Tíminn Sunnudagsblað - 08.12.1968, Blaðsíða 12

Mörínum verður Hðrœtt um óstjórn, peningaleysi og vinnu-
tregðu. Þessi frásögn ætti aS feera ölium heim sanninn um
það, að englnn þarf samt að missa gleSi sína, þótt eitthvaS
kutl ( fangiS. Fyrr hefur verið gegn gjólu aS striSa og
öllu reitt vel af.
FRÍMANN JÓNASSON:
Frá Eiríki eldauga
til Jóns H. Fjalldals
, Þat5 var sumarið 1923, sællar
; iminningar, þegar við Hannes
'glímdum sem fastast við efnahags-
j vandamálin og snúðaneyzlan
■ íkomst á hámark. Þetta var af ýms-
jum fleiri ástæðum me-sta merkis-
j sumar. Við vorum nú svo gott sem
jorðnir opinbedr starfsmenn, laun-
aðir af iandsins kassa, höfðum bréf
upp á það með virðulegu lakkinn-
sigli og undirskdft séra Magnúsar
Helgasonar.
Raunar vorum vér ekki enn sezt
/r að embættisstörfum, en höfðum
aðsetur vort í kjallara nokkrum
rið Laufásveginn. Pátt var þar hús-
gagna og ekki margt, sem benti til
■ þess, að hér byggju heldri menn.
IÞó gat þar að ldta grip einn aH-
góðan og fáséðan á heimilum lægrf
stéttanna. Var það grammófónn eð-
ur glymskratti, eins og hvatvísir
og miðlungsvel innrættir menn
fóru að nefna þetta indælistæki.
Hafði það kostað okkur kjallara-
búa marga svitadropa og segir nán
ar frá því í vorharðindabók Hann-
esar Magnússonar, þáverandi með-
eiganda að þessum kostagrip. Rek
ég ekki þá sögu, en læt þess þó
getíð, að hljóðfærið höfðum við
fengið í verkalaun fyrir gröft á
húsgrunni við Bárugötuna, sem
við höfðum tekið í akkorði. Hafði
okkur í þeim viðskiptum heldur
en ekki fatazt fjármálaspekin, en
„þar mun betra að þegja um, en
segja um“.
Þttta sumar var hart um at-
vinnu og kapphlaup mikið um
það, sem til féll. Við vorum skuld-
ugir eftir skóladvölina og höfðum
ekki annað upp á áð hlaupa en
eigin vinnu. Auk þess að akulda
ýmsum einstaklingum, voru vix’la-
ákrattarnir að faila annað slagið.
Var okkur það mikið mein og á-
hyggjuefni, og hefðum við getað
tekið undir með orðljótum dala-
toónda, norðlenzkum, sem sagði, að
á sér stæði „öll andskotans járn úr
öllum helvítis áttum“. — Við sótt-
um því fast atvinnuleitina, hlupum
eftir auglýsingum, gengum á
vinnustaði og skrifstofur og leituð-
um uppi verkstjóra, en flest var
það unnið fyrir gýg, að undantekn
um grammófónsævintýrinu.
Ekki gátum við veitt okkur mik-
inn munað í mat né drykk, sótt-
um helzt til fanga í bakaríin og
keyptum mjólk, vínarbrauð og
snúða. Snúðarnir voru alistæðileg-
ir á að líta, en nokkuð lausir í sér
og ioftkenndir og stóðu þess vegna
heldur illa undir. Höfuðkostur
þeirra var, að þeir voru ódýrir,
samanborið við fyrirferð, um eða
undir fimm aurum stykkið.
Ekki er þó svo að skilja, að við
nærðumst eingöngu á snúðum og
mjólk, þótt oft væri það aðalrétt-
urinn á matseðlinum.
Þegar að mestu virtist borin von
að Reykvíkingar vildu nýta vinnu-
afl okkar félaga, snerum við okk-
ur að andlegum viðfangsefnum og
hófum ritstörf. Ég hafði nokkru
fyrr keypt hjá fornbóksala skáld-
sögu eftir Rider Haggard í danskri
þýðingu. Hét sú Erik Ildöje og var
látin gerast á söguöld á íslandi. —
Er þetta alllöng saga í eins konar
íslendingasagnastíl og upphafið
svohljóðandi:
„Áður en Þangbrandur flutti
boðskapinn um Hvíta-Krist á ís-
landi, bjó á Suðurlandi maður að
nafni Eiríkur eldauga Þorgríms-
son. Hann var manna fríðastur sýn
um, afrenndur að afli og hinn
mesti ofurhugi. Var í þann tíma
enginn hans jafningi uppi á ís-
landi. En hann var lítill gæfumað-
ur“.
Þetta er hin mesta atburðasaga
og auk Eiríks sáluga eldauga grein-
ir þar frá ýmsum afarmennum,
bæði afskaplega göfugum mönn-
um eða þá bölvuðum föntum. Þá
skortir ekki funheitar ástir og af-
brýði með tilheyrandi vopnabraki
og mannvígum.
T í M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ