Tíminn Sunnudagsblað - 28.04.1968, Blaðsíða 10

/
stjórnarforsetinn. „Ætlið þér að
telja mér trú um, að öll fjárveit-
ingin hatfi farið til þess?“
„Ónei, ekki beirit í torgið,“ kvak-
aði forintuhirðirmn í Tandræðum.
„Til hvers þá?“
„Eehhh........‘ '
„Áfram með það. Eittnvaö meira
en stama.“
„Ef satt skal segja. . . ., þá hafa
veiziurnar tekið sinn toll“.
„Veizlurnar," mælti Paradi og
glenrti upp skjána eins og hann
hefð’ aldrei smakkað ætan bita á
ævi sinni. Og undan hinu vaxtar-
prúða yfirskeggi hans flæddi bros-
ið um andlitið eins og ungar und-
an vængjum móður sinnar.
„Því er ekki að neita, félagi Par-
adi — veizlurnar." Gjaldkerinn
kínkaði kolli.
„Hversu margar veizlur hafa
verið haldnar síðan við hrundum
Ko^útáætluninni af stokkunum?“
„Tuttugu og tvær, á tvö þús-
und forintur hver.“
„Þá erum við sokknir," stundi
bæjaryfirvaldið. skelfdur vegna
þunga þeirr-ar ábyrgðar, sem hann
bar á öllum þessum veizlum, af
hvaða tagi sem voru. „Við getum
ekki fengið líkneskju, sem kostar
minna en áttatíu þúsund forintur,
þótt hún svo væri gerð úr blá-
grýti “
Honum kom til hugar að segja
af sér embættinu og taka á sig
sök á veizlunum.
„Hvað getum við reist á miðju
Kossút-torginu fyrir 2.500 forint-
ur?“ spurði hánn sjálfan sig, Vik-
ari og alla tilveruna. „Hvað? Kann-
ski Herendvasa með áletrun til
Kossúts hljóðandi um ódauð'legt
þakklæti borgarinnar?"
Vikari svaraði engu, hann var
■svo miður sín, að hann gleymdi
í margar sekúndur að depla aug-
unum.
Allir vita, hvernig háttað er í
litlum bæjum. Hin dýpstu leynd-
-armál síast út meðal fólks — ekki
síður en í stórborgunum. Jæja,
þótt Kosgombok sé hvergi til, er
hanr í engu frábrugðinn öðrum
stöðum. Dagimn eftir kunni það
maður manni að segja, að hér yrði
engin Kossút-stytta reist, því að
bæjarráðið hefði étið peningana.
Efcki skal ég rekja slóð þessa orð-
róms, en aðéins geta þess, að inn-
am nokikurra klukkustunda birtist
steinsmiður bæjarins, Gergely Ko-
vatsoezy, 1 skri'fstotfu bæjanstjórn-
airforseta og heitsaði honum sem
hér segir:
„Það þarf engin orð um þetta
að haía, félagi Paradi. Ég veit um
allt saman. Þið eigið aðeins 2.500
forintur upp í Kossút-styttuna.“
Forseti bæjarstjórnar reis ú
sæti og hugðist fleygja innrásar-
manni þessu.m á dyr með eigin
hendi, en nimn lági, gildi, rauð-
hærði og freknótti steinsmiður
hélt áfram eins og ekkert væri:
„Ég er kominn til þess að bjóða
bænum hjálp mína.“
„Hvað?“
„Með þessa Kossút-áætlun,“ hélt
Kovatsoczy áfrarn kuldalega. „Sann
leikurinn er sá, að ég get útvegað
bænum líkneskju af Kossút Tyrir
þessa upphæð.“
„Þér?“ sagði bæjarstjórnarfor-
setimn, og krepptur hnefi hans
opmaðisit ein-s og landfestarlás á
skipi, sem lætur úr höfn.
„Kossútstyttu?“
„Já, einmitt.“
„Fyrir 2.500?“
„Hárrétt “ .
„Ég býst við þér'haldið, að við
getum sett gipshöfuð af Kossút
hér á mitt tongið, og látið við það
sítja9"
„Alls ekki höfuðið eitt. Líkn-
eskja í líkarrfsstærð.“
„Líkamsstærð?“
„Já. Og ekki úr gipsi.“
„Heldur hverju?“
„Marmara."
„Ef þér hættið ekki að gera
gys að mér, skal ég hjálpa yður
út fyrir dyrnar."
Engin breyting var sjáanleg á
freknóttu og rólegu andliti s-tein-
smiðsins við þetta óráðshjal vondr-
ar samvizku.
„Ekkert handalögmál hér, félagi
Paradi. Ég hef sagt það, sem ég
ætlaSi að segja. Líkneskja í fu'llri
stærð af Kossút úr hreinum marm-
mara fyrir 2.500 forintur. Gangið
að því eða hafnið þér því?“
Paradi gamla fannst svo mjög
til um sjálfstraust og öryggi stein-
smiðsins, að hann afréð að heim-
sækja Kovatsoczy í vinnustofu
hans í útjaðri bæjarins.
„Það er víst, að þér séuð ekki
að gera að gamni yðar?“ mælti
Paradi, e-r steinsmiðurinn opnaði
hliðargrindina og rak burtu stór-
an, hvítan fjárhund, sem ruddist
til þeirra.
„Ekiki ég“.
„Og þéir teljið unnt að setja
hana upp á torginu í næstu viku?“
spurði forseti bæjarstjórna.r með
óttablandinni lotnimgu.
„Nánar tiltekið í byrjun næstu
viku“.
„Þá hlýtur hún að vera næstum
f'ullgerð?“
„Lítið eftir annað en lokafrá-
gangur“.
Þeir gengu fram hjá legsteinum
og krossum ,á ýmsum stigum smíð-
arinnar inn í insta horn vinmustof-
unnar. Þar opnaði Kovatsoczy
ryðgaðan hurðarlás og sparkaði
hurðinni opinni.
„Þarna er hún‘V sagði hann og
benti inn eftir óræstilegri rusla-
kompunni á hvíta marmarastyttu,
sem sneri baki að dyrum.
Bæjarstjórnarforsetinn þaut
til að sjá líkneskjuna að framan.
Hanr, rak upp óp, eins og fjár-
hundurinn hefði læst tönnunum í
ökla hans.
„Hamingjan hjálpi þér, Kovats-
oczy. Þetta er ekki Lúðvík Kossút
— það er Franz Jósef“.
„Það er rétt“.
„Styttan, sem stóð fyrir framan
menntaskólann fyrir stríð“.
„Það e-r hún“.
„Hvernig náðuð þér í hana?“
„Þér munið, hvernig þeir
fleygðu öllum afturhaldsstyttum á
sorphaugana hjá klaustrinu, þegar
stríðinu lauk? Ég fann þær þar
— þær lágu undir skemmdum.
Hans hátign innan um hinar. Svo
draslaði ég honum hingað, hélt
kannski, að hann yrði nothæíur
til einhvers einhvern tíma seinma“.
Paradi virti Mkneskjuna vand-
lega fyrir sér.
„Þarna leidduð þér mig laglega
á glapstigu Svo þetta er bara
gamla styttan af Frans Jósef“.
„Ennþá er hún það“, sagði stein-
smiðurinn kaldur eins og gúrka.
„En að tveim dögum liðnum verð-
ur hún orðin af Kossút“.
„Þessi?“
„Vitanlega. Allt og sumt, sem
með þa-rf, eru dálitlar breytingar“.
Steinsmiðurinn var orðinn ákafur.
„Klæðnaðurinn getur verið ó-
breyttur. Til allrar hamingju hef-
ur myndhöggvarinn mótað hans
hátign í borgaralegum fötum og á
þeim þarf litlar umbætur að gera.
Amdlitið veldur engum vandræð-
um heldur. Sjáið þér til“, — hann
benti á höíuðið. „Ég stytti skegg-
ið otfurlítið hérna og lagfæri
kampana þarna og þarna. Hárið
meitla ég til eins og þartf og hinn
aldraði heiðu'rsmaður verður svo
298
11 M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ