Tíminn Sunnudagsblað - 10.09.1967, Blaðsíða 13

gil tvö, sem eru skammt fyrir
austan bæinn, Bæjargil og Eystra
gil. Bergvatn er í þeim báðum
og vatnsmagnið hæfilega mikið,
að manni finnst, til þess að þokki
þeirra megi verða sem mestur. Gil
in eru alldjúp og niðurgrafin i
brekkurótunum, og skógur vex
alveg út á barma þeirra. í hvamrni
einum í Bæjargili óx ellefu metra
hátt reynitré, en þáð féll fyrir
skemmstu, Við höldum áfram upp
með því gili. Móts við bæinn er
ur, þegar hlýjast er. Slík veður-
blíða heyrir engan veginn til
undantekninga á Skaftafelli, segja
hjónin, og sólargangur er þar lang
ur. Við gestirnir hrósum happi
og göngum niður á sand. Heim-
an frá bænum sýnist ekki ýkja
langt til sjávar, en þegar kemur
niður fyrir böltann, sem bærinn
dregur nafn af, gerir maður sér
grein fyrir, hvílíka skynvillu er
þar um að ræða, enda eru tæp-
lega þrjátíu kílómetrar út á
ur í ána. Hannes Jóns-
son, póstur á Núpsstað, komst í
hann krappan í Skeiðarárhlaupi
árið 1934, en hann var á ferð aust-
ur sandinn, er áin tók að vaxa.
En Hannes æðraðist ekki og kom
ekki til hugar að losa sig við
póstinn, svo að för hans mætti
ganga greiðar. Hann komst yfir
um heilu og höldnu, og frekar en
að bíða þess dögum saman, að
hlaupið rénaði, brá hann á það ráð
að reyna að komast vestur á jökli.
Þessi mynd er tekin á Skeiííarársandi, vestan austustu kvíslar Skeiðarár. Til vinstri er skógivaxinn böltinn og eystri
Skaftafellsbærinn upp á honum. Til hægri sést j sporð Svínafellsjökuls, handan Hafrafells, sem ber yfir baeinn. Yfir gnæfir
Öræfajökull. Ljósmynd: I.S.
allhár foss. Þar hjá hrapaði eitt
sinn niður hestur, og virtist í
fyrstu sem hann væri ómeiddur.
Fn klárinn fór niður eftir gilinu og
ei<?-aði inn með böltanum og gaf
þar upp andann. Haldið var, að
sprungið hefði í honum þindin.
Gilið grynnkar nú á kafla. En
spottakorn ofan við bæinn blasir
við okkur eitt af náttúruundr-
um þessa staðar: Svartifoss steyp
ist fram af stuðlabergsþili, og
stuðlaberg er einnig í brúnum
hvammsins, sem þarna myndast.
StuðJabergið er mjög reglulegt hér.
og kvað það liggja til fyrirmynd-
ar súlunum í Þjóðleikhúsinu. Og
fossinn sjálfur er hinn friðasti, um
tuttugu metrar á hæð, að við höld-
um. og fellur beinn og óskiptur.
Ætti enginn að fara frá Skaftafelli
án þess að hafa gengið upp að
Svartafossi, en fegurstur mun
hann vera um hádegisbil i björtu
veðri, þegar sólar nýtur í foss-
hvamminuTO.
Ðaginn eftir skín sól í heiði
og bitinn nálgast tutt.ugu gráð-
fjörur — sex stunda gangur, að
talið er. Þarna neðaji frá er eink-
ar góð sýn til Öræfajökuls, og
þegar horft er þangað, hiýtur
áhorfandinn að hrífast af hinum
skörpu andstæðum: svartur sand-
ur, sumargrænn skógur og hvít-
ur jökull mæta áuganu i senn.
Erfitt er að hugsa sér skóg njóta
sín betur en í slíku landslagi. Við
minnumst orða ferðamanna, sem
farið hafa ríðandi austui yfir
eyðilegan Skeiðarársand, að kom
an í þessa gróðursælu vin hafi
verið ævintýri líkust. En Öræfi
voru þjóðbraut milli Suður- og
Austurlands, áður en strandsigling
ar hófust og samgöngutækni nú-
tímans kom til sögunnar.
Hafa ferðalög yfir Skeiðarár-
sand oft verið slarksöm, enda
yfir stórár að fara. Vestar á sand-
inum eru Núpsvötn, Blautakvisl og
Sandgigjukvísl, og spottakorn frá
okkur beljar Skeiðará fram, mikið
fljót. En vatnsmagnið núna er
þó eklti nema brot af því,
sem verður, þegar blaup kem-
Var það svaðilför, þvi að jökull-
inn var mikið sprunginn, en allt
gekk vel, og náði Hannes heim til
sín r með póst að austan — eftir
rúmlega átján stunda göngu. Er
efamál, hvort önnur póstferð til
Öræfa og frá hafi verið harðsótt-
ari.
Eirvs og kunnugt er, hefur
enn ekki verið ráðizt í að
brúa ár á Skeiðarársandi og
leggja þar veg vegna hlaup-
anna. Er hér um mikið vandar
mál að ræða. sem ekki verður leyst
nema með ærnum tilkostnaði. En
talið er mögulegt frá tæknilegu
sjónarmiði að gera brýr þannig úr
vegi, að þær standi af sér hlaup
á borð við þau, sem komið hafa hin
síðari ár. Þarf ekki orðum að því
að eyða, hvílík samgöngubót yrði
að vegi um Skeiðarársand. Má taka
til dæmis, að nú eru taldir 979
kilómetrar eftir þjóðveginum milli
Reykjavíkur og Hafnar í Horna
firði, en væri unnt að fara Skeiðar
árisand, myndi sú leið styttast um
helming eða þvi sem nœst.

TÍKINN - 8U NNUDAiOSBLAJff