Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1968, Qupperneq 13

SkjiSinsenm, og þegar hún dó,
eytstar henn.ar Valgerói. Hann átti
sex böm með Guðrúnu, níu með
Valgerði. Komust mörg þeirra upp
og enu niðjar séra Brands fjöl-
mennir og ágætir.
Hamn var lengi að Prestsbakka
í Hrútafirði og byggði þar kirkju.
SkyMu bændur greiða honum
sinn hlut þar í, en honum var
ósýnt um innheimtu, og skuldir
hans jukust nú að miklum mun.
Hefur hann eflaust vonað, að fjár-
hagurinn kynni að batna í hinu
nýja brauði, enda yrði hann þá
fjainri dryklkjuvinum sínum.
Ferð úr Hrútafirði í Skaftafells-
sýslu, yfir ótal óbrúaðar ár, var
ekki smáræðis fyrirtæki krlngum
1880.
Presturinn og maddama Val-
gerður skildu tvær yngstu dætur
sínar eftir hjá bróður hans, Jóni
Tómassyni á Kollsá Sömuleiðis
lét prestur þar eftir skattho] sitt,
sem rnáði frá gólfi til lofts og var
hinn veglegasti gripur.
En sú, sem honum var mest i
nmn, að yrði um kyrrt í Hrúta-
firði, fátæktin, fylgdi honum dyggi
lega yfir allar ár.
Fyrsta búskaparárið að Ásum í
Skaftártungu, féll allur bústofn
þeirra hjóna í harðindum. Og ný-
iir drykkjuvinir komu í stað þeirra
gömflu.
Væri mark takandi á ritningar-
greininni, sem segir að gjafmifld
um verði þúsundfalt aftur borgað,
heföi séra Brandur orðið vefllauð
ugur. Hann var mjög örlátur og
kom einu sinnd gangandi heim úr
feirðalagi með hnakk sin-n á bak-
inu. Ilafði hann hitt einhvern, sem
vantaði hest og gefið honum sinn.
Og Skaftfellingar virðast hafa
fyrirgefið honum breyzkleikann.
Eitt sinn sem oftar var hann stadd
ur á Eyrarbakka, það var næsti
kaupstaður við Ása, en fékk ekk-
ert út, því reikningiur hans í verzi-
uninnd stóð ver en kaupmanni
Mkaði. Sóknarbörn hans þau er
nærstödd voru, skutu saman til að
iiösinma sálusiorgara sdnum.
Fyrirliiði þeirra gekk inn í verz]
unáma, mælti hútt: „Hvað sikuldar
Brandur prestur hér?“ og greiddi
upp skulddna.
(Þannig kunna niðjar Brands
söguna. Aðrir vilja láta hana ger-
ast i Reykjavík og Daníel mágur
hanis hafi g.reitt þar skufldir han.s).
Um nokkurn tíma þjónaði séra
Brandur Mýrdalisiþingum auk síns
eiginlega prestakalls. Mýrdælingar
tóku honum iflla, vildu fá sflnn eig-
in prest í stað þess að vera eins
konar aukageta. Fyrsta sunnudag,
sem hann messaði þar, kom enginn
í kirkju.
Séra Brandur tók því með mestu
ró, labbaði sér niður að Hvoli til
hreppstjórans, sem hann visisi harð
astan í andstöðunni gegn sér, og
baðst gistingar. Hún fékkst. en
ekki var mikið haft við gestinn,
gott ef hann var ekki látinn sofa
hjá börnunum. Svo mikið er víst,
að fram eftir kvöldi var hann að
segja krökkum sögur og ævintýri
Morguninn eftir kvaddi prestur
og hafði stutta dagleið, gisti um
kvöldið að bæ skammt frá. Þann-
ig fór hamn um dalinn alla næstu
viku og talaði all-s staðar mest við
börnin.
Næsta sunnudag messaði hann
enn í Mýrdal, en nú brá svo við,
að kirkjan var troðfull. Þurfti
harnn ekki að kvarta um lélega
kirkjusókn Mýrdælinga eftir það.
Brandur var einl.ægur trúmað-
ur. Eimhverju sinnj haf'ðfl hvesst
meðan Skaftfellingar voru á sjó
og komust bátarnir ekki í land,
því að ógurlegur brimgarðuir reis
við ströndina.
Uppi á sjávarkambinum stóð
margt fólk og horfði á hiildarleik-
inn. Þar á meðal var séra Brandur.
Þegar hann sá, að bátarnir bjugg-
ust til að snúa frá í tvísýnu, bað
hann alfla viðstadda að krjúpa á
kné.
Heit og innifleg bæn sté upp frá
litla hópnum á hinni kaldrana-
legu eyðiströnd. Máske hefur hún
komdzt gegnurn dimm óveðursský-
in upp tiil Guðs þvi að skyndi
lega sló á báruna, skipin renndu
upp á samdinn, og enga.n sakaði.
Aðeins einu sinni mu.n hafa orð-
ið messufall hjá séra Brandi. Var
það daginn eftir að hann hélt
brúðkaup dóttur sflnnar Halflfríðar.
(Hún varð móðir Guðbrands
Magnússonar, sean lengi var for-
stjóri Áfeingisverzlunarinn.ar.)
Ölvaður steig séra Brandur
aldrei í stólinn, hefðj enda ekki
getað það, því vin gerðd honum
þungt um máll.
Þegar hann féll frá, árið 1891,
var búflð boðið upp tifl lúkningar
skulduim og eftir það uppboð átti
maddama Vaflgerður ekkert eftir
nema fötirn sín — og börnin. Og
Séra Brandur Tómasson, síðast a3 Ás-
um í Skaftafellssýslu. — Fyrri kona
Brands var Guðrún Jónsdóttir, og áttu
þau þrjú börn, sem upp komust: Vai-
dísi, Hallfríði og Viglund. Með seinnt
konu sinni, Valgerði, átti hann Guð-
rúnu, Jón, Herdisi, Jófríði, Tómas og
Sigríði og þrjú, er dóu i æsku.
)
Maddama Valgerður Jónsdóttir
tlMINN - SUNNIIDAGSBI.AÐ
923