Íslendingaþættir Tímans - 10.07.1970, Blaðsíða 30

ÁTTR/EÐUR:
MAGNÚS SUMARLIÐS MAGNÚSSON
FYRRUM BÓNDI í HRAUNHOLTUM í HNAPPADAL
Lífsbaráttusögur íslenzkra ein-
yrkjabænda í harðbýlum sveitum
hafa löngum verið hver annarri lík
ar í höfuðdráttum, en um þá stétt
manna má þó segja hið sama og
sagt hefur verið um íslenzku bæ-
ina, að þar á hver og einn sína sög
með óteljandi atvikum og tilbrigð-
um, og ein þeirra er sú, sem hér
verður sögð.
Magnús Sumarliði fæddist 1 maí
1890 að Hallkelsstaðahlíð í Hnappa
dal og voru foreldrar hans búandi
hjón þar, Magnús Magnússon og
Sigríður Herdís Hallsdóttir. Magn-
ús var sonur Magnúsar bónda í Mýr
dal í Kolbeinsstaðahreppi, Guð-
brandssonar á Þórólfsstöðum í
Dalasýslu, Andréssonar, en kona
Magnúsar Guðbrandssonar og móð
ir Magnúsar í Hallkelsstaðahlíð var
Jófríður Guðmundsdóttir, Hákon-
arsonar, bróðurdóttir Hákonar
skálds í Brokey á Breiðafirði. Sig-
ríður Herdís var dóttir hjónanna
Halls Björnssonar frá Torfustöð-
urn og Guðrúnar Gunnlaugsdóttur
frá Óspaksstöðum. Þau bjuggu á
ÓsDaksstaðaseli og þar var Sigríð-
ur Herdis fædd.
Magnús Sumarliði ólst upp hjá
komið í starfi hennar. Hún hefir
verið heilladísin á manndómsárum
Jóhannesa'r.
Þau eignuðust þrjá syni:
Guðjón læknir dvelur nú er-
lendis. Stefán bóndi á Kleifum.
Hermann bóndi á Kleifum og
kennari á Laugum í Hvammssveit.
Er þau hjónin á Kleifum, líta
yfir farinn veg er margs að minn-
ast, og vel mega þau, við una,-
Uppbygging erfðaóðalsins, hefir
verið gjörð, sem sjón ber vitni.
Og enn er ekki dagur að kveldi,
svo enn má vænta afi hugur
manns og gróður iarðar eigi eftir
að starfa saman, að meiri afrekum.
Megi svo verða.
Með ósk um friðsælt og fagurt
ævikvöld.
öuðbr. Benediktsson.
foreldrum sínum og var hjá þeim
fram yfir tvítugsaldur, að öðru
leyti en því, að hann var tíma og
tíma annars staðar, bæði í sveit og
við sjó, eftir að hann hafði úttekið
þroska sinn. Ekki var um skó’a-
göngu að ræða fyrir Magnús
og það lá í hlutarins eðli,
að hann varð að taka sinn
þátt í öllum heimilisstörfum
á hverjum tíma. Það hentaði
ekki að sitja auðum höndum, þvi
heimilishaldið þurfti mikils með.
Systkinin á bænum voru 9 að tölu
og var Magnús Sumarliði þeiri*a
næst elztur, þar að auki voru þrjú
eða fleiri fósturbörn á heimilinu í
lengri eða skemmri tíma.
Vorið 1912 hóf Magnús Sumar-
liði búskap á Hafursstöðum í
Hnappadal og með honum tvö af
systkinum hans. Höfðu þau þá með
dugnaði og reglusemi aflað sór
nokkurra efna í búpeningi. Sá bú-
skapur þeirra stóð í tvö ár. Vorið
1914 urðu þau, eins og margir aðr-
ir, fyrir miklum skaða á sauðfén-
aði. Lítil og illa verkuð hey eftir
mikið votviðrasumar 1913 olli van-
fóðrun og sjúkdómum i búpeningi
veturinn eftir. Þar á ofan komu
vorharðindi 1914, er leiddi til fell-
is á fullorðnu fé, og unglömb dóu
unnvörpum. Magnús segir, að þá
um veturinn og vorið hafi þau
systkinin á Hafursstöðum misst
90 kindur yngri og eldri.
Vorið 1914 fékk Magnús til ábúð
ar hluta í Bíldhóli á Skógarströnd
og fluttist þangað. Var hann þá
heitbundinn og kvæntist sama ár,
Borghildi dóttur hjóna á Bílduhóii
Jónasar Guðmundssonar og Önnu
Jónsdóttur. Búskapur þeirra ungu
hjónanna á Bíldubóli var skemmri
en búizt var við, eða aðeins eitt ár.
Og vorið 1915 keyptu þau Hraun-
holt í Hnappadal og fluttust þangað
sama ár. Þar bjó Magnús síðan ó-
slitið til 1965, eða i rétt 50 ár.
Hafði hann þá verið ekkjumaður í
37 ár, börn hans öll farin að eiga
með sig sjálf og farin að heiman
fyrir löngu, nema ein dóttir, er
lengst af hafði verið í föðurhúsum,
ógift, en átti tvö börn, er fengu
uppeldi í Hraunholtum hjá móður
sinni og afa.
Magnús var nú orðinn hálfátt-
ræður að aldri og tekinn að kenna
aldurdóms vinnulúa og gigtvoiki
eftir mikið ævistarf, svo að hann
treysti sér ekki lengur til búsýslu.
Leigðu hann þá jörð sína, 'keypti
sér íbúð í Reykjavik og settist þar
að ásamt dóttur sinni.
Börn Magnúsar og Borghildar
eru þessi: Sigríður, dó 14 ára göm-
ul. Sigríður húsfreyja Jóhanns Ein
arssonar bónda' í Efra-Langholti í
Hrunamannahreppi. Jónína hús-
freyja Árna Vilbergs bifreiðastjóra
Rauðalæk 32, Reykjavík. Jónas
húsasmíðameistari sama staðar,
kvæntur Sigríði Þorkelsdóttur.
Anna, ógift. Býr með föður sín-
um, Jósúa bifvélavirkjameistari,
Reykjavík, kvæntur Erlu Gunnars-
dóttur, Guðlaug húsmóðir i Reykja
vík.
Eftir að Magnús varð ekkjumað-
ur gerðist bústýra hjá honum svst-
ir hans, Guðrún að náfni, og hélzt
svo unz dætur hans höfðu öðlazt
nægilegan þroska til þess að gegna
því hlutverki.
Hraunholt er ekki mikil jörð að
landrými en taldist notaleg til
30
ÍSLENDINGAÞÆTTIR