Tíminn Sunnudagsblað - 28.04.1968, Blaðsíða 2

I
Þýtur í skjönum
Við höldum þjóðhátíð ár hvert
hi'iin 17. júní — á afmælisdegi
frelsistbetjunnar frá Hrafnseyri.
Þá liefur miðbærinn allur verið
gerður að einu sölutorgi, þar til i
fyrra, að breyting varð á, og
dansað á götunum í nóttleysunni
eins og frægt er orðið iangt út
fyrir landsteinana. Framvegis mun
þó Laugardalurinn eiga að verða
aðalvettvangur þessarar hátíðar.
Giaðværð og fjör ber sízt að
lasta, og að ósekju megum við ís-
lendingar varpa fyrir borð þó
noikkrum farmi af tregðu og hlé
drægni, að minnsta kosti margir
hverjir. Það er svo sanmarlega
ekki nema ánægjulegt, gott og
heilbrigt, að fólk gleðjist og fagni
og syngi og dansi undir berum
himni eina júnínótt. En þvi miður
verður tæplega á móti því borið,
að i nokkurt óefni hefur stefnt
með þjóðhátíðina á undanförnum
árum. Hún hefur oftlega tekið á
sig næsta leiðinlegan svip, þegar
fram á kvöldið kom og nóttina
með stórfelldum drykkjuskap og
ófögrum iátum eins og verða vill,
þegar ölvun er áberandi í marg-
menni
Svo hefur þetta ekki alltaí ver-
ið. Fyrstu árin fóru þessar þjóð-
hátíðir vel fram, en það er á
seinni árum, að sótt hefur í ann-
að horf. Orsökin kann að vera sú,
að sljóvgazí hafi sú tilfinning fólks
þegar þessar þjóðhátíðir urðu ár-
legur viðburður, að þá sami iiia
dirykkjuskapur og dólgslegt at-
ferli. Þjóðhátíð er ekki nein kjöt-
kveðjuhátíð, þó að hún eigi vissu-
lega að hafa á sér yfirbragð gleði
og fagnaðar, þegar ekki er vá fyr-
ir dyrúm í þjóðlífinu.
En orsök þess, í hvaða átt hef
nr stefnt með þjóðhátíðina, getur
líka að einhverju leyti verið sú,
bvernig til hennar hefur verið
sitofnað. Það hefur viljað við
brenna á hinum seinni árum, að
verulegur hlnti þeiirrar skemmti-
atriða, er efnt hefur verið til af
háifu forstöðunefndarinnar, hafa
ekki verið af þvi tagi, að þau
glæddu þær kenndir, að þennan
dag bæri fólki að gæta virðingar
sinnar. Þar hafa þvert á móti oft
vaðið uppi fáfengileg skrípalæti
og flónskufyndni, ef fyndni skal
kallast. Það skal enn tekið fram,
að með þessum orðum er ekki
verið að amast við glaðværð, held-
ur hinni ömurlegu örbirgð andans,
sem oft kemur svo berlega í Ijós
hjá þeim, sem takast á hendur að
miðla fóiki skemmtan, þar sem
fíflskan virðist svo gjörn á að
troða sér í sæti gamanseminnar.
Sú var tíðin, að lokadagurinn
var ein samfelld martröð í Reykja-
vík Lýsingar á því má lesa í
Reykjavikurblöðunum frá aldamót
unum. Nú virðist víða um iönd,
ekki sízt í hinum marglofaða, vest-
ræna 'heimi lýðræðisins, mjög
grunnt á uppþotum og óeirðum.
Þetta fyrirbæri hefur ekki náð
hingað. Jafnvel í verkfallinu í vet-
ur var gætt þeirrar stillingar, að
ekki bólaði á neinu þess konar.
Hitt vitum við þó ekki nema jarð-
vegur kunni að vera fyrir slíkt.
Fréttir af slíkum atburðum í öðr-
urn löndum hafa hér vafalaust á-
hrif, og spellvirkin, sem hér eru
þráfaldlega unnin á eignum
manna, vekja grun um það, að
hér séu hópar, sem ekki létu á
sér standa, ef eitthvað slíkt bryt-
ist út.:,Ef lokadagssvipurinn frá
aidamótumum heldur áfram að
færasf á þjóðhátíðina, gæti hæg-
lega komið til ískyggilegra
atburða af Mtilfjörlegu tilefni.
Fyrir nokkrum árum voru upp-
þot á gamlárskvöld nálega árleg-
ur liður í áramótafagnaðinum. Með
skynsamlegum úrræðum var
þessu komið af. Hér eiga auðvitað
ekki við sömu aðferðir. En það
eru vafaiaust til úrræði til þess
að stemma stigu við því, að á ó-
gæfuhlið sigi með þjóðhátíðina.
Þar er helzt til ráða að neita sér
um skrípalætin og gera hana að
hátíð þjóðlegs metnaðar, svo sem
eðlilegt og rökrétt er um þjóðhá-
tíð — gera hana að þjóðfagnaði,
sem allir mega finna, að ekki hæf-
ir að setja á blett með óviður-
kvæmilegu háttalagi. Það er hlut-
verk forstöðunefndarinnar að
sníða henni búning, og' hún getur
að sínu leyti lagt mest að mörk-
um til þess að gefa henni þekki-
legra svipmót en hún hefur haft
sum árin. Ef forgöngumennina
brestur, ekki vandfýsni og hug-
kvæmni til þess áð Ijá henni fyrir
sitt leyti virðulegan svip, án þess
að þrengj i að heilbrigðri og æski-
iegri glaðværð, er hins iíka að
vænta, að aimenningur kunni vel
að rr.eta slíkt.
Mistök eru mannleg, og ekki
stoðar að sakast um það, sem um
garð er gengið- En það er óafsak-
anlegt að vilja ekki snúa við, þeg-
air í ljós koma mistökin. Það á að
vera okkur kappsmál, að þjóðhá-
tiðin í Reykjavík fái aftur á sig
eins grómlaus'an blæ og hún hafði
í upphafi.
J.H.
Prentarar og blaðamenn við
Sunnudagsblaðið óska lands-
mönnum gleðilegs sumars
290
TlMlNN - SUNNUDAGSBLAÐ