Tíminn Sunnudagsblað - 27.08.1967, Blaðsíða 13

ir hinni harkalegu meöferð á
manninum, en úlfúð hafði risið
meðal skipverja á hinni löngu
siglingu, og hafði John Smith þá
verið ákærður fyrir að stofna til
vandræða og jafnvel samsæris,
svo að ekki þótti ráðlegt að láta
hann ganga lausan. En ekki mátti
íiafa fyrirmæli félagsstjórnarinnar
í Lundúnum að engu, svo að
John var brátt leystur úr fjötrun-
um og birtist á ný ofan þilja. Þó
var honum meinað fyrst um sinn
að taka löglegt sæti sitt í ráði
nýlendumanna.
Smith átti harla óvenjulegan fer
il að baki, þegar hann kom til
Virginíu um það bil 28 ára að
aldri. Hann hafði verið hermað-
ur á Niðurlöndum, stundað sjó-
rán, setið í fangabúðum hjá Tyrkj
um og verið gerður þræll þar i
landi, en tekizt að flýja. Hann var
hávaðamaður og nokkuð ófyrirleit
inn, en hið mesta karlmenni og
kunni þá list að láta aðra hlýða.
Kom það sér síðar vel í þessari
fámennu nýlendu, og fór brát! svo,
að John Smith varð þar helzti
ráðamaður og bjargaði því, sem
bjargað varð, við erfiðar aðstæð
ur.
Skipin, sem fluttu landnemana
vesfcur, sneru brátt heim, og þeg-
ar nýlendumenn sáu hin hvítu
segl hverfa við sjónhring, byrj-
aði hin raunverulega líísbarátta á
þessum nýju og framandi slóð-
um, fyrsta baráttan við „villta
vestrið" og sennilega sú erfiðasta.
Vistir voru af skornum skammti
og varla til lengri tíma en fjög-
urra mánaða. Þess vegna mátti
búast við skorti, ef nýlendumenn
yrðu sér ekki úti um matvæli í
þessu nýja landi, og það var ein-
mitt það, sem þeir voru furðu
ólagnir við.Að flestu leyti gekk
nýlendumönnum hörmulega að
byggja upp samfélag sitt í Jakobs
borg. Ástæðurnar fyrir því voru
fjölmargar, en þyngst á metunum
var sú, að landnemar höfðu lítt
verið valdir með tilliti til þess
alvarlega verkefnis, sem beið
þeirw. í fyrsta hópnum og þeim
næstu voru aðalsmenn, kaup-
menn, hermenn og samsafn margs
konar ævintýramanna. Fátt
var mönnum þessum sameigin-
legt nema áhuginn á skjótfengnum
SÍÐARI HLUTI
gróða. Á öðru ári fluttust til dæm
ís nokkrir gullsmiðir til nýlendunn
ar, og hugsuðu þeir sér að smíða
úr gullinu, sem þeir höfðu heyrt,
að lægi hvarvetna fyrir fótum
manna á þessum slóðum. En það
komu allt of fáir bændur, verka-
menn og smiðir, og ævintýramenn
irnir hugsuðu of lítið um hin
Jakob, sjötti konungur Skota og fyrstt
konungur Englendinga (1603—25) meö
því nafni. Á valdatíma hans náðu Eng-
tendingar öruggri fótfestu í Vestur-
heimi.
nauðsynlegu störf eins og fæðu-
öflun og byggingu húsa. Þeir
eyddu tímanum í iðjuleysi eða þá
slitu sér út í óskipulegri og árang
urslausri leit að dýrum málmum.
Lífið í nýlendunni var fyrstu árin
næstum því samfelld barátta við
hungur og skort af öllu tagi, skæða
sjúkdóma eins og mýraköldu og
síðast en ekki sízt við Indíána, sem
leyndust í skóginum og voru fljót-
ir til árása, þegar svo bar undir.
Ofan á-allt annað bættist svo ósam
komulag og úlfúð meðal landnem
anna sjálfra.
En þegar verst gegndi, var Tonn
Smith hinn eini, sem ekki lét
bugast og sífellt fann leið út ur
hverjum vanda. Hann fór, þegar
hungrið svarf að, á fund Indíána
og keypti af þeim maís og fleiri
matvæli. Einnig fékk hann hjá
þeim sáðkorn og kom af stað akur
yrkju. Hann lét og grafa brunna,
reisa hús og varnarvirki. Og síðast
en ekki sízt stanzaði hann hina
tilgangslausu gullleit og skipaði
mö'nnum í staðinn að höggva skóg
og sendi dýrmæta timburfarma til
félagsins í Lundúnum. Það var
því mikill skaði fyrir nýlenduna,
að John Smith varð fyrir slysi og
hvarf heim til Englands. Ekki
fékk hann leyfi hjá félaginu til að
snúa aftur til Virginíu, og munu
félagar hans vestra hafa rægt hann
við stjórnina í Lundúnum.
Dánartalan í Virginíu var mjög
há, en það hjálpaði upp á viðhald
og fjölgun, að nýir landnemsmenn
komu með birgðaskipunum í
hverri ferð, og skipskomur voru
alltaf ejnu sinni á ári og stundum
oftar. Árið 1609 komu þannig um
500 landnemar til Jokobsborgar.
og þar af voru 90 konur. Hafði
Lundúnafélaginu tekizt að safna
saman og senda þessar stúlkur,
aðallega vinnukonur af ýmsu tagi.
til þess að nýlendumenn mættu
kvænast og stofna sómasam-
leg heimili. Varð uppi fótur og
fit, þegar þessi kvennaskari birt-
lst í Jakobsborg, og var varla
klukkustund liðin, frá því skipið
kom, þegar til þær fyrstu voru
komnar í hjónaband, og innan
viku voru þær allar gengnar út.
Það krafðist gifurlegra fór-ia
fyrstu árin að stofna til byggðar
á þessum framandi slóðum. En
smám saman vænkaðist hagur Virg
iníumanna. Ævintýramennirnir
hurfu, og þeir urðu eftir, sem
strituðu fyrir daglegu brauð; i
sveita sína andlitis, og þeir einir
áttu sér líka einhvern tilverurétt
þarna. Dýpst í eymd sökk þetta
litla samfélag árið 1610. Þá varð
þar alger matvælaskortur á út-
mánuðum, og þegar birgða
skip kom loksins í maí, voru
margir orðnir hungurmorða, og
aðrir drógu fram lífið á rótum og
grasi. Sumir höfðu jafnvel lagzt
á ná félaga sinna. Þessi aðkoma
var svo ömurleg, að skipverj-
ar ákváðu að flytja fólkið, sem
eftir lifði, heim til Englands og
ieggja þannig niður byggð í Jak-
obsborg. Látið var úr höfn með
hið hrjáða lið um borð og siglt
niður fljótið, en áður en þeir
komu út á hafið, mættu þeir
þremur skipum. Leiðangurs-
stjóri þeirra var nýskipaðui
landstjóri í Virginíu, og kom hann
nú með nægar vistir og 150 nýja
landnema. Það var því snúið
aftur til Jakobsborgar, og rná
segja, að upp úr þessum þrenging
um taki hagur nýlendunnar að
vænkast, og nokkrum árum seinna
breyttist Virginía úr fátækri verzi
unarstöð í þróttmikið samfélag
dugandi bænda.
TlMIMV - SUNNUÐAGSBLAfc
73?