Tíminn Sunnudagsblað - 11.10.1964, Blaðsíða 14

þjáðastnr norður í Skutulsfirði, send
ir hann orð þessum lærða embættis-
bróður sínum, en hann hafðí heyrt
alrómað um þann „guðhræddan, há-
lærðan kennimann, séra Pál Björns-
son að Selárdal, að sá maður ^kyldi
auðkenndur og stakur vera velflestra
að siðlæti, umvöndun og guðs orða
voldugri kenningu," og er erindið
það að biðja séra Pál að biðja fyrir
sér í hörmungunum. Varð séra Páll
vel og fijótt við þeim tilmælum.
Ýmsar sagnir hafa gengið um séra
Pál vestra fram undír vora tíma. í
þjóðsögum Þorsteins Erlingssonar er
til dæmis frá því skýrt, að einn hafi
verið galdramaður í Arnarfirði sam-
tímis séra Páli, er hann lét óáreittan.
Hét sá Jón og bjó á Króki í Selárdal,
hjáleigukoti niðri við sjóinn, og var
hann kallaður Jón krókslangur. Seg-
ir þar, að Jón hafi láið prófast heyra
á sér, að hvort sem hann ákærði sig
fyrir galdur eða ekki, þá myndi verða
skammt á milli þeirra tveggja. Og
ekki hafði séra Páll viljað eiga undir
því, að þetta væri markleysishjal eitt
hjá karli.
Nú mun þessi sögn reyndar vera
ótraust í meira lagi. Jón krókslangur
sá, er hér er nefndur, mun vera
sami Jón og Jón með sköturoðsgrall-
arinn, sem bjó á Króki seint á 18.
öld og var kenndur við galdur. Að
minnsta kosti hafa þeir nafnar báðir
sömu andlátssöguna, en hún var sú,
að síeinn einn sérkennilegur, rauður
að lit, sem stóð skammt utan við
Krók, hafði klofnað í þrjá hluta, er
fjölkynngismaðurinn gaf upp önd-
ina.
Árið 1785, meira en hálfri annarri
öld eftir að séra Páll varð allur,
kom ungur prestur sunnan af landi
til Selárdals. Hann hafði áður verið
dómkirkj uprestur í Skálholti, síðasti
presturinn, er því starfi gegndi. Gísli
hét hann, og var Einarsson, bróðir
ísleifs etaðsráðs, sem lengi bjó á
Brekku á Álftanesi, en þeir bræður
voru synir Einars Jónssonar, rektors
í Skálholtí, Einars kúts, sem kallaður
var, og svo er nefndur í þeirri al-
kunnu níðvísu Bjama Thorarensen
um ísleif:
Illa veri Einari kút,
------aldrei það votum mygli,
sem tíl bölvunar ungaði út
eitruðum brekkusnigli.
Gísli Einarsson var prestur í Selár-
dal um langan aldur og séra Eínar,
sonur hans, eftir hans dag.. Er frá
séra Gísla kominn mikill ættstuðull
vestra, en prestur var barnmargur og
eins hafa niðjar hans verið sumir
Hefur ætt þessi stundum verið nefnd
Brokksætt, en ekki mun sú nafngift
hafa verið tekin upp í virðíngarskyni.
Brokkur sá, sem ættin var þar kennd
við, hét fullu nafni Stígvélabrokkur
og var draugur, sem talið var að
fylgdi því fólki. Er svo hermt frá
upphafi hans, að einhver tímann
prestskapartíð séra Gísla hafi smaia
maður úr Selárdal fundið sjóreki
lík af útlendum skipstjóra. Var sk'P'
stjóri í stígvélum forkunnarfögrh
og fékk smalamaður ágirnd á Þel™'
Hann ákvað því að ræna stígvélunu
og ná þegar öðru af líkinu, en bio
fóturinn var svo krepptur, að han
fékk ekki losað það stígvélið, se®
honum var. Hættí hann þá við s
búið, fór heim með það stígvélið e
hann náði og lét ógetið um ]iWun,„
inn við nokkurn mann. Skömmu sl
ar fannst líkið aftur og var jarnS®.
í Selárdalskirkjugarði. En á ÞV1 °.
fljótt að bera, að skipstjóri ]ægi_cK;.
kyrr. Hann gerði fljótlega út af v
smalann, þann er stígvélið tók, e
að öðru leyti gerði hann ekkí nion _
um mein, heldur brokkaði um me
stígvél á öðrum fæti í fylgé ine,
presti og heimamönnum í Selároa •
Leið þá ekki á löngu, þar til lian
varð að ættarfylgju með afk°men_
um séra Gísla og var nefndur BroKK
ur eða Stígvélabrokkur, en lítt mu
hans hafa orðið vart síðustu áratug
ina.
Nú á sjöunda tug tuttugustu aldar
er Selárdal brugðið frá því sem a0ur
var. 1703 bjuggu í dalnum 104 íbua ’
en það var fullur þriðjungur sókna
búa. Árið 1900 hafði íbúunum fækkau
niður í 74, en þess ber að gæta, a
fáum mánuðum áður en það mannta
var tekið, fórust 13 Seldælingar
(Liósmynd: PáH
950
T ( 11 I N N — SUNNUDAGSBLAÐ