Tíminn Sunnudagsblað - 08.12.1968, Blaðsíða 2

Þíítur í skjönum
Pálmi Hannesson var ungur
að árum skipaður rektor
menntaskólans í Reykjavik. Að
líkindum væru þeir vandfundn-
ir nú, er treystu sér til þess
að draga í efa, að þá hafi vel
tekizt rektorsvalið, en hinir
munu ófáir, er það ætla, að
aldrei hafi maður honum
fremri ráðið ríkjum í gamla
skólahúsinu við Lækjargötu.
Pálmi var að eðli og þjálfun
frábær drengskaparmaður, ár-
vakur, skyldurækinn og stjórn-
samur skólamður, ágætlega
menntaður og mikill hugsuður,
bar hag skóla síns og nemenda
fyrir brjósti svo sem frekast
mátti verða, sjálfstæður í skoð-
unum og einbeittur í hverri
raun, góður og natinn kennari,
gæddur fölskvalausri ást á
landi og þjóð, tungu og mennt-
um, íslenzkumaður einn hinn
allra bezti um sína daga.
Eigi 9Íður var frá fyrsta degi
kappsamlega að því róið að
vekja á honum óvild, og svo
fast var róðurinn sóttur, að
hann varð árum saman að eyða
ekki svo litlu af orku sinni og
þreki til þess að verja skólann
áföllum. Orsökin var sú, að
þeim, sem þessari ófrægilegu
herför stýrðu, gazt ekki að
stjórnmálaskoðunum hans og
hötuðust við þann sem valið
hafði hann til embættisins.
Ekkert v,ar um þaS skeytt, þótt
hann væri einmitt réttur maður
á réttum stað, er ekki verður
sagt um alla embættismenn,
hvorki fyrr né nú, og ekki var
heldur um það hirt, hvað í
húfi var, þar sem var skólinn
og starf hans. Það var þreki,
mannkostum og hæfileikum
Pálm-a að þakka, að tjónið varð
miklum mun minna en til var
stofnað. Æsingarnar gegn hon-
um e'ru dæmi þess, sem lakast
hefur verið sprottið af póli-
tísku ofstæki í landinu.
Þetta er rifjáð hér upp af
nokkru tilefni. Nú í haust birt-
ist í nemendablaði í HamrS-
hlíðarskóla grein, þar sem far-
ið var ómildum orðum um lög-
reglu landsins og hlutverk
hennar. Þetta var ungæðisleg
grein og öfgakennd um sumt,
og er það ekki óþekkt, að skap-
heitir menn á reki höfundar
skjóti yfirmarkið. Þeir, sem
eldri eru og ættu að vera reynd
ari og gætnari. falla meira að
segja ósjaldan 1 pá gildru. Þó
eru málsbætur þær, að varla
verður því hnekkt til fulln-
ustu, að lögreglu landsins er
misjafnlega beitt í skærum,
eftir því við hverja er að eiga
og gegn hverju og hverjum mót-
mæli eru höfð uppi. Þá afsök-
un aðra hafa einnig ungir
menn, sem hvatskeytlega skrifa
og tala og harkalega mótmæla,
að ráðsmennska valdamanna
eldri kynslóðarinnar í heimin-
um yfirleitt, og þar með for-
sjá þeirra hérlendis, er með
miklum lýtum. Á það er einn-
ig að líta, ef menn vilja skilja,
hvað býr bak við skrif af þessu
tagi, og mættu þá þeir, sem
hneykslast, stundum hugsa til
sjálfra sín.
Af þessu hefði þó orðið lítil
saga, ef útbreiddasta blað
landsins hefði ekki tekið sig til
og endurprentað greinina og
látið fylgja þau eftirmál, sem
viljandi eða óviljandi eru ti]
þess eins fallin að vekja úlfúð
í garð hins unga skóla, er þó
hefur þegar fengið á sig það
orð, vonandi með réttu, að þar
sé borin meiri umhyggja fyrir
nemendum en gengur og gerist
og alúð lögð við að leita ráða
til þess, að námið beri æskileg-
an ávöxt. Ekki stóð þá heldur
á því, að ofstopafullt fólk, sem
ekki skirrist við að skara eldi
að glæðum, hlýddi kalli: Hnút-
urnar í garð skó'lans komu eins
og bergmál, án þess að hót væri
um það skeytt, hvaða dilk það
drægi á eftir sér, ef af þessu
risi alda, er afl hefði. Réttlæt-
inguna ætla ég af sama toga og
oft áður, þegar til pess er grip-
ið, er síður skyldi: Grun eða
vissu um, að í skólanum séu
einhverjir menn með stjórnmála
skoðanir, sem þessu fólki er í
iiui
nöp við. Þá er gleymt, hvað er
kjarni og aðall lýðræðis: Að
menn eiga jafnan rétt til emb-
ætta og starfa og náms og
starfsfriðar, hvaða stjórnmála
skoðanir sem þeir aðhyllast, og
ef sú regla er ekki í heiðri, er
lýðræði dauð og marklaus nafn-
gift. En sep betur fer þykist
ég hafa sannfrétt ag fólkið,
sem við skólann á að skipta,
hafi ekki látið þessar árásir
eitra hug sinn.
Óbilgjörn tú'lkun eins pilts
á skoðunum sínum veitir engum
manni siðferðilegan rétt til
þess að blása í herlúðra gegn
heilum skóla, sem landi og þjóð,
jafnt sem einstaklingum, rið-
ur á, að fái að starfa í friði.
Slíkt er ekki nein átylla til þess
að magna róg og fjandskap gegn
stofnun eða einstaklingum.
Hyggnum mönnum ætti hún aft
ur á móti að vera hvatning til
þess að hugsa um það af góð-
vild og einlægni, hvað farið hef-
ur svo afskeiðis í mannfélaginu,
að ungt fólk getur ekki hamið
reiði sína, og reyna að gera þar
á leiðréttingu, þegar brotalam-
irnar finnast, áður en of marg-
ir verða of reiðir Þeir mis-
brestir eru sjálfsagt að sumu
leyti pólitísks eðlis og sumu
leyti af öðrum toga. Upptök
sán eiga þeir áreiðanlega ekki í
Hamrahlíðarskóla né neinum
öðrum skóla lhndsins.
Ég hef nú um ársskeið skrif-
að þessa þætti hér á aðra síðu
Sunnudagsblaðsins í ýmsum
tóntegnundum, stundum spýtt
galli, stöku sinnum talað í hálf-
kæringi og við og við leitazt
við að rökræða mál Ég hef orð-
ið þess var, að þeir hafa verið
lesnir í- seinni tíð. Nú býst ég
samt við að láta þessu Iokið, og
þá hæfir, að ég þakki þeim, sem
hripað hafa mér þægilegar lín-
ur eða hýrgað mig og eytt ama
mínum með vingjarniegum orð-
um. Og raunar líka hinum, sem
styggzt hafa í bili. J- H.
T I IW I N N - SUNNUDAGSBLAÐ