Tíminn Sunnudagsblað - 23.02.1969, Blaðsíða 15

horaum, að sú dvöl í Skaftafelli
hefði orðið hans annar skóli. Jón
og Einar fengust við að safna jurt-
um til lækninga.
Eitt sinn var Guðrún að því
spurð, hvort hún gæti trúað því,
að nokkur maður gréti af gleði.
í»á svaraði Guðrún:
„Víst grét ég af gleði, þegar
Gísli minn stóð í eldhúsinu klukk-
an sex að morgni, þegar ég kom
á fætur, en ég hélt, að hann væri
mér tapaður fyrir fullt og allt.“
Þetta var 3. maí vorið 1843, þeg-
ar sjóslysið varð við Skinneyjar-
höfða. Allir fóru til sjós úr Suð-
ursveit og af Mýrum, sem skips-
rúm áttu þar. Blíðuveður var um
morguninn, en upp úr miðjum
degi brast á stórveður. Bátana rak
út og vestur, og menn réðu ekki
við neitt. Einn bátur sökk með sjö
mönnum, og ýmsir á hinum bát-
unum dóu af vosbúð og kulda.
Gísli, maður Guðrúnar, var há-
seti hjá Rafnkeli Eiríkssyni. Þeir
náðu landi eftir þrjú dægur í
Kóngsvík hjá Ingólfshöfða. Það var
við heimkomuna úr þeirri ferð,
sem Guðrún fann Gísla í eldhús-
inu klukkan sex að morgni, kom-
inn utan yfir Breiðamerkursand i
einum áfanga, á öðrum degi eftir
að þeir náðu landi.
Ljósa mín, Snjólaug Jónsdóttir,
var vel gefin og listræn kona, en
þeir hæfileikar hennar nutu sín
ekki að fullu vegna fátæktar. Son-
arsonur hennar er Sigjón Jóns-
son í Borgarhöfn. Hann var yfir-
smiður við kirkjuna á Kálfafells-
stað- Hann er í alla staði ólærð-
ur, en leysti kirkjusmíðina mjög
vel af hendi.
Bróðir Srajólaugar var Eymund-
ur í Dilksnesi. Hann var listamað-
ur, læknir og Ijóðskáld. Úr minn-
ingarljóði, sem Eymundur orti eft-
ir vin sinn látinn, eru þessar ljóð-
Mnur:
Ljúf og glöð var lundin,
líknarhöndin traust,
bölið vildi hún burtu
og bæta tafarlaust.
Hví er höndin stirðnuð
og hjartað orðið kalt,
augun bliðu brostin
og burtu lífið allt.
Þorlákur, bróðir Snjólaugar, var
einnig ágætur smiður. Hans son-
ur var Þorlákur á Bakka, einnig
listamaður, einkum á málma. Hann
þurfti að sjá fyrir mikilli ómegð
og var bláfátækur. Hann mun hafa
vantað allt til alls, og því ekki get-
að fengizt við hugðarefni sín. Þó
er til fagur minjagripur eftir hann,
Ijósahjálmurinn í Hofskirkju í Ör-
æfum, sem Öræfingar hafa lagt
mikla rækt við. Hann er smíðað-
ur úr kopar og hefur verið gyllt-
ur upp. Faðir Snjólaugar og
bræðra hennar var Jón Höskulds-
son, Landeyingur. Hann smíðaði
stóru stofuna á Felli í Suðursveit,
sem Gísli Þorsteinsson flutti með
sér að Uppsölum, mig minnir
1805.
Viðurinn í henni var úr rauð-
birkismastri. Borðin voru sextán
þumlunga breið, plægð sarnan og
með renndum listum til prýðis. í
henni var búið að halda rnargar
brúðkaupsveizlur. Þar var haldin
brúðkaupsveizla foreldra minna og
tengdaforeldra og margra fleiri.
Það voru fáar stofur á þeim árum
og ekki eins stórar.
Síðasta brúðkaupsveizla, sem þar
var haldin, var brúðkaupsveizla
mín árið 1904. Árið 1909 voru hús-
in á Uppsölum rifin, og þá féll
stofan frá Felli. Viðurinn úr henni
var ófúinn og var notaður í inn-
réttingar í nýja húsið, svo langt
sem það náði.
Herdís á Skálafelli.
Herdís Bergsdóttir á Skálafelli
sagði mér, að í sinni brúðkaups-
veizlu hefði verið stórsteik af sauð-
um, steikt í mikilli feiti með heit-
um pipar til bragðbætis. Þetta var
borið fram með þykkum vellingi
og sýrópi út á, ásamt pottbrauði
og rófusósu. Líka var púns og
annað vín handa körlum og kon-
um. Frá þessari veizlu stafaði
ljóma inn í minningaheim Herdís-
ar. En þarna voru líka að halda
brúðkaup sitt börn Bergs, sýslu-
manns og dannibrogsmanns í Arna
nesi, og Páls Magnússonar, prests
í Bjarnanesi, því að brúðguminn
var Hallur Pálsson.
Herdís var stórbrotin, en góð
kona. Sigríður, dóttir Bergs danni-
brogsmanns, var prýðilega gefin.
Hún var trúlofuð Benedikt Bergs-
syni, prests í Einholti, miklum
námsmanni. Þegar Sigríður átti
von á unnusta sínum frá námi,
bjóst hún sínu bezta skarti. En þá
kom bara fatakistan, en enginn
Benedikt læknir. Hann dó úr tær-
ingu að loknu námi.
Sigríður gekk með barni unn-
usta síns. Það var stúlka og skirð
Guðrún. Maður hennar hét Ey-
vindur. Þau eignuðust dóttur, s&m
Sigríður hét. Húu varð kona Jóns
Hallssonar. Síðar giftist Sigríður
séra Benedikt Sveinssyni, læknis
á Höfðabrekku. Þau eignuðust ekki
börn.
Bergur í Árnanesi átti vel gef-
in börn, þó að sonur hans, séra
Jón á Borg, væri treggáfaður og
einkennilegur ræðumaður. Þá var
siður að leiða konur í kirkju þrem
vikum eftir barnsburð. Eitt sinn,
er kona var leidd í kirkju til séra
Jóns, þá ávarpar hann hana á þessa
leið:
„Hér ertu þá komin, Ólafar-
kind.“
Síðan flytur hann viðeigandi
lexíu, en segir að endingu:
„Gakktu til þíns sætis. Það er
ekki víðara um það, og hana nú.“
Séra Jón var tvígiftur. Fyrri
kona hans, Sigríður Eiríksdóttir
frá Hoffelli, þótti engin driftar- eða
búsýslukona og börn þeirra illa til
höfð. Seinni kona séra Jóns var
Sigríður Benediktsdóttir frá Hraun
gerði af ætt Önnu, systur Jóns
konferensráðs. Hún þótti mikil
driftarkona og hafði heimilið mik-
ið breytzt til batnaðar. Þau áttu
ekki börn saman.
Séra Jóni þótti ganga illa skóla-
lærdómur. Sagt var, að hann hefði
verið tólf vetur í skóla. Hér set
ég vísu Bergs Benediktssonar:
Gefið hefur sjö mér sveina
signuð drottins höndin hreina,
þar með dóttur unga eina,
önnur við nam gróa.
Það er lagleg lóa,
sem einatt gerir kvaka og kveina,
kurteis baugalín.
Það er lagleg lóa,
hún litla Herdís mín.
Ólíkir kennimenn.
Það hafa verið mikil viðbrigði
fyrir Mýramenn að fá séra Jón
Bergsson fyrir prest eftir séra
Brand Tómasson. Eitt sinn var séra
Brandur að jarðsyngja umkomu-
lausa konu. Tengdafaðir minn,
Bjarni Gíslason, var þar viðstadd-
ur og sagði við séra Brand að lok-
inni jarðarförinni:
„Það vildi ég, að þér yrðuð til
þess að jarðsyngja mig.“
Nú liðu mörg ár. Þá farast fjór-
ir menn af báti í Hálsósi, en hann
liggur gegn um fjöruna fram af
Uppsalalandi. Þrjá mennina rak
þar á fjörurnar daginn á eftir. En
síðar um sumariö finnur maður
frá Feðgum i Mnðallandi, sjórek-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
159