hamrabelti. Kóróna meistaraverksins var fagurlega hvelfd- ur regnbogi, er glóði sem gullinn rammi um þessa litauðugu mynd. Annar endi hans speglaðist í dökku, straumþungu fljótinu — hinn hvarf langt suður í hrauni. Leiðir skildi, þegar á þjóðveginn kom. Kristján hélt heim, en ég þramm aði suður veginn Eg sneri samt brátt við, því að mig langaði til þess að skoða hylinn við brúna, áður en lengra væri haldið. Undir brúnni hefur Haffjarðará grafið hyldjúpa gjá, sem nú er nefnd Brúarhylur, en heitir að réttu Sauðhylur. Oft má þar sjá blika á lax í blágrænu straum- kastinu, og er undarlegt, að nokkur skuli vilja verða til þess að binda endi á leik hans. Skammt suður frá brúnni, vestan við hið forna höfuðból, Kolbeinsstaði, er hraunbreiðan slitin sundur, og er þjóðvegurinn þar í ótal bugðum og hlykkjum. Eftir því sem ég bezt veit, skiptir hraunið þar um nafn. Hraun- breiðan að norðan og austan heitir Rauðhálsahraun og dregur nafn af gíg eða gígum norður af Mýrdal — Rauðhálsum. En hraunið, sem teyg- ist í suður og útsuður, er Eldborgar- hraun, og rís Borgin sjálf hátt yfir hraunbreiðuna. Allir þeir, sem um veginn fara, hljóta að taka eftir lágreistu húsi í hraunjaðrinum,- Umhverfis grýtt tún- ið er haglega hlaðinn og traustur garður úr hraungrýti. Einhvern tíma hefur þessi bær, sem heitir Landbrot, byggzt sem hjáleiga frá Kolbeins- stöðum, ásamt öðrum, er var ofar og austar í hraunjaðrinum og hét Skjálg. Lækur eða smáá rennur þarna suður með veginum, en getur víst orðið hýsna drjúgur með sig, þegar vel læt- ur í leysingum. Oft hafði mig langað til þess að staldra þama, og nú gafst mér tækifærið. Hér hefur verið kyrrlátt og frið- sælt inni í miðri hraunbreiðunni. En vart trúi ég öðru en stundum hafi ver- ið setinn bekkurinn í lágreistri bað- stofunni hjá þeim, sem þarna réðu ríkjum — skáli svo að segja um þjóð- braut þvera og vað á ánni skammt vestur af bænum. Nú gengur enginn á vit bóndans í hrauninu, enginn hyggur á leiðsögn hans yfir farar- tálmann. Nútíminn þýtur með hávaða sínum og ys eftir hlykkjóttu striki vegarins í gegnum hraunið og fæst- ir virða eyðibæinn einu sinni við- lits. Landbrot hefur sem sagt verið í eyði um skeið — að minnsta kosti öll þau ár, sem ég hef verið á Snæ-. fellsnesi. Síðastur dvaldist þar eða bjó Þórður Árnason, fyrrum bóndi í Hraunsmúla. Hlunnindi hafa verið lítil í Land- broti, enda var svo á flestum hjáleig- um. Vetrarbeit hefur þó verið sæmi- leg í hrauninu, og sauðland eða upp rekstur hefur Landbrotsbóndi átt í svokölluðum Sóleyjardal, norður í fjöllunum, á meðan hin svonefnda Kolbeinsstaðaeign var og hét. Fyrr á öldum áttu þau Ari Þorkelsson, sýslu- maður í Haga á Barðaströnd, og Ást- ríður, kona hans, Þorleifsdóttir, þessa miklu eign. Þau voru foreldrar séra Þorleifs Arasonar á Breiðabólsstað í Fljótshlíð, er drukknaði í Markar- Framhald á 982. sfCu. TFMINN - SUNNUDAGSBLAÐ 977

x

Tíminn Sunnudagsblað

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/301

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.