Tíminn Sunnudagsblað - 17.11.1968, Blaðsíða 15

Kollafjarðarnesi. Þau GuSrún voru á
barnsaldri flutt i kláfum á sama hest-
inum austur í Skaftártungu, og alla
tíS var mjög kaert meS þeim systkinum
Reykjavíkur, þegar hún var orö-
in ekkja eftir langan búskap, og
bað til guðs, að hún mætti lifa
hann, svo hann stæði ekki uppi
ei-nn í heiminum. Enginn gladdi
hana betur með öðru en því að veira
góður við „Geira“, og hana tók
sárt, ef menm gerðu gys að homum.
Einkadóttirin, Sólveig Sigríður,
var falileg telpa og líktist móður
sinni, hafði ljóst og sítt hár. Hún
óx og dafnaði, þangað til snemma
vorið áður en hún átti að fermast.
Þá smitaðist hún af barnaveiki.
Það var snjóþungt og ill færð, en
faðir hennar fór kringum Hrúta-
fjörð og sótti lækni á Hvamms-
tanga. Hann greindi sjúkdóminn,
sendi eftir öðrum' lækni í Búðar
dal, og saman gerðu þeir barka-
skurð á barninu, sem var komið
að köfmun. Þetta virtist ætla að
takast, telpunni létti um nóttina.
Þá biláði hjartað.
Dauði einkadótturimnar var ef-
laust sárasta atvikið i lífi Guðrún-
ar Brandsdóttur. En jafnvel það,
að örmagnast af harmi, eru for
réttimdi hirnna auðugu. Húsfreyj-
an hafði læknana tvo að annast,
og þurfti áð auki að ferðbúa
mann sinn, svo að hann gæti
fylgt þeim til síns heima. Hún fór
snemma á fætur morgunimn eftir
að gera honum skó.
Sonuir hennar, Hermamn, nú ætt
faðir í Borgarnesi, en þá smásnáði,
tók eftir því, að tárin hrundu í
sífeMu niður á hendurnar á ii fnnh
Hann var of ungur til að skilja
Þegar séra Brandur iézt áriS 1891, var búiS boSiS upp. AS því loknu átti
ekkjan ekki nema börn sín og föt — og þessa silfurteskeið og aSra eins.
Einar Jónsson á TannstaSabakka í HrútafirSi smíSaSi þær.
það, sem skeð bafði, og spurði: og virtist h-afa sigrað örðugasta ■
„Mamma, ætlarðu alltaf að gráta
svona?“ En hún svaraði: „Ég veit
það ekki, vin.ur min-n.“
Dagarnir urðu þungir og óbæri-
leigir.
Þá drey-mir hana eina nótt, að
hún sé komin austur að Ásum í
SkaftafeH'ssýsl-u og allt sé eins og
í gamla daga. Slíkur draumur
spáði góðu, og um daginn fékk
hún frá systur sinni bók, sem átti
eftir að verða henni kærust rita.
Það var „Árin og eiiífðin“, eftir
Haraid Níelsson.
Skrif hans um framhaldslíf gáfu
he-nn-i nýjan líf-slþrótt.
Trú hennar á þau skrif var
enn ekkl fullireynd.
Elzti sonur þeirra hjóna hét
Georg og líktist mjög móður sinm.
Hann hafði erf-t bókfýsi hennar og
næmi, viljaþrek og dagfarsprýði.
Honum datt í hug að verða verk-
fræðingur, og lét ekki féleysi
telja sér hughvarf.
Frændi han-s lánaði honum fyr-
ir fæði og húsnæði einn vetur í
ga-gnfræðasikóla, síða-n fék'kst hann
ýmist við kenmsiu eða síldar-
bræðslu og tókst með ýtrustu
sjálf-safnieitun að ljúka fjórða og
fim-mta bekk menntaskólans. Að
haustinu greiddi hann húsnæði og
fæði fyrirfram og keypti sér bæk-
ur. Síðan urðu guð og lukkan að
ráða, hvort han-n ætti kol í ofn-
inn. B-róðir hans, Brandur, bjó
með honum um tíma og minnist
þess, að einu sin-ni gátu þeir ekki
kynt í heila viku. Georg las með
vettlin-ga á höndum. Það var mikil
gleði, þegar Brandur fékk loks
greidd vi-nn-u'ltauin fyrir uppskipun
og ko-m he-im með kolapoka á bak
imu.
Sumarið eftir fimmta bekk ætl-
aðd Georg enn að vinna fyrir sér
við síldarbræðsiu, en afli brást og
um ha-ustið var hann gersam-lega
féla-us. En ekki datt honum i hug
að gefast upy Itaa. las sjötta
bekk heiina, n-áCi próffim og fékk
í han-s augum óhemju
té. Um h-áustið fór hann utan
hjalann.
Þrem mánuðum síðar var hann
liðið lík. Hann hafðd fengið •
spönsku veikina og upp úr henni ;
lu-ngnabólgu og ekki á-tt nóg mót- •
stöðuþrek.
Móðir hans lét ekiki bugast og
sótti sér styrk í rit Haralds Níels- ’
sonar sem fyrr. Hún átti eftir tvo
heilbrigða syni, Brand og Her-
mamn, og eru þeir en-n á lífi. Sum-
a-r frændkonur hennar höfðu misst
meira. Harðast leiki-n var Valgerð
ur, föðursystir hennar.
Valgerður giftis-t efnuðum
dannebrogsmanni í Húnavatns- ’
sýslu, sem síðar tapaði öllu fé
sínu, með því hann hafði gengið
í ábyrgðir fyrir men-n. sem ékki
stóðu í skilum. Þau eignuðust
fjórtá-n börn, og misstu öll. Yngst-
ur var Jón, og komst hann yfir
tvítugt. Þá var han-n á leið heim
frá Reykjavík, þegar hann ve-ikt-
ist í Bor-gamesi, og fréttist ekki
af honum norður, fyrr en búið var
að jarða han-n. Má nærri geta, hví-
lík tíðindi það hafa orðið fyrir
foreldra hans.
Og margt varð Valgerður Tóm-
asdóttir að reyna á sinni ævi, sem
áður er frá sagt.
En það, sem gerði Guðrúnu
Brandsdót-tur óvenjulega, var henn
ar þjálfaða lu-nd. Hún agaði hana
svo, að hver taóisti hefði verið fuli-
sæmdur af.
Mestu synd mannMfsins, ef til
vill að morðum og ránum undan-
skildum, taldi hún vera mannlast.
Hún talaði aldrei illa um aðra, og
væri hún þar, sem menn höfðu
uppi bakmælgi, kom þjáningasvip
ur á a-ndlit hennar, og venjulega
þurfti ekki meira til aþ breytt
væri um umræðuefni
Hún leitaðist við að sjá það
bezta í fari an-narra og vitnaði í
því sambandi gjarna til orða Har-
alds Níels'sonar um fossinn á
Kleifum í Gilsfirði. Þegar hvasst
er, feýkir vi-ndurinn fossinum út
í buskan-n, svo han-n sést ekki, en
neðar í ái'vegin-um kemur vatnið
T I M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
925