Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1968, Blaðsíða 2

r
Þíltur í skjúnum
í stóruim og myndarlegum
bókum, sem hagfræðAngar al-
þjóðastofnana semja um kjör
þjóða á hnetti okkar, má sjá
svart á hvítu, að undanfarin ár
hafa íislendingar, dvergþjóðin í
norðri, lif-að mikJa dýrðardaga.
Þeir tróna þar meðal þeirra
þjóða heims, þriggja eða fjög-
urra, er bezt kjör hafa haft og
miestar m-eðaitekjur á hvern
þjóðfélagsþegm. Svisslendingax,
Svíar og Bandaríkjamenn eru
þar nefndir í sömu amdránmi,
en þjóðir eins og Þjóðverjar,
Englendingar og HoEendingar
eru miikiu aftar í lestinni. Svo
stórt nafn er Hákot, að brezka
heimsveld-ið, sem einu sinni var
þó á við hálft kálfskimn og vel
það, blikmar á síðum þessara
doðranta í gullljómanum ís-
lenzka. Mumdrað þjóðir fengu
líkt og örlitla sneið, þegar við
sátum að heilli köku.
Mii'lljarðana, sem streymdu
til okkar, meðtókum við með
þakklæti, og það var ekkd nema
sjálfsagt, að við meðhöndluðum
þá eins og höfðingjar, úr því
að við vorum komnir í þeirra
tölu. Óskar Wilde sagði ein-
hvern tíma, að vinma væri hin-
um drekkandi stéttum viður
styggð, en það sannaðist ekiki
á okkur, nema þá á mestu fag
urfíflum þessarar guliaidar og
nokkrum sölmuðum stráum í
sverði miannfélagsins. Það var
aldrei fyrr runnið af oktour, en
við snöruðum okkur í hertygi
atorkunnar, hver sína hern-
eskju, og gengum að störfum.
Því að við ski'ldum, að miiiljarð-
arniir voru þéttimgsgóður fín-
ans, edus og segir í vísunni, sem
raunar var ort, þegar þúsund
var tala, er menn gátu borið
sér í munn.
Einn ljóður var á þassu öliu:
Þó að við stæðum jafnfætis
þeim í Svisis og Júessei, urðu
milljairðarnir aidrei eins marg-
ir og stórmenmsku okkar hæfði.
Það kostar sem sé Mof að ríða
röftum og ekki tekið út með
sitjandi sældinni að vera af
kóngakyni.
En oft mó ráð finna, ef djúpt
er lagzt. Ríkidæmi okkar fylgdi
virðing og álit. Þeir, sem geta
látið krónurnar velta og seðl-
ana fjúka, þykja hvarvetna
rmemn með mönnum. Þar sann-
aöist það, sem átt er við í gömlu
og dónalegu orðtæki, að mun-
ur sé að vera maður og miga
standandi. Við vorum komnir
á það hefðarþrep að vera á
hatti við fjármálajöfra heims,
og það var ekki stórum meiri
galdur að kría út lán hér ög
þar en fá úttektina hjá kaup
manninum storifaða til næsta
dags. Þetta varð að lokum tals-
verð búbót, því að á þessum
uppgangsárum lukkaðist að þre
faida stouldir okkar erlendis.
Með þessum hætti tókst okk-
ur að kaupa bíla þúsundum
saman á hverju ári. Hitt var
auðvitað miður, að við höfðum
ekfci neitt aflögu til þess að
koma vegunum í það horf, að til
frambúðar væri, nema einum
spotta, sem við skulduim enn
áð miklu leyti. Enginn skyldi
hel'dur gera lítið úr því, að við
höfðum upp úr krafsinu eitt-
hvað tuttugu banka í Reykja-
vik einni. Þar vantar ekkert,
nema menn geti fengið lán í
failleguim sölum þesisara stofn
ana, sem vissulega eru okkur
þó til mikils sóma, fuilar af
fallegu fólki, og stúlkurnar með
blá og græn augnailok, tii þess
að breiða á glugga sólarinnar.
Þetta varð líka til þess, að við
gátum siglt í stórurn fliokkum,
og það var myndarleigt fólk,
sem þar var á ferðalagi. Varla
er til það þorp í öllu landinu,
að afgreiiðislustúlkumar hjá Rl-
um kannist ekki við það, þótt
þær hafi ekki hugmynd um, að
Jóhann Siiguirjónisson dó þar
uppi á efstu hæð, og mér er
nær að halda, að glöggt fólk
hjá C & A pekki orðið slangur
af kaupglöðum íslendingum í
sjón. Veizlur gátum við haldið
mangar og fagrar, enda orðin
unun að sjá, hve margir halda
fallega á glasi í kokkteilboði,
og við þurftum ekfci einu sinni
að leggja okkur til munns inn-
lent bakkelsi, hokra við inn-
lendar eldhúsinmréttingar, eða
sitja í stólium eða sofa í rúm
uim, sem íslendingar höfðu
mætt sig á að koma saman. Það
var lítoa annað hvort, þótt sæist,
að við vorum ríkir og forsjálir.
Pramsýnin hefur líklega legið
í kyninu síðan á dögum Njáls
og Geists.
Enn biöktum við svo, að við
gátum fyrir skemmstu gert út
fjóra menm til þess að undirbúa
næsta ráðherrafund utan land
steinanma. Og svo hiilir undia
þ-ettán ráðuneyti og fjórí bisk-
upa. Við erun hreint ekki dauð
ir úr ölilum æðum. Þó er þvi
ekki að leyna, að ósköp er dap
urlegt hljóðið, þegar fjárhirzl-
urnar eru skeknar. Grunur
kann að leika á um það, að
lánardrottnarnir taki ekki jafn
fjöríiega ofan fyrir okkur ein,s
og við höfum átt að venjast.
En sú er raunabótin, að aldrei
draga þeir upp úr okkur kexið,
er við erum búnir að éta, og
tæpast rífa þeir harðviðinn úr
stofum góðra manna. Þegar alt
kemur til allis, er það kannski
örugguist eign okkar, er þegai
er horfið veg ai'irar veraidar
Ofckur hefur verið sagt und
anfarnar vikur, að gleymzt hafi
að búa svo í haginn, að allmörg
hundruð geðsjúkliin'ga geti feng
ið nauðsynlega meðferð, tvö
hiundruð vangefnir einstakling-
ar komist eklki á hæii og fjöldi
heyrnleysingja geti ekki fengið
kennslu við sitt hæfi vegna hús
næðissitooirts. En svona lagað get
ur gerzt, þegar í mörgu er að
snúast. Og aldrei mega menn
gleyima pví, að miklum pening-
um verður ekki komið í lóg ár
Framhald á 932. síðu.
912
itHiNN - SUNNUDAGSBLAÐ