Tíminn Sunnudagsblað - 26.01.1964, Blaðsíða 11

(Ljósm.: Tíminn-GE).
bera til upptöku kvæðalaga. Hins
vegar hefur félagið ekki haft bol-
magn til að gera út söfnunarleið-
angra út um land, en í félaginu
eru menn alls staðar að, og það
hefur lagt sig í líma við að leita
uppi menn, sem ætla mætti að
kynnu stemmur hver úr sínu byggð
arlagi. Þannig hefur safnazt sam-
an mikið af kvæðalögum. Ekki er
ólíklegt, aö kveðskaparlist væri nú
að mestu útdauð eða í mesta lagi
eins konar forngripur, sem gumaö
væri af 'á tyllidögum, hefði starf-
semi Iðunnar ekki komið til. En
félagið hefur gert meira en að
safna stemmum. Það hefur varð-
veitt þær lifandi, kennt ungum
mönnum að kveða á sama hátt og
gert hefur verið um aldir í öllum
sveitum landsins. Stofnendur fé-
lagsins eru nú flestir hnignir í val-
inn, en félagið hefur alltaf endur-
nýjað sig sjálft, því hafa stöðugt
bætzt nýir og áhugasamir starfs-
kraftar, og nú er svo komið, að
óþarft á að vera að láta kveðskap-
arlistina deyja út. Hún er lifandi
tradition meðal Iðunnarfélaga.
Annar liður í stefnuskrá Iðunn-
ar er að safna alþýðuvísum, forn-
um og nýjum. Vísnasöfnun félags-
ins hefur þó fyrst og fremst verið
bundin við félagið sjálft. Öllum vís-
um, sem fram koma í félagsstarf-
inu, er að sjálfsögðu haldið skil-
merkilega til haga, og á flestum
fundum kvikna margar stökur, svo
ekki sé talað um á ferðalögum. Fé-
lagið hefur hins vegar ekki fengizt
neitt að ráði við almenna vísna-
söfnun, þótt það hafi verið vett-
vangur margra helztu vísnasafnara
landsins. Sigurður frá Haukagili
hefur án efa komizt yfir marga
stökuna á Iðunnarfundum og í
samskiptum sínum við Iðunnarfé-
laga.
Vísnabækur Iðunnar eru girni-
legar til fróðleiks. Þar eru geymd-
ar margar hugdettur félagsmanna
á fundum og í ferðalögum. Og Ið-
unnarfélagar hafa alltaf verið fyr-
ir að ferðast. Einhvern tíma á
fyrstu árum félagsins var áð
skammt frá vörðu einni, og hófst
þá kapphlaup milli manna frá
bílnum til vöröunnar. Kári Sól-
mundarson, einhver afkastamesti
vísnasmiður í félaginu, gafst þó
upp á sprettinum, settist niður á
stein og horfði á Björn Friðriks-
son verða fyrstan í mark. Þá kvað
hann þessa vísu:
Þó að elli amagjörn
afl úr felli muna,
faðmar hnellinn bóndinn Björn
beinakellinguna.
. ^
Kári Sólmundarson var síyrkj-
andi alla tíð. Þeir bræður Hjálm-
arssynir, töldu efalaust, að eftir
hann lægju að minnsta kosti hundr
að þúsund vísur. En hann var síður
en svo einn um hituna. Jósep Hún-
fjörð var lengi félagsmaður í Ið-
unni, og hann orti margt, þótt ekki
verði það tekið upp hér. Björn Frið-
riksson var einnig ágæta hagmælt-
ur. Hann kvað eitt sinn í ferðalok:
Hve margt ég á að þakka þér,
þaö er ei mælt né vegið.
Þú hefur, Iðunn, enn af mér
ellibelginn dregið.
Iðunn á til í eigu sinni einn for-
láta farkost, skipið Skáldu. Það
skip safnar í sig vísum á fundum,
en í fundarlok er gert að aflanum.
Þetta skip er ekki mjög gamalt og
það leysti af hólmi hatt Guðmund-
ar Illugasonar lögregluþjóns, en
áður var venja að safna vísum í
hann. Skálda er gjöf til félagsins
frá Guðmundi, sem vildi friða hatt-
inn. Oft er afli Skáldu góður, stund
um meiri en fjörutiu vísur á fundi.
Þessar Skálduvísur eru að sjálf-
sögðu af margvisjegu tæi, og sjaldn
ast skortir þar hnútur til náung-
ans eða dóma um það, sem gerzt
hefur á fnndinum. Skegg Svein-
bjarnar Beinteinssonar hefur t.d.
oft verið gert að yrkisefni, enda
mun Sveinbjörn einhvern tíma hafa
lýst þvi yfir, að hann teldi það lé-
legan fund, ef hann fengi ekki á
sig minnst eina kersknisvisu. En
Skálduvísur eru þó ekki allar af því
tæinu. Því til sönnunar nægir að
vitna í vísu, sem Guðrún Árna-
dóttir orti á fundi, skömmu eftir
lát Jósefs Húnfjörðs 1959:
Aldrei hjartað hljómi brást,
hlýju lagði í strenginn.
Framhald á 93. síðu.
T I H I N N - SUNNUD AGS BLAÐ
83