Tíminn Sunnudagsblað - 20.09.1964, Side 6

setudómari. Virðist hann fyrst hafa
reynt að telja prest á að ná sættum
við sýslumann, en þegar það tókst
ekki, var vitnum stefnt og rannsókn
hafin.
Sumt af Munaðarhólsfólki kannað-
'ist vif, að það hefði heyrt Ólaf
ánafna presti sjónaukann að sér
látnum, og allir höfðu erfingjarnir
samþykkt þessa dánargjöf, nema
Ágúst Erdtmann, er kvaðst hafa mót-
mælt henni. En setudómarinn hafði
þann hátt á, að hann úrskurðaði
þær mæðgur, Ragnhildi og Sigríði,
ómerk vitni. Hvað viðvók Ragnhildi,
bar hann við aldri hennar og hrörn-
un, en um Sigríði lét hann þingvitni
staðfesta, að hún væri „sárheimsk og
einföld" og ekki eiðfær af þeim sök-
um. Kvað því við nokkuð annan tón
en röskum áratug fyrr, er hinn sami
dómari hafði metið framburð Sigríð-
ar gildan í kerlingarmálinu og látið
hana vinna eið að honum án nokk-
urra athugasemda um gáfnafar henn-
ar. Verður ekki betur séð en með
þessum ályktunum sínum hafi hann
verið að fækka vitnum, svo að hann
gæti fellt dóm í málinu að geðþótta
sínum.
Af því er skemmst að segja, að
hann dæmdi Bonnesen sjónaukann,
og þar að auki skyldi séra Jón borga
tíu ríkisdali í sekt í sveitarsjóð, fjóra
flali fyrir óþarfa málsýfingu í dóms-
málasjóð og hvorki meira né minna
en eitt hundrað fimmtíu og fimm
dali í málskostnað. Voru kostnaðar-
reikningar Sigurðar sjálfs mjög ríf-
legir, og meðal annars reiknaði hann
sér fjóra daga til ferðar úr Grundar-
firði út að Ingjaldshóli.
Forsendur dómsins bera það
glöggt með sér, að bar er verið að t
bera blak af Bonnesen og því tiltæki
hans, er vafasamt þótti, að taka und-
ir sig dánarbúið á Munaðarhólí, án
lilmæla lögráða erfingja. í því skyni
er sennilegast á það drepið, að í
almæli hafi verið fyrir dauða Ólafs,
að búheillum hans hafi verið farið
að hnigna og skuldheimtumenn far-
ið þess á leit, að eignir hans væru
skrifaðar upp. í rauninni átti slíkt
ekki heima í dómsforsendunum, þar
eð engar vitnaleiðslur höfðu farið
fram um þetta atriði, og getur tæpast
farið hjá því, að þessu hafi verið
skotið inn af ráðnum huga.
XXVIII.
Séra Jóni í Stapatúni brá í brún,
er hann heyrði dóm Sigurðar. Kvað
hann þegar upp úr með það, að hanp.
myndi áfrýja málinu og greiddí hann
samstundis gjald það, er var krafizt
fyrir afrit af réttarskjölunum, þó að
það væri í rífasta lagi að þessu sinni.
Það nægði sem sé ekki minna en
'fímmtán dalir.
Þessu næst gerði séra Jón ráð-
stafanir til þess að stefna dómi Sig-
urðar fyrir landsyfirrétt. Það var þó
ekld auðgert, og veittlst þó einkum
torsótt að birta Bonnesen landsyfir-
réttarstefnuna, því að hann gerði
stefnuvottana afturreka hvað eftir
annað. Varð prestur sjálfur að fara
á vettvang til þess að stappa stálinu
i þá og geklc þó ekki af tíðindalaust.
Annar stefnuvotturinn, sem séra
Jón hafði með sér í þessa för, hét
Guðmundur Jónsson og átti heima
utan Ennis, en hinn, Jóhann Bjarna-
son hreppstjóri, bjó í Mávahlíð. Riðu
þremenningarnir ttl Ólafsvíkur, þar
sem Bonnesen bjó, og hugðust reka
erindi sitt. Sigurður Guðlaugsson var
í kunningjaheimsókn hjá Bonnesen
þennan dag, og má láta sér til hug-
ar koma, að þeir hafi verið nokkuð
við skál. Urðu þau viðbrögð Bonne-
sens, að hann dró fram veitingar-
bréf sitt og fyrirbauð gestunum að
stefna sér. Sérstaklega mótmælti
hann þó því, að Guðmundur, sem
ætti heima utan Ennis, kæmi slíkra
erinda í hús sitt.
Eftir langt þjark hrökkluðust
komumenn brott, og afréð prestur
nú að sækja stefnuvott, er heima
átti í Fróðársveit. Á Haukabrekku í
Fróðársveit bjó um þetta leytt bóndi
sá, er hét Þorsteinn Jónsson, ein-
beittur maður og ódeigur, og vildi
svo til, að hann hafði unnið þann
eið suður í Breiðuvík, er presti sýnd-
ist nægja ttl þess, að hann væri lög-
mætur stefnuvottur í þessu tilviki.
Til þessa manns leituðu þeir, og
hvort sem það var rætt skamma
stund eða langa, réðst Þorsteinn til
farar með þeim. En Bonnesen var
engu betri viðfangs en áður. Þegar
Jóhann hugðist lesa stefnu í húsdyr-
um, svo að venja var, hratt Bonne-
sen honum út og þreíf síðan fyrir
brjóst presti og hótaði að draga hann
burt af plássinu. Eftir nokkrar svipt-
ingar sneri hann samt inn í hús sitt
og skellti í lás.
Þeir félagar létu þó ekki hugfall-
ast, enda hét nú prestur á stefnu-
vottana að duga sér. Varð það úr,
að Jóhann las stefnuna úti fyrír að-
aldyrum, en Þorsteinn fór í búð
kaupmanns til þess að fá þar nagla,
svo að hann gæti neglt afrit af henni
á húsvegg sýslumanns. En þetta var
meiri frekja en svo, að sýslumaður
fengi staðizt hana. Hann ruddist nú
út, er minnst varði, og lét skamm-
irnar dynja á komumönnum. En þeg-
ar þær hrífu ekki, þreif hann varreku
og reiddi til höggs við Jóhann. Ekki
Iét hann þó rekuna ganga á hann,
heldur varpaði henni frá sér og
greiddi honum högg með krepptum
hnefa. Bróðir sýslumanns, Hans Pét-
ur að nafni, kom einnig að í þessum
svifum og gekk í skrokk á Jóhanní
með höggum og slögum og varpaði
honum að lokum til jarðar. Þeir
prestur og Þorsteinn á Haukabrekku
sluppu óbarðir, og mátti þó furðu
gegna, því að Þorsteini varð skap-
brátt, og lét liann fjúka næsta óþveg-
in orð í garð sýslumanns. En af
afritinu af stefnunni er það að segja,
að það tróðst í svaðið í þessari sennu,
og tókst félögum ekkí að festa það
upp. Riðu þeir brott við svo búið,
og kærði hvor á annan um óviður-
kvæmilegt framferði.
Jóhann hreppstjé-i hafði gengið
allrösklegá fram í þessari orrahríð.
En þegar af honum rann móðurinn,
þóttist hann sjá ýmiss missmíði á
gerðum sínum, enda mun Bonnesen
drjúgum hafa ógnað honum. Glúpn-
aði hann svo að lokum, að hann fékk
sýslumanni í hendur skjal, þar sem
hann kastaði allri ábyrgð á hendur
presti, er hann kvað hafa ráðið öllu
um athafnir þeirra félaga og þröngv-
að sér til fylgdar við sig.
Samt sem áður var þessi stefna
látin nægja.
XXIX.
Sigurður Guðlaugsson tók nú nokk-
uð að ókyrrast, og mun honum ekki
hafa verið grunlaust um, að dómi
hans kynni að verða hrundið. Hóf
hann því að semja varnarskjal, er
mætti verða honum til afbötunar
fyrir landsyfirrétti. Lagði hann sig
einkum í framkróka að fræða yfir-
dómarana um hina gömlu vini sína
á Munaðarhóli. Mátti ráða af orðum
hans, að nokkur skuggi hvíldi yfir
Kjartani Ólafssyni, en einkum veitt-
ist hann að Sigríði, og seildist eftír
flestu til þess að níða hana, þótt
heimsku hennar nefndi hann ekki,
enda þurfti nú nokkurs við til þess
að rökstyðja það, að hún væri ekki
vitnisbær. Er nú helzt að sjá, að
hann beri henni á brýn, að hún hafi
annað tveggja borið út barn í æsku
eða alið það í blóra við aðra konu:
„Ég vil ekki vera fjölorður um
hennar ásigkomulag, því framburður
hennar verður vart fyrir guði né
mönnum merkur álitinn. Sigríður
þessí, misjafnt ryktuð, gat í snöru
fært Ágúst Rottgeir Erdtmann til,
með leyfi að segja, að barna sig.
Þegar foreldrar Sigríðar, sem tóku
Ágúst til húsa og byggðu honum upp
á hans kostnað á Munaðarhóli sér-
skilið sængurhús, komust að sam-
drætti þeirra, töldu þau, ef ei fleiri,
Ágúst þennan á, hafi þeir ei líka
með hótunum þrengt honum til að
láta ektavígja sig til Sigríðar þess-
arar. En æ — hvernig er hjónaband-
ið byrjað? Og hvernig hélzt það?
Þessum spurningum til nærverandi
máls upplýsingar vil ég leitast við
að svara.
Áður en ég kom híngað til Snæ-
fellsnessýslu hafði Sigríður þessi
Ólafsdóttir á Munaðarhóli verið álit-
in þunguð af barnsgetnaði. Um með-
ferð á Sigríði í þessum kringum-
stæðum voga ég ekkert að segja, en
ljótt rykti gekk um hana í veiðl-
stöðunum — þó þar um ei meira að
470
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ